بانک احادیث اهل بیت (ع) جلد 7 - (اجتماعی)

حدیث1

الإمامُ الحسنُ علیه السلام

لرجل جاءَ إلَیهِ یَستَشِیرُهُ فی تَزویجِ ابنَتِهِ: زَوِّجْها مِن رَجُلٍ تَقِیٍّ ، فإنّهُ إن أحَبَّها أکرَمَها وإن أبغَضَها لَم یَظلِمْها ؛

امام حسن علیه السلام

- خطاب به مردی که با ایشان در باره ازدواج دختر خود مشورت کرد- فرمودند: او را به مردی باتقوا شوهر ده ؛ زیرا اگر دختر تو را دوست داشته باشد گرامیش می دارد و اگر دوستش نداشته باشد به وی ستم نمی کند .

مکارم الأخلاق : 1 / 446 / 1534 منتخب میزان الحکمه : 254

حدیث2

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :

مَن عَزّی مُصابا کانَ لَهُ مِثلُ أجرِهِ ؛

هر که فرد سوگواری را تسلّی دهد ، (اجری) همانند اجر او دارد .

بحار الأنوار : 82 / 94 / 46 منتخب میزان الحکمه : 380

حدیث3

امام صادق علیه السلام :

إنّ المَشورَهَ لا تکونُ إلاّ بِحُدُودِها الأربعهِ ... فأوَّلُها أن یکونَ الذی تُشاوِرُهُ عاقِلاً ، والثانیهُ أن یَکونَ حُرّا مُتَدَیِّنا ، والثالثهُ أن یکونَ صَدیقا مُواخِیا ، والرابعهُ أن تُطلِعَه علی سِرِّکَ فَیکونَ عِلمُهُ بهِ کَعِلمِکَ ثُمّ یُسِرَّ ذلکَ ویَکتُمَهُ ؛

مشورت ج__ز با حدود چهارگانه آن تحقق نپذیرد ؛ نخستین حدّ آن این است که کسی که با او مشورت می کنی ، خردمند باشد ، دوم این که آزاده و متدیّن باشد ، سوم این که دوست و برادروار باشد و چهارم این که راز خود را به او بگویی و او به اندازه خودت از آن راز آگاه باشد ، امّا آن را بپوشاند و به کسی نگوید .

مکارم الأخلاق : 2 / 98 / 2280 منتخب میزان الحکمه : 308

حدیث4

امام علی علیه السلام :

مَنِ استَقبَلَ وُجوهَ الآراءِ عَرَفَ مَواقِعَ الخَطَأِ ؛

هرکه با آرای گوناگون رو به رو شود جایگاههای خطا (و نادرست اندیشی) را باز شناسد .

نهج البلاغه : الحکمه 173 منتخب میزان الحکمه : 228

حدیث5

امام علی علیه السلام :

اِضرِبُوا بعضَ الرأیِ ببعضٍ یَتَوَلَّدْ مِنهُ الصَّوابُ ؛

رایزنی کنید تا اندیشه درست متولّد شود .

غرر الحکم : 2567 منتخب میزان الحکمه : 228

حدیث6

امام علی علیه السلام :

جالِسِ العُلَماءَ یَزدَدْ علمُکَ ، ویَحسُنْ أدبُکَ ، وتَزکُ نَفْسُکَ؛

با دانشمندان بنشین تا بر دانشت افزوده گردد ، تربیت و ادبت نیکو شود و روانت پاکیزه شود .

غرر الحکم : 4786 منتخب میزان الحکمه : 106

حدیث7

رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلّم فرمودند :

لا تَجْلِسوا إلاّ عندَ کُلِّ عالِمٍ یَدْعوکُم مِن خَمْسٍ إلی خَمسٍ: مِن الشَّکِّ إلی الیَقینِ، ومِن الرِّیاءِ إلی الإخْلاصِ ، ومِن الرَّغْبَهِ إلی الرَّهبَهِ ، ومِن الکِبْرِ إلی التّواضُعِ ، ومِن الغِشِّ إلی النّصیحَهِ ؛

تنها در محضر دانشمندانی نشینید که شما را از پنج چیز به پنج چیز فرا می خوانند : از دودلی به یقین ، از ریا به اخلاص ، از دنیا خواهی به دنیا گریزی ، از تکبر به فروتنی و از فریبکاری به خیر خواهی.

بحار الأنوار : 74 / 188 / 18 منتخب میزان الحکمه : 106

حدیث8

امام صادق(سلام الله علیه):

ثَلاثَهُ أشیاءَ یَحتاجُ النّاسُ إلَیها: اَلْأمنُ وَالْعَدلُ وَالْخِصبُ؛

سه چیز است که مردم به آنها نیاز دارند: امنیت، عدالت و رفاه.

تحف العقول، ص 320

حدیث9

پیامبر خدا(صلی الله علیه و آله):

التَّوَدُّدُ إلَی النّاسِ نِصفُ العَقلِ؛

دوستی با مردم، نیمی از خرد است.

الکافی: ج 2، ص 643، ح 4

حدیث10

پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:

عَلَیکَ بِالجَمَاعَهِ، فَاِنَّمَا یَأخُذُ الذِّئبُ مِنَ الغَنَمِ القَاصِیَهِ؛

با جماعت همراه شو؛ زیرا گرگ، گوسفند دورمانده را می خورد.

مسند احمد، ج6، ص446

حدیث11

پیامبراکرم (صلی الله علیه و آله وسلم) فرمودند:

إنَّ الْعَفوَ لا یَزِیدُ الْعَبدَ إلّا عِزّاً فَتَعافَوا یُعِزُّکُمُ اللَّهُ؛

گذشت، جز بر عزّت بنده نمی افزاید، پس از یکدیگر درگذرید تا خداوند به شما عزّت بخشد.

الکافی، ج 6، ص 108

حدیث12

امام سجّاد(علیه السلام) فرمودند:

اَلْمُؤْمِنُ یَصمُتُ لِیَسلَمَ ویَنطِقُ لِیَغنَمَ؛

مؤمن سکوت می کند تا سالم ماند و سخن می گوید تا سود برد.

الکافی، ج 2، ص 231

حدیث13

حضرت زهرا (سلام الله علیها) فرمودند:

فَجَعَلَ اللهُ...اِطاعَتَنا نِظاماً لِلمِلَّهِ وَ اِمامَتَنا أماناً لِلفِرقَه

خدا اطاعت و پیروی از ما اهل بیت را سبب برقراری نظم اجتماعی در امت اسلامی و امامت و رهبری ما را عامل وحدت و درامان ماندن از تفرقه ها قرار داده است.

بحار الانوار، ج 43، ص 158

حدیث14

امام علی (علیه السلام) فرمودند:

اِنَّکَ مُقَوَّمٌ بِاَدَبِکَ فَزَیِّنْهُ بِالْحِلْمِ؛

تو با ادبت ارزش گذاری می شوی، پس آن را با بردباری زینت بخش.

مشکاه الأنوار، ص 239، ح 689

حدیث15

امام علی (علیه السلام) فرمودند:

مَنِ استَبَدَّ بِرَیِهِ هَلَکَ وَمَن شاوَرَ الرَّجالَ شارَکَها فی عُقولِها؛

هر کس خود رأی شد هلاک می شود و هر کس با افراد صاحب نظر مشورت کند در عقل آنان شریک می شود.

(نهج البلاغه، قصار161)

حدیث16

امام علی (علیه السلام) فرمودند:

خَیرُ مَن شاوَرتَ ذَوُواالنُّهی وَالعِلمِ وَاولُوا التَّجارِبِ وَالحَزمِ؛

بهترین کسی که با او مشورت کنی کسی است که صاحب عقل و علم و تجربه ها و دوراندیشی باشد.

(غررالحکم، ج3، ص428، ح4990)

حدیث17

پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله وسلم) فرمودند:

اَدِّبوا اَولادَکُمْ عَلی ثَلاثِ خِصالٍ : حُبِّ نَبیِّکُمْ و حُبِّ اَهْلِ بَیْتِهِ وَ عَلی قِراءَهِ الْقُرآنِ ؛

فرزندانتان را به سه چیز ادب کنید: عشق به پیامبرتان، عشق به خاندان او، و قرآن خواندن.

غرر الحکم، ح 4488

حدیث18

پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله وسلم) فرمودند:

ایّاکَ اَنْ تَضْحَکَ مِنْ غَیْرِ عَجَبٍ ، اَوْ تَمْشیَ و تَتَ_کَلَّمَ فی غَیْرِ اَدَبٍ؛

از خندیدنِ بی تعجّب [و بی جا] یا راه رفتن و سخن گفتنِ بی ادبانه بپرهیز.

بحار الأنوار، ج 75، ص 8 ، ح 63

حدیث19

پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله وسلم) فرمودند:

أیُّها النّاسُ ، علَیکُم بالجَماعهِ ، وإیّاکُم والفُرْقهَ

ای مردم! به جماعت (یکپارچگی) روی آرید و از پراکندگی بپرهیزید.

میزان الحکمه، ح 2589

حدیث20

پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله وسلم) فرمودند:

ایّاکُمْ وَ التَّلَوُّنَ فی دینِ اللّه ِ فَاِنَّ جَماعَهً فیما تَ_کْرَهونَ مِنَ الْحَقِّ خَیْرٌ مِنْ فُرْقَهٍ فیما تُحِبّونَ مِنَ الْباطِلِ وَ اِنَّ اللّه َ سُبْحانَهُ لَمْ یُعْطِ اَحَدا بِفُرْقَهٍ خَیْرا مِمَّنْ مَضی وَ لا مِمَّنْ بَقیَ ؛

از چند رنگی و اختلاف در دین خدا بپرهیزید، زیرا یکپارچگی در آنچه حق است ولی شما آن را ناخوش می دارید، از پراکندگی در آنچه باطل است اما خوشایند شما می باشد، بهتر است. خدای سبحان به هیچ یک از گذشتگان و باقی ماندگان بر اثر تفرقه و جدایی خیر و خوبی عطا نکرده است.

نهج البلاغه، از خطبه 176

حدیث21

پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله وسلم) فرمودند:

اِعلَموا اَنَّ اللّه َ تعالی قَد فَرَضَ عَلَیکُم الجُمُعَهَ فَمَن تَرَکَها فی حَیاتی وَ بَعدَ مَماتی وَ لَهُم اِمامٌ عادِلٌ اِستِخفافا بِها وَ جُحودا لَها فَلا جَمَعَ اللّه ُ شَملَهُ وَ لا بارَکَ لَهُ فی اَمرِهِ اَلا وَ لا صَلاهَ لَهُ اَلا وَ لا زَکاهَ لَهُ اَلا وَ لا حَجَّ لَهُ اَلا وَ لا صَومَ لَهُ اَلا وَ لا بَرَکَهَ لَهُ حَتّی یَتوبَ؛

بدانید که خداوند متعال نماز جمعه را بر شما واجب ساخته است پس آنان که در زندگی و پس از مرگ من، از روی سبک شمردن و یا انکار، آن را ترک کنند، با وجود این که پیشوای عادلی دارند، خداوند وحدتشان نبخشد و در کارشان برکت ندهد، آگاه باشید نه زکات، نه نماز، نه حج و نه روزه آنان پذیرفته است. بدانید که زندگی آنان برکتی نخواهد داشت، مگر توبه کنند.

عوالی اللالی، ج 2، ص 54، ح 146

حدیث22

پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله وسلم) فرمودند:

اِرحَموا عَزیزا ذَلَّ، وَغَنیّا افتَقَرَ وَعالِما ضاعَ فی زَمانِ الجُهّالِ؛

به عزیزی که خوار گشته و ثروتمندی که فقیر شده و دانشمندی که در روزگار نادانان تباه گردیده است، رحم کنید.

غررالحکم، ج2، ص453، ح3265

حدیث23

پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله وسلم) فرمودند:

مَن لایَرحَم لایُرحَم وَمَن لایَغفِر لایُغفَر لَهُ وَمَن لایَتُب لایَتوبُ اللّه ُ عَلَیهِ؛

هر کس رحم نکند به او رحم نشود، هر کس نبخشد بخشیده نشود و هر کس پوزش را نپذیرد، خداوند پوزش و توبه او را نخواهد پذیرفت.

غررالحکم، ج2، ص438، ح3201

حدیث24

پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله وسلم) فرمودند:

اِرحَمِ الصَّغیرَ وَوَقِّرِ الکَبیرَ تَکُن مِن رُفَقائی؛

به کودکان رحم کن و بزرگسالان را احترام نما تا از دوستان من باشی.

کافی، ج2، ص316، ح7

حدیث25

پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله وسلم) فرمودند:

إِنَّ اللّه رَحیمٌ یُحِبُّ الرَّحیمَ یَضَعُ رَحمَتَهُ عَلی کُلِّ رَحیمٍ؛

خداوند رحیم است و رحیم را دوست دارد و دستِ مهر خود را بر سر هر رحیمی می گذارد.

نهج الفصاحه، ح 992

حدیث26

پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله وسلم) فرمودند:

إِنَّ الْمُؤْمِنَ هِمَّتُهُ فِی الصَّلاهِ وَالصِّیامِ وَالْعِبادَهِ وَالْمُنافِقُ هِمَّتُهُ فِی الطَّعامِ وَالشَّرابِ کَالْبَهیمَهِ؛

همّت مؤمن در نماز و روزه و عبادت است و همّت منافق در خوردن و نوشیدن؛ مانند حیوانات.

تنبیه الخواطر،ج1، ص 94

حدیث27

پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله وسلم) فرمودند:

اِنّا اُمِرْنا مَعاشِرَ الاَنْبیاءِ بِمُداراهِ النّاسِ، کَما اُمِرْنا بِاِقامَهِ الفَرائِضِ؛

ما پیامبران، همان گونه که به برپا داشتن واجبات مأمور شده ایم، به مدارا کردن با مردم نیز مأمور شده ایم.

امالی طوسی، ص 521

حدیث28

پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله وسلم) فرمودند:

رَاْسُ الْعَقْلِ بَعْدَ الاْیمانِ بِاللّه ِ مُداراهُ النّاسِ فی غَیْرِ تَرْکِ حَقٍّ؛

کمال عقل پس از ایمان به خدا، مدارا کردن با مردم است به شرط آن که حق، ترک نشود.

تحف العقول، ص 42

حدیث29

پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله وسلم) فرمودند:

لا یَأمُرُ بِالمَعروفِ وَلا یَنهی عَنِ المُنکَرِ إلاّ مَن کانَ فیهِ ثَلاثُ خِصالٍ : رَفیقٌ بِما یَأمُرُ بِهِ رَفیقٌ فیما یَنهی عَنهُ ، عَدلٌ فیما یَأمُرُ بِهِ عَدلٌ فیما یَنهی عَنهُ، عالِمٌ بِما یَأمُرُ بِهِ عالِمٌ بِما یَنهی عَنهُ؛

امر به معروف و نهی از منکر نکند مگر کسی که سه خصلت در او باشد: در امر و نهی خود مدارا کند، در امر و نهی خود میانه روی نماید و به آنچه امر و نهی می کند، دانا باشد.

بحارالأنوار، ج100، ص87، ح64

حدیث30

اِنَّ فِی الرِّفقِ الزّیادَهَ وَ البَرَکَهَ وَ مَن یُحرَمِ الرِّفقُ یُحرَمِ الخَیرَ؛

در مدارا، فزونی و برکت است، و هر کس از مدارا محروم باشد، از خیر، محروم شده است.

کافی، ج 2، ص 119، ح 7

حدیث31

پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله وسلم) فرمودند:

إِنَّ النبیاءَ إِنَّما فَضَّلَهُمُ اللّه عَلی خَلقِهِ بِشِدَّهِ مُداراتِهِم لأَِعداءِ دینِ اللّه وَحُسنِ تَقیَّتِهِم لأَِجلِ إِخوانِهِم فِی اللّه ؛

خداوند از این رو پیامبران را بر دیگر مردمان برتری داد که با دشمنان دین خدا بسیار با مدارا رفتار می کردند و برای حفظ برادران همکیش خود نیکو تقیه می کردند.

بحارالأنوار، ج75، ص401، ح42

حدیث32

پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله وسلم) فرمودند:

إنَّ اللّه یُحِبُّ الرِّفقَ وَیُعینُ عَلَیهِ؛

خداوند مدارا را دوست دارد و انسان را بر انجام آن یاری می کند.

کافی، ج2، ص120، ح12

حدیث33

پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله وسلم) فرمودند:

ما کانَ الرِّفقُ فی شَی ءٍ إِلاّ زانَهُ؛

مدارا با چیزی همراه نشد مگر آن که آن را زینت بخشید.

تحف العقول، ص 47

حدیث34

پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله وسلم) فرمودند:

مَن أُعطِیَ حَظَّهُ مِنَ الرِّفقٍ فَقَد أُعطِیَ حَظَّهُ مِن خَیرِ الدُّنیا وَالآخِرَهِ؛

هر کس را که بهره ای از مدارا داده اند، بدون شک بهره اش را از خیر دنیا و آخرت داده اند.

نهج الفصاحه، ح2838

حدیث35

پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله وسلم) فرمودند:

أَعقَلُ النّاسِ أَشَدُّهُم مُداراهً لِلنّاسِ؛

عاقل ترین مردم کسی است که بیشتر با مردم مدارا کند.

من لایحضره الفقیه، ج4، ص395، ح5840

حدیث36

پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله وسلم) فرمودند:

أَمَرَنی رَبّی بِمُداراهِ النّاسِ کَما أَمَرَنی بِأَداءِ الفَرائِضِ؛

پروردگارم، همان گونه که مرا به انجام واجبات فرمان داده، به مدارا کردن با مردم نیز فرمان داده است.

کافی، ج2، ص117، ح4

حدیث37

رسول اکرم (صلی الله علیه و آله وسلم) فرمودند:

یا عَلیُّ لاتُشاوِر جَبانا فَإِنَّهُ یُضَیِّقُ عَلَیکَ المَخرَجَ وَلاتُشاوِرِ البَخیلَ فَإِنَّهُ یَقصُرُبِکَ عَن غایَتِکَ وَلاتُشاوِر حَریصا فَإِنَّهُ یُزَیِّنُ لَکَ شَرَّها؛

ای علی با ترسو مشورت مکن، زیرا او راه بیرون آمدن از مشکل را بر تو تنگ می کند و با بخیل مشورت مکن، زیرا او تو را از هدفت باز می دارد و با حریص مشورت مکن، زیرا او حریص بودن را در نظرت زیبا جلوه می دهد.

(علل الشرایع، ج2، ص559، ح1)

حدیث38

رسول اکرم (صلی الله علیه و آله وسلم) فرمودند:

مَنِ استَشارَهُ أَخوهُ المُؤمِنُ فَلَم یَمحَضهُ النَّصیحَهَ سَلَبَهُ اللّه لُبَّهُ؛

هر کس برادر مؤمنش با او مشورت کند و او صادقانه راهنمائیش نکند، خداوند عقلش را از او بگیرد.

(بحارالأنوار، ج72، ص104، ح36)

حدیث39

رسول اکرم (صلی الله علیه و آله وسلم) فرمودند:

مُشاوَرَهُ العاقِلِ الناصِحِ رُشدٌ وَیُمنٌ وَتَوفیقٌ مِنَ اللّه فَإِذا أَشارَ عَلَیکَ النّاصِحُ العاقِلُ فَإِیّاکَ وَالخِلافَ فَإِنَّ فی ذلِکَ العَطَبَ؛

مشورت کردن با عاقِل خیرخواه مایه هدایت و میمنت است و توفیقی است از جانب خداوند، پس هرگاه خیرخواه عاقل تو را راهنمایی کرد، مبادا مخالفت کنی که موجب نابودی می شود.

(محاسن، ج2، ص602، ح25)

حدیث40

رسول اکرم (صلی الله علیه و آله وسلم) فرمودند:

ما یَستَغنی رَجُلٌ عَن مَشوَرَهٍ؛

هیچ کس از مشورت بی نیاز نیست.

(نهج الفصاحه، ح 1637)

حدیث41

امام کاظم (علیه السلام) فرمودند:

مُشاوَرَهُ العاقِلِ النّاصِحِ یُمنٌ وَ بَرَکَهٌ وَ رُشدٌ وَ تَوفیقٌ مِنَ اللّه ؛

مشورت با عاقلِ خیرخواه، خجستگی، برکت، رشد و توفیقی از سوی خداست.

تحف العقول، ص 398

حدیث42

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

لا خَیرَ فی قَومٍ لَیسُوا بِناصِحینَ وَ لا یُحِبُّونَ النّاصِحینَ ؛

قومی را که خود خیرخواه نیستند و خیرخواهان را هم دوست ندارند ، خیری نباشد .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث10884

حدیث43

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

لا یَستَغنِی العاقِلُ عَنِ المُشاوَرَهِ ؛

خردمند ، خود را از مشورتْ بی نیاز نمی بیند .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث10693

حدیث44

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

لا تَنقُضَنَّ سُنَّهً صالِحَهً عُمِلَ بِها وَاجتَمَعَتِ الأُلفَهُ لَها وَ صَلَحَتِ الرَّعِیَّهُ عَلَیها ؛

هیچ رسم پسندیده ای را که به آن عمل می شود و رشته پیوند مردم و صلاح توده ها در آن است ، در هم نشکن .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث10377

حدیث45

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

لا تُشرِکَنَّ فی مَشوَرَتِکَ حَریصا یُهَوِّنُ عَلَیکَ الشَّرَّ وَ یُزَیِّنُ لَکَ الشَّرَهَ ؛

با هیچ آزمندی مشورت مکن ، که بدی را بر تو آسان می نماید و حرص و ولَع را در نظرت می آراید .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث10353

حدیث46

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

لا تَستَشِرِ الکَذّابَ ؛ فَإنَّهُ کَالسَّرابِ یُقَرِّبُ عَلَیکَ البَعیدَ ، وَ یُبَعِّدُ عَلَیکَ القَریبَ ؛

با دروغگو مشورت مکن ، که دروغگو سراب را می ماند : دور را در نظرت نزدیک و نزدیک را در نظرت دور می نمایاند .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث10351

حدیث47

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

لا تُمسِک عَن إظهارِ الحَقِّ اِذا وَجَدتَ لَهُ أهلاً ؛

از آشکار کردن حق ، هنگامی که برای آن اهلی یافتی ، خودداری نکن .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث10188

حدیث48

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

نَزِّل نَفسَکَ دُونَ مَنزِلَتِها تُنَزِّلکَ النّاسُ فَوقَ مَنزِلَتِکَ ؛

خود را در جایی فروتر از منزلت خویش بنشان تا مردم تو را در جایی فراتر از منزلتت بنشانند .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث9985

حدیث49

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

یَکتَسِبُ الصّادِقُ بِصِدقِهِ ثَلاثًا : حُسنَ الثِّقَهِ بِهِ ، وَ المَحَبَّهَ لَهُ ، وَ المَهابَهَ عَنهُ ؛

راستگو با راست گویی اش سه چیز به دست می آورد : به او نیک اعتماد کنند ، دوستی اش بر دل ها نشیند ، و از وی اندیشه کنند .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث11038

حدیث50

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

مَنِ استَعانَ بِذَوِی الألبابِ سَلَکَ سَبیلَ الرَّشادِ ؛

هر که از خردمندان یاری جوید ، راه بالندگی را پوید .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث8912

حدیث51

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

مَن عَمِلَ بِالحَقِّ مالَ إلَیهِ الخَلقُ ؛

هر که به حق عمل کند ، مردم به او روی می آورند .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث8646

حدیث52

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

مَن دارَی النّاسَ أمِنَ مَکرَهُم ؛

هر کس با مردم مدارا کند ، از مکرشان در امان می ماند .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث8465

حدیث53

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

مَن عَرَفَ النّاسَ لَم یَعتَمِد عَلَیهِم ؛

هر کس مردم را بشناسد ، به آنها اعتماد نمی کند .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث8232

حدیث54

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

مَن أنصَفَ أُنصِفَ ؛

هر که انصاف ورزد ، با او انصاف ورزند .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث7692

حدیث55

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

لِقاءُ أهلِ المَعرِفَهِ عِمارَهُ القُلُوبِ وَ مُستَفادُ الحِکمَهِ ؛

دیدار با اهل معرفت ، مایه آبادانی دل ها و بهره بردن از حکمت است .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث7635

حدیث56

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

لِن لِمَن غالَظَکَ فَإنَّهُ یُوشِکُ اَن یَلینَ لَکَ ؛

با کسی که با تو درشتی می کند ، نرم باش ، که دور نیست او هم با تو نرم شود .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث7620

حدیث57

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

لِیَکُن أبغَضُ النّاسِ إلَیکَ وَ أبعَدُهُم مِنکَ أطلَبَهُم لِمَعایِبِ النّاسِ ؛

باید مبغوض ترینِ مردم و دورترینِ آنها از تو کسی باشد که بیش از همه از مردم عیب جویی می کند .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث7378

حدیث58

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

کُن لِلمَظلومِ عَونا ، وَ لِلظّالِمِ خَصما ؛

یار ستمدیده و دشمن ستمگر باش .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث7153

حدیث59

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

قارِن أهلَ الخَیرِ تَکُن مِنهُم ، وَ بایِن أهلَ الشَّرِّ تَبِن عَنهُم ؛

با نیکوکاران همراه باش تا از آنان باشی ، و از بدکاران کناره جو تا از آنان جدا باشی .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث6805

حدیث60

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

فازَ مَن تَجَلبَبَ الوَفاءَ وَ ادَّرَعَ الأمانَهَ ؛

رستگار شد آن که جامه وفاداری پوشید و زره امانتداری بر تن کرد .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث6556

حدیث61

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

غَضُّ الطَّرفِ مِن أفضَلِ الوَرَعِ ؛

پرهیز از نگاه ناروا ، برترین پرهیزگاری است .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث6400

حدیث62

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

عامِل سائِرَ النّاسِ بِالإنصافِ وَ عامِلِ المُؤمِنینَ بِالإیثارِ ؛

با دیگر مردمان به انصاف رفتار کن و با مؤمنان به ایثار .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث6342

حدیث63

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

عَلَی المُشیرِ الاِجتِهادُ فِی الرَّأیِ وَ لَیسَ عَلَیهِ ضَمانُ النُّجحِ ؛

وظیفه مشورت شونده ، کوشش در ارائه نظر [درست] است ؛ امّا ضمانت پیروزی بر عهده او نیست .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث6194

حدیث64

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

عَلَیکَ بِالسَّکینَهِ فَإنَّها أفضَلُ زینَهٍ ؛

با وقار باش که وقار ، برترین زینت است .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث6088

حدیث65

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

صَمتٌ یُعقِبُکَ السَّلامَه َخیرٌ مِن نُطقٍ یُعقِبُکَ المَلامَهَ ؛

سکوتی که سلامت در پی دارد ، بهتر از سخنی است که سرزنش در پی آورد .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث5865

حدیث66

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

صِلَهُ الأرحامِ تُثمِرُ الأموالَ وَ تُنسِی ءُ فِی الآجالِ ؛

پیوند با خویشاوندان ، دارایی ها را به بار می نشاند و مرگ را به تأخیر می اندازد .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث5847

حدیث67

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

شارِکُوا الَّذِی قَد أقبَلَ عَلَیهِ الرِّزقُ فَإنَّهُ أجدَرُ بِالحَظِّ وَ أخلَقُ بِالغِنی ؛

با کسی که روزی به او روی آورده است ، شریک شوید ؛ زیرا وی به بهره مندی شایسته تر و به توانگری لایق تر است .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث5790

حدیث68

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

شاوِر قَبلَ أن تَعزِمَ ، وَ فَکِّر قَبلَ اَن تُقدِمَ ؛

قبل از تصمیم گیری مشورت کن و پیش از اقدام ، بیندیش .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث5754

حدیث69

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

سالِمِ النّاسَ تَسلَم ، وَ اعمَل لِلآخِرَهِ تَغنَم ؛

با مردم در آشتی باش تا سالم باشی و برای آخرت کار کن تا غنیمت یابی .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث5605

حدیث70

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

سَبَبُ المَحَبَّهِ البِشرُ ؛

خوش رویی موجب محبّت است .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث5546

حدیث71

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

سَبَبُ الاِئتِلافِ الوَفاءُ ؛

وفاداری ، سبب الفت است .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث5511

حدیث72

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

رَأسُ السِّیاسَهِ استِعمالُ الرِّفقِ ؛

سرلوحه سیاست ، به کار بردن مداراست .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث5266

حدیث73

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

خَیرُ مَن شاوَرتَ ذَوُو النُّهی وَ العِلمِ ، وَ اُولُوا التَّجارِبِ وَ الحَزمِ ؛

بهترینِ کسان برای مشورت، خردمندان و عالمان و دارندگان تجربه و دور اندیشان اند .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث4990

حدیث74

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

خالِطُوا النّاسَ مُخالَطَهً إن مِتُّم بَکَوا عَلَیکُم وَ إن غِبتُم حَنُّوا إلَیکُم ؛

با مردم آن گونه بیامیزید که اگر مُردید، بر شما بگِریند و اگر غایب شوید ، مشتاق دیدار شما باشند .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث5070

حدیث75

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

باکِرُوا فَالبَرَکَهُ فِی المُباکَرَهِ وَ شاوِرُوا فَالنُّجحُ فِی المُشاوَرَهِ ؛

بامداد، در پی کسب وکار باشید ، که برکت در کسب و کارِ بامداد است ، و مشورت کنید که پیروزی در مشورت است .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث4441

حدیث76

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

إذا رَاَیتَ مَظلُوما فَاَعِنهُ عَلَی الظّالِمِ ؛

هرگاه ستمدیده ای دیدی، او را در مقابل ستمگر یاری کن .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث4068

حدیث77

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

إنَّ النّاسَ إلی صالِحِ الأدَبِ أحوَجُ مِنهُم إلَی الفِضَّهِ وَالذَّهَبِ ؛

مردم به ادب نیکو محتاج ترند تا به سیم و زر .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث3590

حدیث78

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

إنَّ أفضَلَ الخَیرِ صَدَقَهُ السِّرِّ وَ بِرُّ الوالِدَینِ وَ صِلَهُ الرَّحِمِ ؛

برترین خوبی ، صدقه پنهانی و نیکی به پدر و مادر و صله رحم است .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث3550

حدیث79

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

أَفضَلُ المَعرُوفِ إغاثَهُ المَلهُوفِ ؛

برترین کار نیک ، فریادرسیِ ستم دیده است .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث2959

حدیث80

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

اِضرِبُوا بَعضَ الرَّأیِ بِبَعضٍ یَتَوَلَّد مِنهُ الصَّوابُ ؛

آرای خود را با یکدیگر در میان گذارید تا اندیشه درست، پدید آید .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث2567

حدیث81

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

أطِع مَن فَوقَکَ یُطِعکَ مَن دُونَکَ ؛

از بالا دستِ خود فرمان بر ، تا زیر دستت از تو فرمان بَرد .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث2475

حدیث82

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

اِجعَل لِکُلِّ إنسانٍ مِن خَدَمِکَ عَمَلاً تَأخُذهُ بِهِ فَإنَّ ذلِکَ أحری أن لا یَتَواکَلُوا فِی خِدمَتِکَ ؛

هر یک از زیر دستانت را به کاری بگمار ، چندان که آنان را بر آن کار، باز خواست کنی [پاسخگوی مسئولیت خود باشند] که این کار، شایسته تر است و هر یک از آنان خدمتگزاری به تو را به عهده دیگری نیندازد .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث2432

حدیث83

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

أشعِر قَلبَکَ الرَّحمَهَ لِجَمیعِ النّاسِ وَ الإحسانِ إلَیهِم وَ لا تُنِلهُم حَیفا وَ لا تَکُن عَلَیهِم سَیفا ؛

مهربانی با همه مردم و نیکی به ایشان را شعار دل خویش ساز و به آنها ستمی مرسان و شمشیری بر آنان مباش .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث2392

حدیث84

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

اَلاِستِشارَهُ عَینُ الهِدایَهِ ؛

مشورت کردن ، سرچشمه هدایت است .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث1021

حدیث85

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

اَلمَواعِظُ حَیاهُ القُلُوبِ ؛

موعظه، مایه حیات دل هاست .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث321

حدیث86

امام علی علیه السلام :

إنّ أحسَنَ الزِّیِّ ما خَلَطَکَ بالناسِ وجَمَّلَکَ بینَهُم وکَفَّ ألسِنَتَهُم عنکَ ؛

نیکوترین هیأت (وسلوک) آن است که تو را با مردم آمیزش دهد و در میان آنها زیبایت گرداند و زبان (بدگویی) آنان را از تو باز دارد .

غرر الحکم : 3470.

حدیث87

قال رسول الله - صلی الله علیه وآله -:

اذا سئلت عمن لایشهد الجماعه فقل : لا اعرفه ؛

هنگامی که از شما راجع به کسی که در نماز جماعت شرکت نمی کند بپرسند، بگویید او را نمی شناسم .

(بحارالانوار، ج 88، ص 5)

حدیث88

پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

المشاوره حصن من النّدامه و أمن من الملامه؛

مشورت حصار ندامت است و ایمنی از ملامت.

نهج الفصاحه

حدیث89

پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

من أفضل الشّفاعه أن تشفع بین اثنین فی النّکاح؛

از جمله بهترین وساطت، وساطت میان دو کس در کار زناشوئی است.

نهج الفصاحه

حدیث90

امام سجاد (علیه السلام) فرمودند:

حَقُّ المُستَشیرِ إِن عَلِمتَ أَنَّ لَهُ رَیا أَشَرتَ عَلَیهِ وَإِن لَم تَعلَم أَرشَدتَهُ إِلی مَن یَعلَمُ؛

حقّ مشورت کننده این است، که اگر برای راهنمایی او نظر داری، راهنمائیش کنی و اگر اطلاعی نداشته باشی او را به کسی که (در آن زمینه) آگاهی دارد راهنمایی کنی.

(خصال، ص 570)

حدیث91

امام جواد (علیه السلام) فرمودند:

ثَلاثٌ مَن کُنَّ فِیهِ لَم یَندَم: تَرکُ العَجَله ، وَ المَشوِرَه ، وَ التَّوَکُلُ عَلَی اللهِ عِندَ العَزمِ؛

سه چیز است که هر کس آن را مراعات کند ، پشمیان نگردد : 1 - اجتناب از عجله ، 2 - مشورت کردن ، 3 - و توکل بر خدا در هنگام تصمیم گیری .

(مسند الامام الجواد، ص 247)

حدیث92

امام صادق (علیه السلام) فرمودند:

اِنَّ الشَّیْطانَ لَیَطْمَعُ فی عالِمٍ بِغَیْرِ اَدَبٍ اَکْثَرُ مِنْ طَمَعِهِ فی عالِمٍ بِاَدَبٍ ، فَتَاَدَّبوا وَ اِلاّ فَاَنْتُمْ اَعرابٌ ؛

شیطان ، در عالِمِ بی بهره از ادب بیشتر طمع می کند تا عالِمِ برخوردار از ادب . پس ادب داشته باشید وگرنه شما، بیابانی (فاقد تمدّن) هستید.

کنز العمّال ، ح 45409

حدیث93

امام علی (علیه السلام) فرمودند:

فَکونوا اَقَلَّ ما یَکونونَ فِی الْباطِنِ اَمْوالاً ، اَحْسَنَ ما یَکونونَ فِی الظّاهِرِ اَحْوالاً فَاِنَّ اللّه َ تَعالی اَدَّبَ عِبادَهُ الْمُؤمِنینَ الْعارِفینَ اَدَبا حَسَنا ، فَقالَ جَلَّ مِن قائِلٍ : یَحْسَبُهُمُ الْجاهِلُ اَغْنیاءَ مِنَ التَّعَفُّفِ تَعْرِفُهُم بِسیماهُمْ لاَ یَسْئَلونَ النَّاسَ اِلْحافا؛

در حالی که در واقع از کمترین مال برخوردار هستید، در ظاهر بهترین حال را از خود نشان دهید ؛ زیرا خداوند متعال ، بندگان با ایمان با معرفتش را این گونه نیکو ادب نموده که [در وصف فقیران پارسا] فرموده است : شخص بی خبر آنان را از شدّت خویشتنداری توانگر می پندارد . ایشان را از نشانه هایشان می شناسی ، با اصرار (چیزی) از مردم نمی خواهند .

تحف العقول، ص 489

حدیث94

امام صادق (علیه السلام) فرمودند:

اَلمُؤمِنُ... یَنصُرُ المَظلومَ وَیَرحَمُ المِسکینَ. نَفسُهُ مِنهُ فی عَناءٍ وَالنّاسُ مِنهُ فی راحَهٍ؛

مؤمن... مظلوم را یاری می کند و به مسکین و درمانده رحم می نماید، جانش از او در رنج است و مردم از او در آسایش.

خصال، ص 69

حدیث95

امام حسن عسکری (علیه السلام) فرمودند:

فی تفسیر قوله تعالی «وَ قُولُوا لِلنّاسِ حُسنا» قالَ: قُولُوا لِلنّاسِ کُلِّهُم حُسنا مُؤمِنِهُم وَ مُخالِفِهُم، أمّا المؤمِنونَ فَیَبسُطُ لَهُم وَجهَهُ وَ أمّا المُخالِفونَ فَیُکَلِّمُهُم بِالمُداراهِ لاِجتِذابِهِم اِلیَ الیمانِ. فَاِنِ استَتَرَ مِن ذلِکَ بِکفِّ شُرورِهم عَن نَفسِهِ وَ عَن اِخوانِهِ المُؤمِنینَ؛

در تفسیر آیه «با مردم به زبان خوش سخن بگویید» فرمود: یعنی با همه مردم، چه مؤمن و چه مخالف، به زبان خوش سخن بگویید. مؤمن، به هم مذهبان، روی خوش نشان می دهد و با مخالفان، با مدارا سخن می گوید تا به ایمان، جذب شوند و حتّی اگر نشدند، با این رفتار، از بدی های آنان در حقّ خود و برادران مؤمنش، پیشگیری کرده است.

مستدرک الوسائل، ج 12، ص 261

حدیث96

امام صادق (علیه السلام) فرمودند:

فی قَولِهِ تَعالی (وَقولوا لِلنَّاسِ حُسنا) _ : أی لِلنّاسِ کُلِّهِم مُؤمِنِهِم وَمُخالِفِهِم ، أَمَّا المُؤمِنونَ فَیَبسُطُ لَهُم وَجهَهُ ، وَأَمَّا المُخالِفونَ فَیُکَلِّمُهُم بِالمُداراهِ لاِجتِذابِهِم إِلَی الیمانِ ، فَإِنَّهُ بِأَیسَرَ مِن ذلِکَ یَکُفُّ شُرورَهُم عَن نَفسِهِ ، وعَن إخوانِهِ المُؤمِنینَ؛

درباره آیه (و با مردم سخن نیکو گویید) فرمود: مقصود همه مردمان اعم از مؤمن و کافر است. اما با مؤمنان باید گشاده رو بود و اما با کافران باید به نرمی و مدارا سخن گفت، تا به سوی ایمان کشیده شوند و کمترین ثمرش این است که خود و برادران مؤمنش را از گزند آنان مصون می دارد.

بحارالأنوار، ج75، ص401، ح42

حدیث97

امام حسین (علیه السلام) فرمودند:

مَن أَحجَمَ عَنِ الرَّیِ وَعَیِیَت بِهِ الحِیَلُ کانَ الرِّفقَ مِفتاحُهُ؛

هر کس فکرش به جایی نرسد و راه تدبیر بر او بسته شود، کلیدش مداراست.

بحارالأنوار، ج78، ص128، ح11

حدیث98

امام صادق (علیه السلام) فرمودند:

لا تُش_اوِر اَحمَق وَ لا تَستَعِنَّ بَکَذّابٍ وَ لا تَثق بِمَوَدَهِ مُلُوک؛

با احمق مشورت نکن و از دروغگو یاری مجو و به دوستی زمامداران اعتماد مکن.

(تحف العقول،ص316)

حدیث99

امام حسن (علیه السلام) فرمودند:

ما تَشاوَرَ قَومٌ إِلاّ هُدوا إِلی رُشدِهِم؛

هیچ ملّتی با هم مشورت نکردند مگر آن که راه درست خود را پیدا کردند.

(تحف العقول، ص 233)

حدیث100

امام علی (علیه السلام) فرمودند:

مَنْ نَصَبَ نَفْسَهُ لِلنّاسِ اِماما فَلیَبْدَأ بِتَعْلیمِ نَفْسِهِ قَبْلَ تَعْلیمِ غَیْرِهِ وَلْیَکُنْ تَاْدیبُهُ بِسیرَتِهِ قَبْلَ تَأْدیبِهِ بِلِسانِهِ وَ مُعَلِّمُ نَفْسِهِ وَ مُؤَدِّبُها اَحَقُّ بِالاِْجْلالِ مِنْ مُعَلِّمِ النّاسِ ومُؤَدِّبِهِمْ؛

کسی که خود را پیشوای مردم قرار داده، باید پیش از آموزش دیگران، خود را آموزش دهد و پیش از آن که دیگران را با زبان، ادب بیاموزد، باکردارش ادب آموزد و البته آموزش دهنده و ادب آموز خود بیش از آموزگار و ادب آموز مردم، شایسته تجلیل است.

غرر الحکم، ح 7016

حدیث101

امام علی (علیه السلام) فرمودند:

تَحَرِّی الصِّدْقِ وَ تَجَنُّبُ الْکَذِبِ اَجْمَلُ شیمَهٍ وَ اَفْضَلُ اَدَبٍ؛

راستگو بودن و پرهیز نمودن از دروغ، زیباترین اخلاق و بهترین ادب است.

کافی، ج 8 ، ص 150، ح 132

حدیث102

امام علی (علیه السلام) فرمودند:

عَلَیکَ بِمُداراهِ النّاسِ وَ اِکْرامِ الْعُلَماءِ وَ الصَّفْحِ عَنْ زَلاّتِ الاِْخْوانِ فَقَدْ اَدَّبَکَ سَیِّدُ الاَْوَّلینَ وَ الآْخِرینَ بِقَولِهِ صلی الله علیه و آله : اُعْفُ عَمَّنْ ظَ_لَمَکَ وَ صِلْ مَنْ قَطَعَکَ وَ اَعْطِ مَنْ حَرَمَکَ ؛

تو را سفارش می کنم به مدارای با مردم و احترام به علما و گذشت از لغزش برادران (دینی)؛ چرا که سرور اولین و آخرین، تو را چنین ادب آموخته و فرموده است : «گذشت کن از کسی که به تو ظلم کرده ، رابطه برقرار کن با کسی که با تو قطع رابطه کرده و عطا کن به کسی که از تو دریغ نموده است».

اعلام الدین، ص 96

حدیث103

امام علی (علیه السلام) فرمودند:

لا یَرْاَسُ مَنْ خَلا عَنِ الاَْدَبِ وَ صَبا اِلَی اللَّعِبِ؛

کسی که از ادب بی بهره باشد و شیفته بازی شود، به ریاست نمی رسد.

غرر الحکم، ح 4786

حدیث104

امام علی (علیه السلام) فرمودند:

کَفاکَ مُؤَدِّبا لِنَفْسِکَ تَجَنُّبُ ما کَرِهْتَهُ مِنْ غَیْرِکَ؛

برای ادب آموزی ات همین بس که از آنچه از دیگران نمی پسندی ، دوری کنی.

بحار الأنوار، ج 43، ص 343، ح 15

حدیث105

امام علی (علیه السلام) فرمودند:

عَلَیْکُمْ بِالاَْدَبِ، فَاِنْ کُنْتُمْ مُلوکا بَرَزْتُمْ وَ اِنْ کُنْتُمْ وَسَطا فُقْتُمْ ، وَ اِنْ اَعْوَزَتْکُمُ الْمَعیشَهُ عِشْتُمْ بِاَدَبِکُم؛

ادب بیاموزید، زیرا که [در این صورت] اگر پادشاه باشید، برجسته می شوید، اگر میانه باشید، سرآمد می شوید و اگر تنگ دست باشید، با ادبتان گذران زندگی می کنید.

غرر الحکم، ح 7077

حدیث106

امام علی (علیه السلام) فرمودند:

اِنَّ النّاسَ اِلی صالِحِ الاَْدَبِ اَحْوَجُ مِنْهُمْ اِلَی الْفِضَّهِ وَ الذَّهَبِ؛

مردم، به ادب (فرهنگ و تربیتِ) درست ، نیازمندترند، تا به طلا و نقره.

مشکاه الانوار، ص 433

حدیث107

امام علی (علیه السلام) فرمودند:

امام علی (علیه السلام) فرمودند:

اَلنصافُ یَرفَعُ الخِلافُ وَیوجِبُ الیتِلافَ؛

انصاف، اختلافات را از بین می برد و موجب الفت و همبستگی می شود.

غررالحکم، ج2، ص30، ح1702

حدیث108

امام علی (علیه السلام) فرمودند:

اِرحَم مَن دونَکَ یَرحَمکَ مَن فَوقَکَ وَقِس سَهوَهُ بِسَهوِکَ وَمَعصیَتَهُ لَکَ بِمَعصیَتَکَ لِرَبَّکَ وَفَقرَهُ إِلی رَحمَتِکَ بِفَقرِکَ إِلی رَحمَهِ رَبِّکَ؛

به زیر دست خود رحم کن تا بالا دستت به تو رحم کند و خطای او را با خطای خودت و نافرمانی اش از تو را با نافرمانی خود از پروردگارت و احتیاج او به ترحم تو را به احتیاجت به رحمت و بخشایش خدایت بسنج.

نهج البلاغه، نامه 53

حدیث109

امام علی (علیه السلام) فرمودند:

إنَّ سَمَت هِمَّتُکَ لإِِصلاحِ النّاسِ فَابدَ بِنَفسِکَ ، فَإِنَّ تَعاطیَکَ صَلاحَ غَیرِکَ وَأَنتَ فاسِدٌ أَکبَرُ العَیبِ؛

اگرهمّت والای اصلاح مردم را در سرداری، از خودت آغاز کن، زیرا پرداختن تو به اصلاح دیگران، در حالی که خود فاسد باشی بزرگترین عیب است.

غررالحکم، ج3، ص23، ح3749

حدیث110

امام علی (علیه السلام) فرمودند:

اِقصِر هِمَّتَکَ عَلی ما یَلزَمُکَ وَلا تَخُض فیما لا یَعنیکَ؛

همّت خود را صرف چیزهایی کن که به آن نیاز داری و آنچه را به کار تو نمی آید پی گیری مکن.

غررالحکم، ج2، ص182، ح2303

حدیث111

امام علی (علیه السلام) فرمودند:

اَلکَفُّ عَمّا فی أَیدِی النّاسِ عِفَّهٌ وَکِبَرُ هِمَّهٍ؛

طمع نداشتن به آنچه در نزد مردم است، (نشان) عزت نفس و بلند همتی است.

غررالحکم، ج1، ص365، ح1387

حدیث112

امام علی (علیه السلام) فرمودند:

أَشرَفُ الهِمَمِ رِعایَهُ الذِّمامِ؛

شریف ترین همّت ها نگهداری حق وحرمت هاورعایت عهدوپیمان هاست.

غررالحکم، ج2، ص463، ح3305

حدیث113

امام علی (علیه السلام) فرمودند:

اَلفِعلُ الجَمیلُ یُنبِئُ عَن عُلُوِّ الهِمَّهِ؛

کردار زیبا از بلندی همّت خبر می دهد.

غررالحکم، ج1، ص365، ح1388

حدیث114

امام علی (علیه السلام) فرمودند:

اَلشَّرَفُ بِالهِمَمِ العالیَهِ لا بِالرِّمَمِ البالیَهِ؛

شرافت به همّت های بلند است نه به استخوان های پوسیده.

غررالحکم، ج2، ص106، ح1991

حدیث115

امام علی (علیه السلام) فرمودند:

عَلَیکَ بِمُداراهِ النّاسِ وَ اِکْرامِ الْعُلَماءِ وَ الصَّفْحِ عَنْ زَلاّتِ الاِْخْوانِ فَقَدْ اَدَّبَکَ سَیِّدُ الاَْوَّلینَ وَ الآْخِرینَ بِقَولِهِ صلی الله علیه و آله : اُعْفُ عَمَّنْ ظَ_لَمَکَ وَ صِلْ مَنْ قَطَعَکَ وَ اَعْطِ مَنْ حَرَمَکَ ؛

تو را سفارش می کنم به مدارای با مردم و احترام به علما و گذشت از لغزش برادران (دینی)؛ چرا که سرور اولین و آخرین، تو را چنین ادب آموخته و فرموده است : «گذشت کن از کسی که به تو ظلم کرده ، رابطه برقرار کن با کسی که با تو قطع رابطه کرده و عطا کن به کسی که از تو دریغ نموده است».

اعلام الدین، ص 96

حدیث116

امام علی (علیه السلام) فرمودند:

دارِ النّاسَ تَمَن غَوائِلَهُم وَتَسلَم مِن مَکایِدِهِم؛

با مردم مدارا کن، تا از گزندهایشان در امان باشی و از نیرنگهایشان سالم بمانی.

غررالحکم، ج4، ص15، ح128

حدیث117

امام علی (علیه السلام) فرمودند:

لَیسَ الحَکیمُ مَن لَم یُدارِ مَن لایَجِدُ بُدّا مِن مُداراتِهِ؛

حکیم نیست آن کس که مدارا نکند با کسی که چاره ای جز مدارا کردن با او نیست.

بحارالأنوار، ج78، ص57، ح121

حدیث118

امام علی (علیه السلام) فرمودند:

مَن شاوَرَ ذَوِی العُقولِ استَضاءَ بِاَنوارِ العُقولِ؛

هر کس با عقلا مشورت کند، از نور عقل ها بهره می برد.

(غررالحکم، ح 8634)

حدیث119

امام علی (علیه السلام) فرمودند:

اِذَا احتَجتَ اِلَی المَشوَرَهِ فی اَمرٍ قَد طَرَاَ عَلَیکَ فَاستَبدِهِ بِبِدایَهِ الشُّبّانِ، فَاِنَّهُم اَحَدُّ اَذهانا وَ اَسرَعُ حَدسا، ثُمَّ رُدَّهُ بَعدَ ذالِکَ اِلی رَیِ الکُهولِ وَ الشُیوخِ لِیَستَعقِبوهُ وَ یُحسِنُوا، اَلختیارَ لَهُ، فَاِنَّ تَجرِبَتَهُم اَکثَرُ؛

هرگاه به مشورت نیازمند شدی، نخست به جوانان مراجعه نما، زیرا آنان ذهنی تیزتر و حدسی سریع تر دارند. سپس (نتیجه) آن را به نظر میان سالان و پیران برسان تا پیگیری نموده، عاقبت آن را بسنجند و راه بهتر را انتخاب کنند، چرا که تجربه آنان بیشتر است.

(شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید ، ج 20، ص 337، ح 866)

حدیث120

پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

من أراد أمرا فشاور فیه امرءا مسلما وفّقه اللَّه لأرشد أموره؛

هر که اراده کاری کند و با مرد مسلمانی در باره آن مشورت کند خدایش به معقولترین کارها توفیق دهد.

نهج الفصاحه

حدیث121

پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

لا مظاهره أوثق من المشاوره و لا إیمان کالحیاء؛

تعاونی بهتر از مشورت نیست و ایمانی چون حیا نیست.

نهج الفصاحه

حدیث122

پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

رأس العقل بعد الإیمان باللَّه التّودّد إلی النّاس و ما یستغنی رجل عن مشوره و إنّ أهل المعروف فی الدّنیا هم أهل المعروف فی الآخره و إنّ أهل المنکر فی الدّنیاهم أهل المنکر فی الآخره؛

اساس عقل پس از ایمان به خدا دوستی با مردم است هیچ کس از مشورت بی نیاز نیست: نیکوکاران این جهان نیکوکاران آن جهانند و بدکاران این جهان بدکاران آن جهانند.

نهج الفصاحه

حدیث123

پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

دعوا النّاس یصیب بعضهم من بعض فإن استنصح أحدکم أخاه فلینصحه؛

بگذارید مردم از یک دیگر فائده برند و وقتی یکی از شما از برادر خویش مشورت خواست رأی خوت را به او بگوید.

نهج الفصاحه

حدیث124

پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

حقّ المسلم علی المسلم ستّ: إذا لقیته فسلّم علیه و إذا دعاک فأجبه و إذا استنصحک فانصح له و إذا عطس فحمد اللَّه فشمّته و إذا مرض فعده و إذا مات فاتبعه؛

حق مسلمان بر مسلمان شش چیز است: وقتی او را دیدی، بر او سلام کن و وقتی تو را دعوت کرد، بپذیر و وقتی با تو مشورت کرد، رأی خود را به او بگو و همین که عطسه زد، عافیت باد بگو و همین که مریض شد، او را عیادت کن و همین که مرد، همراه جنازه اش برو.

نهج الفصاحه

حدیث125

پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

جالسوا الکبراء و سائلوا العلماء و خالطوا الحکماء؛

با بزرگان مجالست کنید و از دانشمندان بپرسید و با حکیمان آمیزش کنید.

نهج الفصاحه

حدیث126

پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

جالس الأبرار فإنّک إذا فعلت خیرا حمدوک و إن أخطأت لم یعنّفوک؛

با نیکان مجالست کن که اگر خوبی کردی تو را ستایش کنند و اگر خطا کردی با تو بسختی رفتار نکنند.

نهج الفصاحه

حدیث127

پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

ثلاث من حقائق الإیمان: الإنفاق من الإقتار و إنصافک النّاس من نفسک و بذل العلم للمتعلّم؛

سه چیز از حقایق ایمان است: بخشش با تنگدستی و رعایت انصاف در باره مردم بر ضرر خویش و بذل علم برای دانش آموز.

نهج الفصاحه

حدیث128

پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

تهادوا فإنّ الهدیّه تضعّف الحبّ و تذهب بغوائل الصّدر؛

به یکدیگر هدیه بدهید زیرا هدیه محبت را فزون می کند و دل گیری ها را از میان می برد.

نهج الفصاحه

حدیث129

پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

تهادوا إنّ الهدیّه تذهب و خز الصّدر و لا تحقرنّ جاره لجارتها و لو شقّ فرسن شاه؛

هدیه به یکدیگر بدهید زیرا هدیه دلگیری را از میان می برد و هدیه را اگر چه یک قطعه پارچه بز باشد حقیر نشمارید.

نهج الفصاحه

حدیث130

پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

تهادوا تحابّوا فإنّ الهدیّه تضعّف الحبّ و تذهب بغوائل الصّدر؛

هدیه به یکدیگر بدهید تا رشته محبتتان استوار شود زیرا هدیه محبت را بیافزاید و کینه و کدورت را از میان ببرد.

نهج الفصاحه

حدیث131

پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

تواضعوا و جالسوا المساکین تکونوا من کبراء اللَّه و تخرجوا من الکبر؛

فروتنی کنید و با فقیران بنشینید تا در پیش خدا بزرگ باشید و از تکبر برکنار مانید.

نهج الفصاحه

حدیث132

پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

تنکح المرأه لأربع، لمالها، و لحسبها و لجمالها و لدینها فاظفر بذات الدّین تربّت یداک؛

زن را برای چهار چیز گیرند، مال و شرف و جمال و دین و تو زن دین دار بجوی.

نهج الفصاحه

حدیث133

پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

تخیّروا لنطفکم فإنّ النّساء یلدن أشباه إخوانهنّ و أخواتهنّ؛

برای نطفه های خود جای مناسب انتخاب کنید زیرا زنان نظیر برادران و خواهران خود فرزند می آورند.

نهج الفصاحه

حدیث134

پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

تخیّروا لنطفکم فأنکحوا الأکفاء و أنکحوا إلیهم؛

برای نطفه های خود محل مناسب انتخاب کنید و از اشخاص هم شأن خود زن بگیرید و به آنها زن بدهید.

نهج الفصاحه

حدیث135

پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

الاقتصاد فی النّفقه نصف المعیشه و التّودّد إلی النّاس نصف العقل و حسن السّؤال نصف العلم؛

میانه روی در خرج یک نیمه معیشت است و دوستی با مردم یک نیمه عقل است و خوب پرسیدن یک نیمه دانش است.

نهج الفصاحه

حدیث136

پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

ألا أخبرکم بأفضل من درجه الصّیام و الصّلوه و الصّدقه اصلاح ذات البین فإنّ فساد ذات البین هی الحالقه؛

میخواهید شما را از چیزی که بهتر از روزه و نماز و صدقه است خبر دهم؟ اصلاح میان کسان، زیرا فساد میان کسان مایه هلاک است.

نهج الفصاحه

حدیث137

پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

أفضل الصّدقه إصلاح ذات البین؛

بهترین اقسام صدقه آن است که میان دو کس را اصلاح دهی.

نهج الفصاحه

حدیث138

پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

أفضل صدقه الّلسان الشّفاعه تفک بها الأسیر و تحقن بها الدّم و تجرّ بها المعروف و الإحسان إلی أخیک و تدفع عنه الکریهه؛

بهترین صدقه زبان، شفاعتی است که به وسیله آن اسیر را آزاد سازی و از ریختن خون جلوگیری کنی و نیکی و احسان را به سوی برادر خویش بکشانی و بدی را از او دفع کنی.

نهج الفصاحه

حدیث139

پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

أصلح بین النّاس و لو تعنی الکذب؛

میان مردم را به اصلاح آر ا گر چه با دروغ باشد.

نهج الفصاحه

حدیث140

پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

استووا و لا تختلفوا فتختلف قلوبکم؛

با یکدیگر برابر شوید و مختلف مشوید تا دلهایتان مختلف نشود.

نهج الفصاحه

حدیث141

پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

استرشدوا العاقل ترشدوا و لا تعصوه فتندموا؛

از خردمند رهبری جوئید تا به راه راست برسید و وی را نافرمانی نکنید که پشیمانی برید.

نهج الفصاحه

حدیث142

پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

إذا حدّث الرّجل بحدیث ثمّ التفت فهی أمانه؛

وقتی مردی سخنی گفت و به اطراف خود نگریست آن سخن در پیش شما امانت است.

نهج الفصاحه

حدیث143

پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

إذا جاءکم الأکفاء فأنکحوهنّ و لا تربّصوا بهنّ الحدثان؛

وقتی اشخاص هم شأن به خواستگاری پیش شما آمدند، دختران خود را شوهر بدهید و در کار آنها منتظر حوادث مباشید.

نهج الفصاحه

حدیث144

پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

إذا جاءکم الزّائر فأکرموه؛

وقتی کسی به ملاقات شما آمد وی را گرامی دارید.

نهج الفصاحه

حدیث145

پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

إذا استشار أحدکم أخاه فلیشر علیه؛

وقتی یکی از شما با برادر خود مشورت می کند، وی باید رأی خود را صریح بگوید.

نهج الفصاحه

حدیث146

پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

إذا أحبّ أحدکم أخاه فلیعلمه فإنّه أبقی فی الالفه و أثبت فی المودّه؛

وقتی کسی آشنای خود را دوست دارد بدو خبر دهد که این کار موجب بقای الفت و دوام مودت است.

نهج الفصاحه

حدیث147

پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

إذا اجتمع الدّاعیان فأجب أقربهما بابا فإنّ أقربهما بابا أقربهما جوارا و إن سبق أحدهما فأجب الذی سبق؛

وقتی دو کس تو را با هم دعوت کردند دعوت کسی را که خانه اش نزدیکتر است بپذیر زیرا آن که خانه اش نزدیکتر است در همسایگی مقدم است و اگر یکی زودتر دعوت کرده است دعوت او را بپذیر.

نهج الفصاحه

حدیث148

پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

إذا أتاکم من ترضون خلقه و دینه فزّوّجوه إن لا تفعلوا تکن فتنه فی الأرض و فساد عریض؛

وقتی کسی که خلق و دین وی مایه رضایت است به خواستگاری می آید به وی زن بدهید و اگر چنین نکنید فتنه و فساد در زمین فراوان خواهد شد.

نهج الفصاحه

حدیث149

پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

بَلِّغُوا حَاجَهَ مَن لا یَستَطِیعُ إبلاغَ حاجَتِه. فَمَن أبلَغَ سُلطاناً حاجَهَ مَن لا یَستَطِیعُ إبلاغَها ثَبَّتَ اللَّهُ قَدَمَیهِ عَلَی الصِّراطِ یَومَ القِیامَهِ؛

حاجت کسی را که از ابلاغ آن ناتوانست به بزرگان برسانید زیرا هر کس حاجت درمانده ای را به بزرگی برساند روز رستاخیز خداوند پاهای وی را بر صراط استوار می سازد.

نهج الفصاحه

حدیث150

امام صادق علیه السلام :

ثَلاثَهُ اَشْیاءَ یَحْتاجُ النّاسُ طُرّا اِلَیْها: اَلاَْمْنُ وَالْعَدْلُ وَالْخِصْبُ ؛

سه چیز است که همه مردم به آنها نیاز دارند: امنیّت، عدالت و آسایش.

تحف العقول، ص 320.

حدیث151

امام کاظم علیه السلام :

مُشاوَرَهُ الْعاقِلِ النّاصِحِ یُمْنٌ وَ بَرَکَهٌ وَ رُشْدٌ وَ تَوفیقٌ مِنَ اللّه ؛

مشورت با عاقلِ خیرخواه، خجستگی، برکت، رشد و توفیقی از سوی خداست.

(تحف العقول، ص 398 . )

حدیث152

امام علی (علیه السلام)می فرمایند:

بر شما باد که برای خواستن حاجت نزد مردمان شریف النفس که دارای ریشه و اصلی پاک هستند بروید، که حاجت نزد آنها زودتر بر آورده گردد آنها نزد شما پاکیزه تر از دیگران هستند.

(غررالحمکم ، باب اصل)

حدیث153

رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

حاجت کسی را که از ابلاغ آن ناتوان است به بزرگان برسانید زیرا هرکس حاجت درمانده ایی را به بزرگی برساند روز رستاخیز خداوند پاهای وی را بر صراط استوار می سازد.

(نهج الفصاحه ، حدیث 21)

حدیث154

امام علی(علیه السلام) می فرمایند:

با خردمندان مصاحبت کن و با دانشمندان هم نشین شو و بر هوای نفس پیروز شو ، تا با ساکنان ملأ اعلی (جایگاه والا) رفیق و همراه گردی.

غررالحکم ، باب همنشینی

حدیث155

رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم می فرمایند:

خیارُ اُمَّتی مَنْ دَعا اِلَی اللّه ِ تَعالی وَحَبَّبَ عِبادَهُ اِلَیْهِ؛

بهترین امت من کسانی هستند که مردم را به سوی خدا دعوت و بندگانش را محبوب او کنند (با اطاعت از امر و نهی خداوند محبت او بدست می آید).

نهج الفصاحه، ح 1471.

حدیث156

پیامبراکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند :

مَن عالَ یَتیما حَتّی یَسْتَغْنیَ عَنْهُ أَوْجَبَ اللّه ُ عَزَّوَجَلَّ لَهُ بِذلِکَ الْجَنَّهَ کَما أَوْجَبَ اللّه ُ لآِکِلِ مالِ الْیَتیمِ النّارَ؛

هر کس یتیمی را سرپرستی کند تا آن که بی نیاز گردد، خداوند به سبب این کار بهشت را بر او واجب سازد، همچنان که آتش دوزخ را بر خورنده مال یتیم واجب ساخته است.

بحارالأنوار، ج 75، ص 4، ح 8 .

حدیث157

پیامبراکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند :

إنَّ أَعْظَمَ النّاسِ مَنْزِلَهً عِنْدَاللّه ِ یَوْمَ الْقیامَهِ أَمْشاهُمْ فی أَرْضِهِ بِالنَّصیحَهِ لِخَلْقِهِ؛

بلند مرتبه ترین مردم نزد خداوند در روز قیامت کسی است که در روی زمین بیشتر در خیرخواهی و ارشاد مردم قدم بردارد.

کافی، ج 2، ص 208، ح 5.

حدیث158

پیامبراکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند :

مُشاوَرَهُ الْعاقِلِ الناصِحِ رُشْدٌ وَیُمْنٌ وَتَوْفیقٌ مِنَ اللّه ِ فَإِذا أَشارَ عَلَیْکَ النّاصِحُ الْعاقِلُ فَإِیّاکَ وَالْخِلافَ فَإِنَّ فی ذلِکَ الْعَطَبَ؛

مشورت کردن با عاقِل خیرخواه مایه هدایت و میمنت است و توفیقی است از جانب خداوند، پس هرگاه خیرخواه عاقل تو را راهنمایی کرد، مبادا مخالفت کنی که موجب نابودی می شود.

محاسن، ج 2، ص 602، ح 25.

حدیث159

امام صادق علیه السلام می فرمایند:

صَدَقَهٌ یُحِبُّهَا اللّه ُ: إِصْلاحٌ بَیْنَ النّاسِ إِذا تَفاسَدوا، وَتَقارُبٌ بَیْنَهُمْ إِذا تَباعَدوا؛

صدقه ای که خداوند آن را دوست دارد عبارت است از: اصلاح میان مردم هرگاه رابطه شان تیره شد و نزدیک کردن آنها به یکدیگر هرگاه از هم دور شدند.

کافی، ج 2، ص 209، ح 1.

حدیث160

امام علی علیه السلام :

اِنَّ اللّه َ یُحِبُّ اَنْ تَکونَ نِیَّهُ الاِْنْسانِ لِلنّاسِ جَمیلَهً، کَما یُحِبُّ اَنْ تَکونَ نِیَّتُهُ فی طاعتِهِ قَویَّهً غَیرَ مَدخولَهٍ؛

خداوند دوست دارد که انسان نسبت به دیگران خوش نیت باشد، چنانکه دوست دارد نیتش در اطاعت از او محکم و خالص باشد.

غررالحکم، ح 3703.

حدیث161

امام علی (علیه السلام):

جالِسِ الْعُلَماءَ یَزْدَدْ عِلْمُکَ وَ یَحْسُنْ اَدَبُکَ وَ تَزْکُ نَفْسُکَ؛

با علما هم نشین باش، تا علمت زیاد و ادبت نیکو و جانت پاک گردد.

غرر الحکم ، ح 4786.

حدیث162

امام صادق علیه السلام می فرمایند:

اِنَّ مِمّا یُزَیِّنُ الاِْسْلامَ الاَْخْلاقُ الْحَسَنَهُ فیما بَیْنَ النّاسِ؛

خوش اخلاقی در بین مردم، زینت اسلام است.

مشکاه الأنوار، ص 422.

حدیث163

امام حسین علیه السلام می فرمایند:

مِن دَلائِلِ عَلاماتِ القَبولِ : الجُلوسُ إلی أهلِ العُقولِ؛

از نشانه های خوش نامی و نیک بختی ، همنشینی با خردمندان است.

بحارالأنوار، ج 75، ص 119

حدیث164

امام صادق (علیه السلام) می فرمایند:

اِنَّ النّاسَ یَستَغنونَ اِذا عُدِلَ بَینَهُم وَ تُنزِلُ السَّماءُ رِزقَها وَ تُخرِجُ الاَْرضُ بَرَکَتَها بِاِذنِ اللّه ِ تَعالی؛

اگر در میان مردم عدالت برقرار شود، همه بی نیاز می شوند و به اذن خداوند متعال آسمان روزی خود را فرو می فرستد و زمین برکت خویش را بیرون می ریزد.

کافی، ج 3، ص 568، ح 6

حدیث165

امام کاظم(علیه السلام) می فرمایند:

مُشاوَرَهُ العاقِلِ النّاصِحِ یُمنٌ وَ بَرَکَهٌ وَ رُشدٌ وَ تَوفیقٌ مِنَ اللّه؛

مشورت با عاقلِ خیرخواه، خجستگی، برکت، رشد و توفیقی از سوی خداست.

تحف العقول، ص 398

حدیث166

امام علی (علیه السلام) می فرمایند:

خَیرُ مَن شاوَرتَ ذَوُوالنُّهی وَالعِلمِ و اُولُو التَّجارِبِ و الحَزم؛ِ

بهترین کسان برای مشورت ، صاحبان خرد و دانش و افراد با تجربه و دوراندیش اند.

غررالحکم و دررالکلم ، ح 4990

حدیث167

پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

رَاسُ العَقلِ بَعدَ الایمانِ بِاللّه ِ مُداراهُ النّاسِ فی غَیرِ تَرکِ حَقٍّ

کمال عقل پس از ایمان به خدا، مدارا کردن با مردم است به شرط آن که حق، ترک نشود

تحف العقول، ص 42

حدیث168

حضرت علی (علیه السلام) می فرمایند:

اِنَّ النّاسَ اِلی صالِحِ الاَدَبِ اَحوَجُ مِنهُم اِلَی الفِضَّهِ وَ الذَّهَبِ؛

مردم، به ادب (فرهنگ و تربیتِ) درست ، نیازمندترند، تا به طلا و نقره .

غرر الحکم، ح 3590

حدیث169

امام کاظم (علیه السلام)می فرمایند:

طوبی لِلمُصلِحینَ بَینَ النّاسِ، اُولئِکَ هُمُ المُقَرَّبونَ یَومَ القیامَهِ

خوشا به حال اصلاح کنندگان بین مردم، که آنان همان مقرّبان روز قیامت اند.

بحارالأنوار، ج 68، ص 156، ح 11

حدیث170

امام علی (علیه السلام) فرمودند:

جالِس العُلَماءَ یزدَد عِلمُک وَ یحسُن اَدَبُک وتَزک نَفسُک؛

با علما معاشرت کن تا علمت زیاد، ادبت نیکو و جانت پاک شود.

مطالب السؤول، ص 49

حدیث171

امام باقر (علیه السلام) فرمودند:

اِستَشِر فی أمرِک الَّذینَ یخشَونَ اللَّهَ؛

در کار خود، [فقط] با کسانی مشورت کن که از خدا می ترسند.

(تحف العقول، ص 293)

حدیث172

امام علی (علیه السلام) فرمودند:

اِنَّ النّاسَ اِلی صالِحِ الادَبِ اَحوَجُ مِنهُم اِلَی الفِضَّهِ وَ الذَّهَبِ؛

مردم، به ادب (فرهنگ و تربیتِ) درست ، نیازمندترند، تا به طلا و نقره.

(مکارم الأخلاق، ص 17)

حدیث173

امام صادق (علیه السلام) فرمودند:

اِنَّ مِمّا یزَینُ الاِسلامَ الاَخلاقُ الحَسَنَهُ فیما بَینَ النّاس؛

خوش اخلاقی در بین مردم، زینت اسلام است.

(مشکاه الأنوار، ص 422)

حدیث174

پیامبر اعظم(صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:

رَاسُ العَقل بَعدَ الایمانِ باللّه ِ مُداراهُ النّاس فی غَیر تَرک حَقٍّ؛

کمال عقل پس از ایمان به خدا، مدارا کردن با مردم است به شرط آن که حق، ترک نشود.

( تحف العقول، ص 42)

حدیث175

پیامبر اعظم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:

أسعَدُ النّاسِ مَن خالَطَ کرامَ النّاسِ

خوشبخت ترین مردم کسی است که با مردم بزرگوار معاشرت کند.

(الأمالی صدوق، ص 73، ح 41)

حدیث176

امام صادق (علیه السلام) فرمودند:

صَدَقَهٌ یحِبُّهَا اللّه ُ: إِصلاحٌ بَینَ النّاسِ إِذا تَفاسَدوا، وَتَقارُبٌ بَینَهُم إِذا تَباعَدوا

صدقه ای که خداوند آن را دوست دارد عبارت است از: اصلاح میان مردم هرگاه رابطه شان تیره شد و نزدیک کردن آنها به یکدیگر هرگاه از هم دور شدند.

(کافی، ج 2، ص 209، ح 1)

حدیث177

امام صادق (علیه السلام) فرمودند:

مُجالَسَهُ الصّالِحینَ داعیهٌ إلَی الصَّلاحِ؛

همنشینی با صالحان، (انسان را) به سوی صلاح رهنمون می شود.

(بحارالأنوار، ج78،ص 304)

حدیث178

امام علی علیه السلام فرمودند:

خالطوا الناس مخالطه ان متم معها بکوا علیکم ، و ان عشتم حنوا الیکم؛

با مردم آن چنان معاشرت کنید که اگر بمیرید بر مرگ شما اشک ریزند و اگر زنده بمانید به شما عشق ورزند.

(نهج البلاغه)

حدیث179

امام حسین علیه السلام فرمودند:

لات_َرفع ح__اجَتَک إلاّ إل_ی أح_َدٍ ثَلاثه: إل_ی ذِی دی_نٍ، اَو مُ__رُوّه اَو حَسَب؛

جز به یکی از سه نفر حاجت مبر: به دیندار، یا صاحب مروت، یا کسی که اصالت خانوادگی داشته باشد.

(تحف العقول ، ص 251)

حدیث180

پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

آمِرُوا النِّساءَ فِی بَناتِهِنّ؛

با زنان در باره دخترانشان شور کنید.

نهج الفصاحه

حدیث181

پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

اِئتُوا الدَّعوهَ إذا دُعِیتُم؛

وقتی شما را دعوت کردند، بپذیرید.

نهج الفصاحه

حدیث182

قالَ الإمامُ الْحَسَنُ الْمُجتبی - عَلَیْهِ السَّلام - :

ما تَشاوَرَ قَوْمٌ إلاّ هُدُوا إلی رُشْدِهِمْ؛

امام حسن مجتبی - علیه السلام - فرمودند:

هیچ گروهی در کارهای _ اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و ... _ با یکدیگر مشورت نکرده اند مگر آن که به رشد فکری و عملی و ... رسیده اند.

بحارالأنوار، ج 75، ص 105، ح 4

حدیث183

قالَ الإمامُ الْحَسَنُ الْمُجتبی - عَلَیْهِ السَّلام - :

مَنْ أکْثَرَ مُجالِسَه الْعُلَماءِ أطْلَقَ عِقالَ لِسانِهِ، وَ فَتَقَ مَراتِقَ ذِهْنِهِ، وَ سَرَّ ما وَجَدَ مِنَ الزِّیادَهِ فی نَفْسِهِ، وَکانَتْ لَهُ وَلایَهٌ لِما یَعْلَمُ، وَ إفادَهٌ لِما تَعَلَّمَ؛

امام حسن مجتبی - علیه السلام - فرمودند:

هر که با علماء بسیار مجالست نماید، سخنش و بیانش در بیان حقایق آزاد و روشن خواهد شد، و ذهن و اندیشه اش باز و توسعه می یابد و بر معلوماتش افزوده می گردد و به سادگی می تواند دیگران را هدایت نماید.

احقاق الحقّ، ج 11، ص 238

حدیث184

امام علی - علیه السلام - فرمودند:

یک ساعت در محضر علماء نشستن _ که انسان را به مبدأ و معاد آشنا سازند _ از هزار سال عبادت نزد خداوند محبوب تر خواهد بود. توجّه و نگاه به عالِم از إعتکاف و یک سال عبادت _ مستحبّی _ در خانه خدا بهتر است. زیارت و دیدار علماء، نزد خداوند از هفتاد مرتبه طواف اطراف کعبه محبوب تر خواهد بود، و نیز افضل از هفتاد حجّ و عمره قبول شده می باشد. همچنین خداوند او را هفتاد مرحله ترفیعِ درجه می دهد و رحمت و برکت خود را بر او نازل می گرداند، و ملائکه شهادت می دهند به این که او اهل بهشت است.

بحارالأنوار، ج 1، ص 205، ح 33

حدیث185

قال رَسُولُ اللّهِ - صلی الله علیه وآله - :

مَنْ زارَ عالِماً فَکَأنَّما زارَنی، وَ مَنْ صافَحَ عالِماً فَکأنَّما صافَحَنی، وَ مَنْ جالَسَ عالِماً فَکَأنَّما جالَسَنی، وَ مَنْ جالَسَنی فِی الدُّنْیا أجْلَسْتُهُ مَعی یَوْمَ الْقِیامَهِ؛

رسول خدا - صلی الله علیه و آله - فرمودند:

هر کس به دیدار و زیارت عالم و دانشمندی برود مثل آن است که مرا زیارت کرده، هر که با دانشمندی دست دهد و مصافحه کند مثل آن که با من مصافحه نموده، هر شخصی همنشین دانشمندی گردد مثل آن است که با من مجالست کرده، و هر که در دنیا با من همنشین شود، در آخرت همنشین من خواهد گشت.

مستدرک الوسائل، ج 17، ص 300، ح 21406

حدیث186

پیامبراکرم (صلی الله علیه و آله و سلم ) می فرمایند :

شیطان گرگ انسان است همانند گرگ گوسفندان که همیشه میش های دورافتاده وکناره گیر را می گیرد. پس از دسته بندیها (گروه گرایی و خط بازی ) بپرهیزید و برشما باد به حضور در جماعت و مجالس عمومی و مسجد.

کنز العمال ، ج 7، ص 581

حدیث187

امام علی (علیه السلام ) می فرمایند:

مروه الحضر، قراءه القران ومجالسه العلماء و النظر فی الفقه و المحافظه علی الصلاه فی الجماعات؛

از علی بن ابی طالب (علیه السلام ) نقل شده که فرمود: جوانمردی در حضور در وطن ،قرآن خواندن و همنشینی با علماء و نگریستن در احکام دین و مواظبت بر نمازخواندن در جماعتهاست .

( بحار الانوار، ج ,88 ص 10 )

حدیث188

قال الامام الصادق ( علیه السلام) :

صدقه یحبها الله اصلاح بین الناس إذا تفاسدوا و تقارب بینهم إذا تباعدوا.

امام صادق( علیه السلام) فرمودند:

ایجاد وحدت هنگام پیدایش اختلاف، و تباهی امت و نزدیک کردن آنها در هنگام جدائی، صدقه ایست که خداوند آن را دوست دارد.

الکافی، جلد 2، ص209

حدیث189

قال الامام علی ( علیه السلام) :

صلاح ذات البین أفضل من عامه الصلاه و الصیام.

امام علی ( علیه السلام) فرمودند:

اصلاح اختلافها، از تمامی نمازها و روزه ها برتر است.

نهج البلاغه

حدیث190

قال النبی ( صلی الله علیه و آله و سلم) :

إسمعوا و أطیعوا لمن ولاه الله الأمر، فإنه نظام الإسلام.

پیامبر اکرم ( صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:

از حاکمان الهی اطاعت کنید و گوش بفرمان باشید زیرا اطاعت از رهبری مایه وحدت امت اسلام است.

امالی مفید، جلد 1 ص 14 مجلس 2 حدیث 2

حدیث191

امام صادق علیه السلام می فرمایند :

کونوا دُعاهً لِلنّاسِ بِغَیْرِ اَ لْسِنَتِکُمْ، لِیَرَوا مِنْکُمْ الْوَرَعَ وَ الاِْجْتِهادَ وَ الصَّلاهَ وَ الْخَیْرَ، فَاِنَّ ذلِکَ داعیَهٌ؛

مردم را به غیر از زبان خود، دعوت کنید، تا پرهیزکاری و کوشش در عبادت و نماز و خوبی را از شما ببینند، زیرا اینها خود دعوت کننده است.

کافی، ج 2 ، ص 78، ح 14.

حدیث192

پیامبراکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند :

اَلا اُخْبِرُکُمْ بِاَفْضَلَ مِنْ دَرَجَهِ الصّیامِ وَ الصَّلاهِ وَ الصَّدَقَهِ؟ صَلاحُ ذاتِ الْبَیْنِ، فَاِنَّ فَسادَ ذاتِ الْبَیْنِ هِیَ الْحالِقَهُ؛

آیا به چیزی با فضیلت تر از نماز و روزه و صدقه (زکات) آگاهتان نکنم؟ و آن اصلاح میان مردم است، زیرا تیره شدن رابطه بین مردم ریشه کن کننده دین است.

نهج الفصاحه، ح 458.

حدیث193

امام علی علیه السلام می فرمایند :

مَنْ شاوَرَ ذَوِی الْعُقولِ اسْتَضاءَ بِاَنْوارِ الْعُقولِ؛

هر کس با عقلا مشورت کند، از نور عقل ها بهره می برد.

غررالحکم، ح 8634

حدیث194

امام کاظم علیه السلام می فرمایند:

طوبی لِلْمُصْلِحینَ بَیْنَ النّاسِ، اُولئِکَ هُمُ الْمُقَرَّبونَ یَوْمَ الْقیامَهِ؛

خوشا به حال اصلاح کنندگان بین مردم، که آنان همان مقرّبان روز قیامت اند.

تحف العقول، ص 393 .

حدیث195

تنها کسی باید در صدر مجلس بنشیند که سه ویژگی داشته باشد:

1- هر گاه از او پرسش کنند پاسخ دهد.

2- هر گاه دیگران از سخن گفتن درماندند، او سخن بگوید.

3- نظری بدهد که خیر و صلاح اهل آن مجلس در آن باشد.

هر کس این ویژگیها را نداشته باشد و درصدر مجلس بنشیند، احمق است.

بحارالانوار، ج78، ص 304.

حدیث196

حضرت امام کاظم (علیه السلام) می فرمایند:

همنشینی با اهل دین شرف دنیا و آخرت است و مشاورت با خردمند خیر خواه، محنت و برکت و هدایت است و توفیقی است از خداوند. پس چنانچه شخص عاقل و خردمند تو را راهنمایی کرد، مبادا سرپیچی کنی که هلاک خواهی شد.

بحارالانوار، ج78، ص 313.

حدیث197

حضرت امام علی(علیه السلام) می فرمایند:

تنها کسی باید در صدر مجلس بنشیند که سه ویژگی داشته باشد:

1- هر گاه از او پرسش کنند پاسخ دهد.

2- هر گاه دیگران از سخن گفتن درماندند، او سخن بگوید.

3- نظری بدهد که خیر و صلاح اهل آن مجلس در آن باشد.

هر کس این ویژگیها را نداشته باشد و درصدر مجلس بنشیند، احمق است.

بحارالانوار، ج78، ص 304.

حدیث198

حضرت امام کاظم (علیه السلام) می فرمایند:

همنشینی با اهل دین شرف دنیا و آخرت است و مشاورت با خردمند خیر خواه، محنت و برکت و هدایت است و توفیقی است از خداوند. پس چنانچه شخص عاقل و خردمند تو را راهنمایی کرد، مبادا سرپیچی کنی که هلاک خواهی شد.

بحارالانوار، ج78، ص 313.

حدیث199

حضرت امام صادق (علیه السلام) می فرمایند:

در کارت با کسانی مشورت کن که از خدا می ترسند.

بحارالانوار، ج75، ص 58.

حدیث200

حضرت رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

کسی از خدا طلب خیر کند، سرگردان نشود و کسی که مشورت کرد، پشیمان نگشت.

امالی شیخ طوسی، ص 136.

حدیث201

حضرت امام علی (علیه السلام) می فرمایند:

کوشش در راه اصلاح توده ی مردم، از کمال خوشبختی است.

غررالحکم، ح 9361.

حدیث202

امام علی (علیه السلام):

جالِسِ الْعُلَماءَ یَزْدَدْ عِلْمُکَ وَ یَحْسُنْ اَدَبُکَ وَ تَزْکُ نَفْسُکَ؛

با علما هم نشین باش، تا علمت زیاد و ادبت نیکو و جانت پاک گردد.

غرر الحکم ، ح 4786.

حدیث203

پیامبر صلی الله علیه و آله :

مَنْ اُلْهِمَ الصِّدْقَ فی کَلامِهِ وَ الاِْنْصافَ مِنْ نَفْسِهِ وَ بِرَّ والِدَیْهِ وَ وَصلَ رَحِمِهِ، اُنْسِی ءَ لَهُ فی اَجَلُهُ وَ وُسِّعَ عَلَیْهِ فی رِزْقِهِ وَ مُتِّعَ بِعَقْلِهِ وَ لُ_قِّنَ حُجَّتَهُ وَقْتَ مُساءَلَتِهِ ؛

به هر کس، راستگویی در گفتار، انصاف در رفتار، نیکی به والدین و صله رحم الهام شود، اجلش به تأخیر می افتد، روزیش زیاد می گردد، از عقلش بهره مند می شود و هنگام سئوال [مأموران الهی] پاسخ لازم به او تلقین می گردد.

اعلام الدین ، ص 265 .

حدیث204

حضرت علی (علیه السلام) می فرمایند:

من استبد برأیه هلک و من شاور الرجال شارکها فی عقولها.

هر که خود رایی کند، نابود شود و هر که با بزرگان مشورت کند، در خردهایشان شریک گردد.

نهج البلاغه، حکمت 161

حدیث205

امام باقر(علیه السلام)می فرمایند:

فرمان دادن به خوبی و باز داشتن از زشتی، راه پیامبران و شیوه ی نیکوکاران است. فریضه ی بزرگی است که دیگر فرایض به واسطه ی آن برپا می شود و راه ها و روش ها امن می گردد، در آمدها حلال، حقوق و اموال به زور گرفته شده به صاحبانش بر می گردد، زمین آباد شده، از دشمنان انتقام گرفته می شود و کارها سامان می پذیرد.

اصول کافی، ج5، ص 56.

حدیث206

حضرت امام رضا(علیه السلام) می فرمایند:

لَتَأمُرَنَّ بِالْمَعْرُوفِ وَلَتَنَهَنَّ عَنِالْمُنْکَرِاَوْلَیَسْتَعْمِلَنَّ عَلَیْکُمْ شِرَارُ کُمْ فَیَدْعُوخِیَارُکُمْ فَلاَیُسْتَجَابُ لَهُمْ .

حتماً امربه معروف ونهی ازمنکرکنید، وگرنه اشرارتان برشما مسلط وحاکم می شوند آنگاه خوبانتان هم دعا می کنند، امّا دعایشان مستجاب نمی شود.

وسایل الشیعه، ج11، ص394

حدیث207

پیامبراسلام (صلی الله علیه وآله وسلم) فرمودند:

فَنَیرِزُوا إن قَدَرتُم کُلَّ یَومٍ یَعنی تَهادَوا و تَواصَلُوا فِی اللَّهِ؛

اگر می توانید هر روز را نوروز کنید ؛ یعنی در راه خدا به یکدیگر هدیه بدهید و با یکدیگر پیوند داشته باشید.

دعائم الإسلام ، ج 2 ، ص 326

حدیث1

قال الإمام علی - علیه السلام - : مجالسه أهل الهوی منساه للإیمان و محضره للشیطان.

امام علی - علیه السّلام - فرمودند: همنشینی با هوسرانان باعث از یاد رفتن ایمان و حاضر شدن شیطان است.

«نهج البلاغه، خطبه 86»

حدیث2

قال الامام الصادق - علیه السلام - : تَجَنَّ_بُوا الْبَوائِقَ یُمَدَّ لَکُمْ فِی الاَْعْمارِ.

امام صادق - علیه السلام - : از فتنه ها و بدی ها کناره بگیرید، تا عمرتان طولانی شود.

«عیون أخبار الرضا علیه السلام، ج 2، ص 40، ح 90»

حدیث3

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :

أولی النّاسِ بالتُّهْمهِ مَن جالَسَ أهلَ التُّهْمهِ .

سزاوارترینِ مردم به تهمت کسی است که با متهمان و (افراد مظنون) همنشینی کند .

أمالی الصدوق : 28 / 4 منتخب میزان الحکمه : 96

حدیث4

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :

إیّاکُم وتَزَوُّجَ الحَمْقاءِ ، فإنَّ صُحبَتَها ضَیاعٌ ووُلْدَها ضِباعٌ ؛

از ازدواج با زن احمق بپرهیزید ؛ زیرا همنشینی با او تباهی است و فرزندانش کفتار صفت هستند .

بحار الأنوار : 103 / 237 / 35 منتخب میزان الحکمه : 254

حدیث5

امام صادق علیه السلام :

المُستَبِدُّ برأیِهِ مَوقوفٌ علی مَداحِضِ الزَّلَلِ ؛

آدم خود رأی ، ب_ر لبه لغزشگاه ایستاده است .

بحار الأنوار : 75 / 105 / 41 منتخب میزان الحکمه : 228

حدیث6

پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:

بدانید هیچ مردی با زن نا محرم خلوت نمی کند جز آن که سومی آنها شیطان است و آن قدر آنها را وسوسه میکند تا در حرام بیفتند .

نهج الفصاحه، ص 92

حدیث7

رسول اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:

ألا لایَخلُوَنَّ رَجُلٌ بِامرَأهٍ إِلّا کانَ ثالِثُهُماَ الشَّیطانُ ؛

بدانید که هیچ مردی با زن نامحرم خلوت نمی کند جز آنکه سومی آنها شیطان است.

نهج الفصاحه ح ???

حدیث8

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

لا تُلاحِ الدَّنِیَّ فَیَجتَرِی ءَ عَلَیکَ ؛

با فرومایه نزاع مکن که بر تو جرئت می ورزد .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث10221

حدیث9

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

لا تُمارِیَنَّ اللَّجُوجَ فی مَحفِلٍ ؛

با لجوج در هیچ مجلسی جدل مکن .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث10203

حدیث10

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

لا تَطمَع فِیما لا تَستَحِقُّ ؛

بر آنچه شایسته اش نیستی ، طمع مدار .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث10157

حدیث11

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

مَجالِسُ اللَّهوِ تُفسِدُ الإیمانَ ؛

نشست های بیهوده ، ایمان را تباه می کند .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث9815

حدیث12

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

مَن شَبَّ نارَ الفِتنَهِ کانَ وَقُودا لَها ؛

هر که آتش فتنه بر افروزد ، خود هیزم آن می شود .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث9163

حدیث13

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

مَن نَقَلَ إلَیکَ نَقَلَ عَنکَ ؛

کسی که [از دیگران] برای تو خبر می آورد ، از تو [برای دیگران ]خبر می برد .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث9133

حدیث14

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

مَن أظهَرَ فَقرَهُ أذَلَّ قَدرَهُ ؛

هر کس ناداری اش را آشکار کند ، ارزش خود را فرو کاسته است .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث8555

حدیث15

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

مَن کَشَفَ ضُرَّهُ لِلنّاسِ عَذَّبَ نَفسَهُ ؛

هر کس پریشانْ حالی اش را برای مردم آشکار کند ، خودش را عذاب داده است .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث8542

حدیث16

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

مَن عُرِفَ بِالکِذبِ لَم یُقبَل صِدقُهُ ؛

کسی که به دروغگویی شناخته شود ، سخن راستش نیز پذیرفته نمی شود .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث8010

حدیث17

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

مَن دَخَلَ مَداخِلَ السُّوءِ اتُّهِمَ ؛

هر کس به جاهای بد وارد شود ، بدنام می شود .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث7778

حدیث18

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

لَیسَ مِنَ العَدلِ القَضاءُ عَلَی الثِّقَهِ بِالظَّنِّ ؛

داوری کردن درباره فرد امین ، با ظنّ و گمان ، عادلانه نیست .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث7500

حدیث19

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

لَیسَ مَعَ قَطیعَهِ الرَّحِمِ نَماءٌ ؛

با بُریدن از خویشان ، افزایشی [در عمر و مال] نیست .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث7455

حدیث20

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

کُلَّما کَثُرَ خُزّانُ الأسرارِ کَثُرَ ضِیاعُها ؛

هر چه بر خزانه داران رازها افزوده شود ، رازها بیشتر ضایع شود .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث7197

حدیث21

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

کَیفَ یُصلِحُ غَیرَهُ مَن لا یُصلِحُ نَفسَهُ؟! ؛

چگونه دیگری را اصلاح می کند، آن که خود را اصلاح نکرده است؟!

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث6995

حدیث22

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

قَد جَهِلَ مَنِ استَنصَحَ أعداءَهُ ؛

نادانی کرد آن که از دشمنانش راه صلاح را باز جُست .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث6663

حدیث23

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

عَینُ المُحِبِّ عَمِیَّهٌ عَن مَعایِبِ المَحبُوبِ ، وَ أُذُنُهُ صَمّاءُ عَن قُبحِ مَساویهِ ؛

چشم عاشق از دیدن عیب های معشوق ، کور است و گوش او از [شنیدن ]زشتیِ بدی هایش کر .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث6314

حدیث24

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

عَجِبتُ لِمَن یَرجُو فَضلَ مَن فَوقَهُ کَیفَ یَحرِمُ مَن دُونَهُ ؛

در شگفتم از کسی که به احسان فرا دستش امید دارد ، چگونه فرودستش را محروم می کند .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث6285

حدیث25

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

ظُلمُ الیَتامی وَ الاَیامی یُنزِلُ النِّقَمَ وَ یَسلُبُ النِّعَمَ أهلَها ؛

ستم بر یتیمان و بیوه زنان ، کیفر الهی را فرود می آورد و نعمت را از اهل نعمت می ستاند .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث6079

حدیث26

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

ظَلَمَ المَعروفَ مَن وَضَعَهُ فِی غَیرِ أهلِهِ ؛

به نیکی ستم کرده است کسی که آن را به نااهلش روا بدارد .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث6063

حدیث27

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

رَضِیَ بِالذُّلِ مَن کَشَفَ ضُرَّهُ لِغَیرِهِ ؛

به خواری تن داده است آن که پریشانی خویش را برای دیگری آشکار کند .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث5414

حدیث28

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

رُبَّ واعِظِ غَیرُ مُرتَدِعٍ ؛

بسا واعظی که خود [از گناه] باز نمی ایستد .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث5361

حدیث29

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

رَأسُ الجَهلِ مُعاداهُ النّاسِ ؛

سرآغاز نادانی ، دشمنی با مردم است .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث5247

حدیث30

تَضییعُ المَعرُوفِ وَضعُهُ فِی غَیرِ عَرُوفٍ ؛

تباه کردن احسان ، احسان کردن به کسی است که آن را نمی شناسد (به نااهل) .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث4470

حدیث31

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

أَقبَحُ الغَدرِ إذاعَهُ السِّرِّ ؛

زشت ترین بی وفایی ، فاش کردن راز است .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث3005

حدیث32

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

إیّاکَ وَ النَّمیمَهَ فَإنَّها تَزرَعُ الضَّغینَهَ وَ تُبَعِّدُ عَنِ اللّه ِ وَالنّاسِ ؛

بپرهیز از سخن چینی که بذر کینه می افشانَد و از خدا و مردم دور می کند .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث2663

حدیث33

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

اِلزَمُوا الجَماعَهَ وَ اجتَنِبُوا الفُرقَهَ ؛

همراه جماعت باشید و از تفرقه بپرهیزید.

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث2488

حدیث34

امام علی علیه السلام:

فیما کَتَبَهُ للأشتَرِ حینَ وَلاّهُ مِصرَ: واعْلَمْ مَع ذلکَ أنّ فی کثیرٍ مِنهُم التُجّار وذَوِی الصَناعاتِ ضِیقا فاحِشا ، وشُحّا قَبیحا ، واحْتِکارا للمَنافِعِ ، وتَحَکُّما فی البِیاعاتِ ، وذلکَ بابُ مَضَرَّهٍ للعامَّهِ ، وعَیْبٌ علی الوُلاهِ ، فامْنَعْ مِن الاحْتِکارِ ؛ فإنَّ رسولَ اللّه صلی الله علیه و آله و سلّم مَنعَ مِنهُ؛

- در فرمان زمامداری مصر به مالک اشتر- : با این همه ، بدان که بسیاری از آنان - تجّار و صاحبان صنعت - در داد و ستد بیش از اندازه سختگیرند و بخل ورزی ناپسندی دارند و به منظور سود بیشتر کالا را احتکار می کنند و به دلخواه نرخ گران می بندند و این کار برای توده مردم زیانبار و برای حکمرانان عیب و ننگ است . بنابراین ، از احتکار جلوگیری کن ؛ زیرا که رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلّم از آن منع فرموده است .

نهج البلاغه: الکتاب 53 و منتخب میزان الحکمه : 160

حدیث35

امام علی علیه السلام :

الحِرصُ لا یَزیدُ فی الرِّزقِ ، ولکنْ یُذِلُّ القَدْرَ؛

آزمندی، روزی را زیاد نمی کند بلکه قدر و منزلت را خوار می سازد.

غرر الحکم : 1877

حدیث36

امام محمد باقر (علیه السلام)فرمودند:

هر که علم و دانش را جوید برای آنکه به علما فخر فروشی کند ، یا با سفهابستیزد ، و یا مردم را متوجه خود نماید ، باید آتش را جای نشستن خود گیرد .

بحارالانوار ، دار احیاء الترا العربی ، 2 ، ص 38

حدیث37

امام حسن عسکری(علیه السلام) فرمودند:

همنشین نادان، گرفتار است.

(بحارالانوار/78/374)

حدیث38

پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

إیّاکم و العضه النّمیمه القاله بین النّاس؛

از سخن چینی مردم پرهیز کنید.

نهج الفصاحه

حدیث39

پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

إیّاکم و الزّنا فإنّ فیه أربع خصال تذهب البهاء عن الوجه و تقطع الرّزق و تسخط الرّحمن و الخلود فی النّار؛

از زنا بپرهیزید که در آن چهار خصلت است رونق از چهره ببرد و روزی را ببرد و خدا را خشمگین کند و مایه عذاب جاودان شود.

نهج الفصاحه

حدیث40

پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

إیّاکم و التّسویف و طول الأمل فإنّه کان سببا لهلاک الامم؛

از اهمال و طول امل بپرهیزید که موجب هلاکت اقوام است.

نهج الفصاحه

حدیث41

پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

ألا لا یخلونّ رجل بامرأه إلّا کان ثالثهما الشّیطان؛

بدانید که هیچ مردی با زن نامحرم خلوت نمی کند جز آن که سومی آنها شیطان است.

نهج الفصاحه

حدیث42

پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

إذا کانوا ثلاثه فلا یتناجی اثنان دون الثّالث؛

وقتی سه تن باهمند دوتاشان آهسته با هم سخن نگویند.

نهج الفصاحه

حدیث43

پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

إذا ظهر الزّنا و الرّبا فی قریه فقد أحلّوا بانفسهم عذاب اللَّه؛

وقتی زنا کاری و ربا خواری در دهکده ای آشکار شود، مردم آن عذاب خدا را بخود خریده اند.

نهج الفصاحه

حدیث44

قالَ الاْمامُ الْحُسَیْن - علیه السلام - :

مُجالَسَهُ أهْلِ الدِّناءَهِ شَرٌّ، وَ مُجالَسَهُ أهْلِ الْفِسْقِ ریبَهٌ ؛

امام حسین - علیه السلام - فرمودند:

همنشینی با اشخاص پست و رذل سبب شرّ و بد یختی خواهد گشت و همنشینی و مجالست با معصیت کاران موجب شکّ و بدبینی خواهد شد.

بحارالأنوار، ج 78، ص 122، ح 5

حدیث45

ألخلاف یهدم الرأی؛

اختلاف، بنیاد اندیشه درست را درهم می ریزد.

نهج البلاغه حکمت 215

حدیث46

امام علی ( علیه السلام) فرمودند:

.. فإن ید الله علی الجماعه و ایاکم و الفرقه فإن الشاذ من الناس للشیطان، کما أن الشاذ من الغنم للذئب؛

دست خدا بر سر جماعت است،از تفرقه بپرهیزید، زیرا شخص تکرو، شکار شیطان است همان گونه که گوسفند تک رو، طعمه گرگ است.

شرح نهج البلاغه، جلد 8، ص 112

حدیث47

پیامبر اکرم ( صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:

من فارق الجماعه مات میته جاهلیه؛

هر کس از گروه مسلمانان جدا شود بر مرگ جاهلیت بمیرد.

نهج الفصاحه، 2855

حدیث48

پیامبر اکرم ( صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:

لا تختلفوا، فإن من کان قبلکم اختلفوا فهلکوا.

اختلاف نکنید، آنان که قبل از شما بودند اختلاف کردند و هلاک شدند.

کنز العمال، حدیث 894

حدیث49

امام علی علیه السلام می فرمایند :

کسانی که به کشمکش و دشمنی با یکدیگر بپردازند، دچار سستی می شوند و سرانجام بدِ کارشان را می چشند و در نزدشان خوبی، بدی و بدی، خوبی جلوه می کند، در نتیجه راهشان را درست نمی بینند، کارشان دشوار و گریز گاهشان تنگ می شود، چنین کسان در معرض خروج از دین و پیروی از راه غیر مؤمنان هستند.

خصال، ص 233 .

حدیث50

امام علی (علیه السلام) می فرمایند:

اگر تن دادن به شغل، مایه زحمت و رنج است، بیکاری نیز سبب نادرستی و فساد خواهد بود.

الحدیث،ص28.

حدیث51

پیامبراکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند:

لاتَخْتَلِفوا، فَإِنَّ مَنْ کانَ قَبْلَکُمُ اخْتَلَفوا فَهَلَکوا؛

باهم اختلاف نکنید، که پیشینیان شما دچار اختلاف شدند و نابود گشتند.

کنزالعمال، ح 894 .

حدیث52

امام علی (علیه السلام)می فرمایند:

کسی که ریشه اش ناپاک باشد حضور او (و مصاحبتش) بد باشد.

(غررالحمکم ، باب اصل)

حدیث53

امام علی (علیه السلام) می فرمایند :

خصومت کردن با مردم ، مبداء هلاکت است .

(شرح غررالحکم ، ج 1، ص 202)

حدیث54

رسول اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

وقتی زناکاری و رباخواری در جایی آشکار شود مردم آن عذاب خدا را به خود خریده اند.

نهج الفصاحه ، حدیث 218

حدیث55

امام رضا (علیه السلام) می فرمایند:

با مشروب خوار همنشینی و سلام و علیک نکن .

(بحار الانوار ، ج 66 ، ص 491)

حدیث56

پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

أولَی النّاسِ بِالتُّهمَهِ مَن جالَسَ أهلَ التُّهمَهِ؛

سزاوارترین مردم به تهمت کسی است که با اهل تهمت همنشینی کند.

الأمالی ، صدوق ، ص 73

حدیث57

امام علی (علیه السلام) فرمودند:

کثرَهُ المِزاحِ تُذهِبُ البَهاءَ وَ توجِبُ الشَّحناءَ؛

شوخی زیاد، ارج و احترام را می برد و موجب دشمنی می شود.

(غرر الحکم، ح 7126 )

حدیث58

امام باقر (علیه السلام) فرمودند:

الکِبرُ مَطَایَا النَّارِ؛

کبر و بزرگی نمودن(به منزله ی) مرکبی است که سوار خود را به سوی آتش می برد.

(جهاد با نفس، ح 578 )

حدیث59

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

شَرُّ النّاسِ مَن لا یعفو عَنِ الزَّلَّهِ وَ لا یستُرُ العَورَهَ؛

بدترین مردم کسی است که خطا را نمی بخشد و عیب (دیگران) را نمی پوشاند.

(غررالحکم، ج4، ص175، ح 5734)

حدیث60

امام علی (علیه السلام) فرمودند:

و َإیاک ... اَن تَعِدَهُم فَتُتبِعَ مَوعِدَک بِخُلفِک ... فَاِنَّ الخُلفَ یوجبُ المَقتَ عِندَ اللّه ِ وَ النّاس؛

بپرهیز از خلف وعده که آن موجب نفرت خدا و مردم از تو می شود.

(نهج البلاغه، نامه 53 )

حدیث61

امام حسین(علیه السلام) فرمودند:

مُجالَسَهِ أهلِ الدِنَاءَه شَر، وَ مُجَالَسَهِ أَهلِ الفُسُوقِ ریبَه؛

همنشینی با سفلگان و افراد پست ناپسند است و همدمی گناهکاران موجب بدبینی مردم و از دست دادن اعتماد و اعتبار است.

(بحارالانوار، ج78، ص 122)

حدیث62

امام علی (علیه السلام) فرمودند:

لاتَصحَب المائِق فَاِنَّهُ یُزَیِّنُ لَکَ فِعلَه وَ یَوَدُّ اَن تَکُونَ مِثلَه؛

همنشین بی خرد مباش که او کار (نابخردانه) خود را برای تو آراید و دوست دارد تو را چون خود نماید.

(قصارالحکم،293)

حدیث63

پیامبر صلی الله علیه و آله :

فِی الزِّنا سِتُّ خِصالٍ: ثَلاثٌ مِنْها فِی الدُّنْیا وَ ثلاثٌ فِی الاْآخِرَهِ، فَاَمّا الَّتی فِی الدُّنْیا فَیَذْهَبُ بِالْبَهاءِ وَ یُعَجِّلُ الْفَناءَ وَ یَقْطَعُ الرِّزْقَ وَ اَمّا الَّتی فِی الاْآخِرَهِ فَسوءُ الْحِسابِ وَ سَخَطُ الرَّحمنِ وَ الْخُلودُ فِی النّارِ ؛

زِنا، شش پیامد دارد: سه در دنیا و سه در آخرت. سه پیامد دنیایی اش این است که: آبرو را می بَرد، مرگ را شتاب می بخشد و روزی را می بُرد و سه پیامد آخرتی اش: سختی حسابرسی، خشم خدای رحمان و ماندگاری در آتش است.

خصال ، ص 321، ح 3 .

حدیث64

حضرت علی (علیه السلام) می فرمایند:

شر الآراء ما خالف الشریعه؛

بدترین رأی آن است که مخالف شریعت باشد.

نهج البلاغه، حکمت 179.

حدیث65

حضرت علی (علیه السلام) می فرمایند:

ضله الرای تفسد المقاصده؛

نادرستی رأی، اهداف را تباه می کند.

غررالحکم، ح5902.

حدیث66

قال الامام علی - علیه السلام - : مَن دَخَلَ مَدَاخِلَ السُوءِ اِتَّهَمَ.

امام علی - علیه السلام - فرمودند: هر که به جاهای بد رفت و آمد کند، مورد بدگمانی و تهمت واقع شود.

«بحار الانوار، ج 75، ص 91»

حدیث1

قال الإمام علی (علیه السلام) :

من عذب لسانه کثر إخوانه.

امام علی (علیه السلام) فرمودند:

کسی که زبانش شیرین باشد، برادرانش زیاد شوند.

«غررالحکم، ح 7761»

حدیث2

قال الامام العسکری - علیه السّلام - : مَنْ کانَ الوَرعُ سجیّتهُ و الکرَْم ُطبیعَتَهُ و الحِلمُ خلَّتَهُ کَثُرَ صدیقُهُ و الثّناءُ علیهِ.

امام حسن عسکری - علیه السّلام - فرمودند: هرکس ورع و پرهیزگاری روش زندگی او، بزرگواری و سخاوت عادت او و صبر و بردباری برنامه اش باشد، دوستانش زیاد خواهند بود و دیگران او را مورد مدح و ستایش قرار می دهند.

«بحار الانوار، ج 75، ص 379»

حدیث3

قال الامام الصادق - علیه السلام - : لا تَثِقَنَّ بِأَخِیکَ کُلَّ الثِّقَهِ، فَإِنَّ صُرعَهَ الاِستِرسَالِ لا تُستَقَالُ.

امام صادق - علیه السلام - فرمودند: به برادرت اعتماد کامل و تمام مکن؛ زیرا زمین خوردن ناشی از اطمینان کردن قابل عفو نیست.

«تحف العقول، ص 357»

حدیث4

قال الامام علی - علیه السلام: فی وصیته لابنه الحسن - علیه السلام - : لا یَعدَمُکَ مِن شَفِیقٍ سُوءُ الظَّنِّ.

امام علی - علیه السلام - فرمود در سفارش به فرزند بزرگوار خود امام حسن - علیه السلام -، می فرمایند: بدگمانی، تو را از دوست دلسوز محروم نکند.

«بحار الانوار، ج 74، ص 211»

حدیث5

قال الامام علی - علیه السلام - : مَن غَلَبَ عَلَیهِ سُوءُ الظَّنِّ لم یَترُک بَینَهُ و بَینَ خَلِیلٍ صُلحاً.

امام علی - علیه السلام - فرمودند: هرکه بدگمانی بر او چیره شود، بین او و دوستانش دوستی ای باقی نمی ماند.

«غرر الحکم، ح 8950»

حدیث6

قال الامام علی - علیه السّلام - : یا بُنَیَّ ... إیّاک و مُصادقَهَ البَخیل فإنَّهُ یَقعُد عنک أحوجَ ما تکون الیه.

امام علی - علیه السّلام - (خطاب به فرزندشان امام حسن - علیه السّلام -) فرمودند: پسرم! از دوستی با بخیل بپرهیز، زیرا او از تو باز می دارد آن چه را که بسیار به آن نیازمندی.

«نهج البلاغه، حکمت 37»

حدیث7

قال الامام علی - علیه السّلام - : لیس لِبخیلٍ حبیبٌ.

امام علی - علیه السّلام - فرمودند: شخص بخیل، دوست و رفیقی ندارد.

«غررالحکم، ص 315»

حدیث8

عَن الامامِ موسی بنِ جعفرٍ - علیه السّلام - قال: ثَلاثهٌ یُستظلونَ بظلِ عَرشِ اللهِ یومَ القیامهِ یومٌ لا ظِلَّ الا ظلهُ رَجلٌ زوّجَ اَخاهُ المسلمَ او اَخدمهُ او کتَمَ له سرّاً.

امام موسی بن جعفر - علیه السّلام - فرمودند: خداوند در روز قیامت سه دسته را در زیر سایه عرش خویش پناه می دهد در حالتی که سایه ای جز سایه عرش پروردگار وجود ندارد و آنها عبارتند از: کسی که برادر مسلمان خود را زن دهد و کسی یا به برادر دینی خود خدمت کند و یا آنکه از فاش شدن اسرار برادر مسلمانش جلوگیری کند.

«نور الثقلین، ج 3، ص 599»

حدیث9

امام صادق علیه السلام :

إذا اتَّهَمَ المؤمنُ أخاهُ انْماثَ الإیمانُ مِن قلبِهِ کما یَنْماثُ المِلحُ فی الماءِ .

هرگاه مؤمن به برادر خود تهمت زند ایمان در قلب او آب شود همچنان که نمک در آب حلّ می شود .

الکافی : 2 / 361 / 1

حدیث10

امام صادق علیه السلام :

مَنِ اتَّهمَ أخاهُ فی دِینِهِ فلا حُرمَهَ بَینَهُما .

هر کس به برادر دینی خود تهمت زند حرمتی میان آن دو به جا نمی ماند.

الکافی : 2 / 361 / 2

حدیث11

امام علی علیه السلام :

غایَهُ الخِیانَهِ خِیانَهُ الخِلِّ الوَدودِ ، ونَقْضُ الْعُهُودِ .

اوج خیانت ، خیانت کردن به دوست صمیمی و شکستن عهد و پیمانهاست .

غرر الحکم : 6374 منتخب میزان الحکمه : 190

حدیث12

امام هادی علیه السلام :

المِراءُ یُفسِدُ الصَّداقَهَ القَدیمَهَ ، ویَحلُلُ العُقدَهَ الوَثیقَهَ ، وأقلُّ ما فیهِ أن تَکونَ فیهِ المُغالَبهُ ، والمُغالَبهُ اُسُّ أسبابِ القَطیعَهِ .

م_جادله ک_ردن ، دوس_ت_ی دیرین را از ب_ین می برد و پیوند استوار را از هم می گسلد و کمترین چیزی ک_ه در آن هست ، چیره جویی است و چیره جویی ، خود عامل اصلی قطع رابطه می باشد .

أعلام الدین : 311 منتخب میزان الحکمه : 512

حدیث13

امام صادق علیه السلام :

أبعَدُ ما یَکونُ العَبدُ مِنَ اللّه أن یَکونَ الرَّجُلُ یُواخی الرَّجُلَ وهُوَ یَحفَظُ (علَیهِ) زَلاّتِهِ لِیُعَیِّرَهُ بِها یَوما ما .

دورترین بنده از خدا ، آن کسی است که با شخصی طرح دوستی افکند و لغزشهای او را نگه دارد ، تا روزی به واسطه آنها او را سرزنش کند .

الکافی : 2 / 355 / 7 منتخب میزان الحکمه : 420

حدیث14

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :

لا یَحِلُّ للمُؤمنِ أن یَهجُرَ أخاهُ فَوقَ ثلاثهِ أیّام .

روا ن_یست که م_ؤم_ن ، ب_یش از سه روز با برادرش قهر باشد .

کنزالعمّال : 24793 منتخب میزان الحکمه :

حدیث15

دنَی الکُفرِ أن یَسمَعَ الرجلُ عن أخیهِ الکَلِمَهَ فَیَحفَظَها علَیهِ یُریدُ أن یَفضَحَهُ بها ، اُولئکَ لا خَلاقَ لَهُم .

کمترین درجه کفر ، این است که آدمی از برادر خود سخنی بشنود و آن را نگه دارد تا (روزی) به وسیله آن رسوایش گرداند ؛ اینان از خیر و خوبی بی نصیبند .

بحار الأنوار : 78/276/112

حدیث16

امام علی علیه السلام :

مِن عَلامهِ الشَّقاءِ غِشُّ الصَّدیقِ .

از نشانه بدبختی ، دغلکاری با دوست است .

غرر الحکم : 9297 منتخب میزان الحکمه : 300

حدیث17

امام علی علیه السلام :

لَیسَ لِمُتَکبِّرٍ صَدیقٌ .

شخص متکبّر ، از دوست بی بهره است .

غرر الحکم : 7464 منتخب میزان الحکمه : 482

حدیث18

امام کاظم علیه السلام :

ثلاثهٌ یَستَظِلُّونَ بِظِلِّ عَرشِ اللّه یَومَ لا ظِلَّ إلاّ ظِلُّهُ : رَجُلٌ زَوَّجَ أخاهُ المسلمَ ، أو أخدَمَهُ ، أو کَتَمَ لَهُ سِرّا ؛

سه نفرند که در روزی که سایه ای جز سایه عرش خدا نیست در سایه عرش اویند : مردی که برادر مسلمان خود را زن دهد ، یا به او خدمت کند ، یا رازش را بپوشاند .

الخصال : 141 / 162 منتخب میزان الحکمه : 252

حدیث19

امام صادق علیه السلام :

یَ_نبَغی لأولیاءِ المَیّتِ أن یُ_ؤْذِنوا إخ_وانَ المَیّتِ بمَوتهِ ، فیَشهَدونَ جَنازَتَهُ ویُصَلُّونَ علَیهِ ، فیُکسِبُ لَهُمُ الأجرَ ویُکسِبُ لِمَیّتهِ الاستِغفارَ ؛

شایسته است که صاحبان عزا برادران دینی میّت را از مرگ او با خبر سازند ، تا در تشییع جنازه حاضر شوند و بر او نماز خوانند و بدین ترتیب ، هم برای آنان اجری حاصل شود و هم برای میّت استغفار به عمل آید .

علل الشرائع : 301 /1 منتخب میزان الحکمه : 522

حدیث20

امام علی علیه السلام :

مِ_ن کَرَمِ المَ_رءِ بُ_کاؤهُ علی ما مَضی مِن زَمانِهِ ، وحَنینُهُ إلی أوطانِهِ ، وحِفظُهُ قَدیمَ إخوانِهِ ؛

از بزرگواری انسان، گریستن اوست بر عمر سپری شده اش و علاقه او به میهنش و نگهداشتن دوستان دیرینه اش .

بحار الأنوار : 74 / 264 / 3 منتخب میزان الحکمه : 596

حدیث21

امام صادق علیه السلام :

مَنِ استَشارَ أخاهُ فَلَم یَنصَحْهُ مَحْضَ الرَّأیِ سَلَبَهُ اللّه رَأیَهُ ؛

هرکه با برادر خود مشورت کند و او خالصانه راهنماییش نکند ، خداوند اندیشه او را از وی بگیرد .

المحاسن : 2 / 438 / 2521 منتخب میزان الحکمه : 308

حدیث22

امام صادق علیه السلام :

الجَهلُ فی ثلاثٍ : فی تَبدُّلِ الإخْوانِ ، والمُنابَذَهِ بغَیرِ بَیانٍ ، والتَّجَسُّسِ عمّا لا یَعنی ؛

نادانی در سه چیز است : دوست عوض کردن ، مخالفت کردن بدون دلیل و برهان و پرس و جو از چیزهای بیهوده .

تحف العقول : 317 منتخب میزان الحکمه : 120

حدیث23

امام علی(سلام الله علیه):

مَن عَذُبَ لِسانُهُ کَثُرَ إخوانُهُ؛

کسی که زبانش شیرین باشد، برادرانش زیاد شوند.

میزان الحکمه: ح 18062

حدیث24

امام علی(سلام الله علیه):

دارِ عَدُوَّکَ، وأخلِص لِوَدودِکَ؛

با دشمنت مدارا کن و دوستیت را برای دوستانت خالص گردان.

موسوعه امام علی: ج 6 ص 204 ح 5497

حدیث25

امام علی(سلام الله علیه):

مَن تَأَلَّفَ النّاسَ أحَبّوهُ؛

هر که با مردم الفت بگیرد، مردم او را دوست می دارند.

میزان الحکمه: ح 2375

حدیث26

پیامبر خدا(صلی الله علیه و آله):

اِختَبِرُوا النّاسَ بِأخدانِهِم فَإنَّما یُخادِنُ الرَّجُلُ مَن یُعجِبُهُ نَحوُهُ؛

مردم را به دوستانشان بیازمایید؛ زیرا آدمی با کسی که از رفتارش خوشش بیاید، دوستی می کند.

تنبیه الخواطر، ج 2، ص 249

حدیث27

امام علی(سلام الله علیه):

اِتَّقُوا اللَّهَ، وکونوا إخوَهً بَرَرَهً، مُتَحابّینَ فِی اللَّهِ، مُتَواصِلینَ مُتَراحِمینَ؛

از خدا بترسید و برادرانی نیکوکار باشید، در راه خدا یکدیگر را دوست بدارید و با هم ارتباط برقرار سازید و به هم مهر و شفقت بورزید.

الکافی: ج 2، ص 175، ح 1

حدیث28

پیامبر خدا(صلی الله علیه و آله):

مَن رَدَّ عَن عِرضِ أخیهِ کانَ لَهُ حِجاباً مِنَ النّارِ؛

هر که از آبروی برادر خود دفاع کند این کار حجابی میان او و آتش است.

میزان الحکمه: ح 12290

حدیث29

امام علی(سلام الله علیه):

المَوَدَّهُ قَرابَهٌ مُستَفادَهٌ؛

دوستی، خویشاوندیِ اکتسابی است.

میزان الحکمه: ح 3197

حدیث30

امام عسکری(سلام الله علیه):

صَدیقُ الجاهِلِ تَعِبٌ.

دوستِ نادان، سختی آور است.

دانش نامه عقاید اسلامی: ج 2 ص 130 ح 1176

حدیث31

امام رضا(سلام الله علیه):

مَن تَبَسَّمَ فی وَجهِ أخیهِ المُؤمِنِ کَتَبَ اللَّهُ لَهُ حَسَنَهً؛

هر که به روی برادر مؤمنش لبخند بزند، خداوند برایش ثوابی خواهد نوشت.

دوستی: ص 216 ح 535

حدیث32

امام عسکری(سلام الله علیه):

خَصلَتانِ لَیسَ فَوقَهُما شَی ءٌ: اَلْإیمانُ بِاللَّهِ ونَفعُ الإخوانِ؛

دو خصلت است که بالاتر از آنها چیزی نیست: ایمان به خدا و سود رساندن به برادران.

بحارالأنوار، ج 78، ص 374

حدیث33

امام عسکری(سلام الله علیه):

خَیرُ إخوانِکَ مَن نَسِیَ ذَنبَکَ، وذَکَرَ إحسانَکَ إلَیهِ.

بهترین برادر تو آن کسی است که گناه و خطای تو را به خود، فراموش کند.

میزان الحکمه: ح 288

حدیث34

امام علی(سلام الله علیه):

فِی الضَّیقِ یَتَبَیَّنُ حُسنُ مُواساهِ الرَّفِیقِ؛

خوب یاری رساندن به دوست، در تنگنا آشکار می شود.

میزان الحکمه، ح 7370

حدیث35

پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:

وقتی مسلمانی از کنار برادر مسلمانش عبور می نماید و سلام نمی کند ملائکه از آن مسلمان تعجب می کنند.

محجه البیضاء جلد 3 صفحه 382

حدیث36

پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:

آدمی تحت تاثیر رفیق خویش است و از روش او پیروی می کند، البته هرکدام از شما باید در انتخاب دوست دقت کند و ببیند با چه کسی دارد طرح رفاقت و دوستی می ریزد.

الحدیث، ج 2، ص 48

حدیث37

پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند :

کسی که برای رفع نیاز برادر مومن خود کوشش نماید مانند این است که نه هزار سال خداوند متعال را عبادت نموده در حالی که روزها را روزه گرفته و شب ها را هم شب زنده داری نموده.

بحارالانوار جلد 74 صفحه 315

حدیث38

امام علی (علیه السلام) فرمودند:

عَلَیکَ بِمُداراهِ النّاسِ وَ اِکْرامِ الْعُلَماءِ وَ الصَّفْحِ عَنْ زَلاّتِ الاِْخْوانِ فَقَدْ اَدَّبَکَ سَیِّدُ الاَْوَّلینَ وَ الآْخِرینَ بِقَولِهِ صلی الله علیه و آله : اُعْفُ عَمَّنْ ظَ_لَمَکَ وَ صِلْ مَنْ قَطَعَکَ وَ اَعْطِ مَنْ حَرَمَکَ ؛

تو را سفارش می کنم به مدارای با مردم و احترام به علما و گذشت از لغزش برادران (دینی)؛ چرا که سرور اولین و آخرین، تو را چنین ادب آموخته و فرموده است : «گذشت کن از کسی که به تو ظلم کرده ، رابطه برقرار کن با کسی که با تو قطع رابطه کرده و عطا کن به کسی که از تو دریغ نموده است».

اعلام الدین، ص 96

حدیث39

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

لا عَیشَ لِمَن فارَقَ أحِبَّتَهُ ؛ کسی را که از دوستانش جدا شده است ،آسایشی نیست .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث10661

حدیث40

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

لا خَیرَ فیمَن یَهجُرُ أخاهُ مِن غَیرِ جُرمِ ؛ خیری نیست در آن که از دوستانش بی هیچ جرمی کناره می گیرد .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث10741

حدیث41

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

لا یُغتَبَطُ بِمَوَدَّهِ مَن لا دینَ لَهُ ؛ به دوستی فرد بی دین ، شادی نمی کنند .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث10803

حدیث42

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

لا یَکُونُ الصَّدیقُ صَدیقا حَتَّی یَحفَظَ أخاهُ فی غَیبَتِهِ وَ نَکبَتِهِ وَ وَفاتِهِ ؛ دوست ، دوست نیست ، مگر آ ن که در غیاب دوستش و گرفتاری و مرگ او حقّ دوستی را به جای آورد .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث10821

حدیث43

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

لا خَیرَ فی أخٍ لا یُوجِبُ لَکَ مِثلَ الَّذی یُوجِبُ لِنَفسِهِ ؛ خیری نیست در دوست و برادری که مانند آنچه را برای خود واجب می داند ، برای تو واجب نداند .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث10891

حدیث44

امام علی (علیه السلام) فرمودند:

البَشاشَهُ حِبالَهُ المَوَدَّهِ؛ خوشرویی، کمند دوستی است.

(میزان الحکمه، ح 1841)

حدیث45

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

إِذَا اختَشَمَ المُومِن أَخَاهُ فَقَد فَارقَهُ ؛ به خشم درآوردن و شرمنده ساختن دوست، مقدمه جدایی از اوست.

(محاضرات، ج2، ص28)

حدیث46

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

لا تَصحَب مَن یَحفَظُ مَساوِیَکَ ، وَ یَنسی فَضائِلَکَ وَ مَعالِیَکَ ؛

با کسی که بدی های تو را به خاطر می سپارد و نیکی ها و بزرگواری های تو را فراموش می کند ، دوستی مکن .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث10419

حدیث47

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

لا تَثِق بِالصَّدیقِ قَبلَ الخُبرَهِ ؛

پیش از آزمایش ، به دوست اعتماد مکن .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث10257

حدیث48

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

وَحدَهُ المَرءِ خَیرٌ لَهُ مِن قَرینِ السُّوءِ ؛

تنهایی آدمی برای او از همنشین بد ، بهتر است .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث10136

حدیث49

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

نِظامُ الدِّینِ خَصلَتانِ : إنصافُکَ مِن نَفسِکَ ، وَ مُواساهُ إخوانِکَ ؛

رشته پیوند دین دو ویژگی است : انصاف داشتن با خود ، و با جان و مال به یاری برادران شتافتن .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث9983

حدیث50

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

مَجالِسُ اللَّهوِ تُفسِدُ الإیمانَ ؛

نشست های بیهوده ، ایمان را تباه می کند .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث9815

حدیث51

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

مِن شَرائِطِ الإیمانِ حُسنُ مُصاحَبَهِ الإخوانِ ؛

از شرایط ایمان ، نشست و برخاستِ نیک با برادران داشتن است .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث9282

حدیث52

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

ما حُفِظَتِ الأُخُوَّهُ بِمِثلِ المُواساهِ ؛

[دوستی و] برادری با هیچ چیزی به مانند یاری کردن با مال و جان ، محفوظ نمی مانَد .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث9578

حدیث53

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

مَن هانَت عَلَیهِ نَفسُهُ فَلا تَرجُ خَیرَهُ ؛

هر که خود را خوار شمارد ، به خیرش امید مدار .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث9087

حدیث54

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

مَن دَنَت هِمَّتُهُ فَلا تَصحَبهُ ؛

دونْ همّت را همدم مباش .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث9086

حدیث55

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

مَن مَدَحَکَ بِمالَیسَ فیکَ فَهُوَ خَلیقٌ أن یَذُمَّکَ بِما لَیسَ فِیکَ ؛

هر کس تو را به چیزی که در تو نیست ، بستاید ، سزاوار است که تو را به آنچه در تو نیست ، سرزنش کند .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث8658

حدیث56

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

مَن جالَسَ الجُهّالَ فَلیَستَعِدَّ لِلقیلِ وَ القالِ ؛

آن که با نادانان همنشینی می کند ، آماده بگو مگو (سخن های بی پایه) باشد .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث8505

حدیث57

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

مَن یَطلُبِ الهِدایَهَ مِن غَیرِ أهلِها یَضِلُّ ؛

هر که طالب هدایت از نااهل باشد ، گمراه می شود .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث8501

حدیث58

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

مَن حَسُنَت عِشرَتُهُ کَثُرَ إخوانُهُ ؛

هر کس معاشرتش نیکو باشد ، برادرانش بسیار شوند .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث8392

حدیث59

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

مَن أبانَ لَکَ عَیبَکَ فَهُوَ وَدُودُکَ ؛

هر کس عیب تو را برایت آشکار کند ، همو دوستدار توست .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث8210

حدیث60

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

مَن جانَبَ الإخوانَ عَلی کُلِّ ذَنبِ قَلَّ أصدِقاؤُهُ ؛

هر کس به دلیل هر خطایی که از دوستانش سر می زند ، از آنان کناره گیرد ، دوستانش اندک می شوند .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث8166

حدیث61

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

لَیسَ لَکَ بِأخٍ مَن أحوَجَکَ إلی حاکِمٍ بَینَکَ وَ بَینَهُ ؛

برادر تو نیست آن کس که تو را به داوری بین تو و خودش نیازمند کند فرد سومی را به عنوان قاضی قرار دهد) .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث7505

حدیث62

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

لَیسَ لَکَ بِأخٍ مَنِ احتَجتَ إلی مُداراتِهِ ؛

برادر تو نیست آن کس که نیازمند به مدارای با او باشی .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث7503

حدیث63

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

کُلُّ امرِءٍ یَمیلُ إلی مِثلِهِ ؛

هر فردی ، به همانند خود گرایش دارد .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث6865

حدیث64

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

قارِن أهلَ الخَیرِ تَکُن مِنهُم ، وَ بایِن أهلَ الشَّرِّ تَبِن عَنهُم ؛

با نیکوکاران همراه باش تا از آنان باشی ، و از بدکاران کناره جو تا از آنان جدا باشی .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث6805

حدیث65

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

فِی الضِّیقِ یَتَبَیَّنُ حُسنُ مُواساهِ الرَّفیقِ ؛

خوبْ یاری رساندن به دوست ، در تنگنا آشکار می شود .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث6473

حدیث66

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

غایَهُ الخِیانَهِ خِیانَهُ الخِلِّ الوَدُودِ وَ نَقضُ العُهُودِ ؛

منتهای خیانت ، خیانت کردن به دوست صمیمی و شکستن پیمان است .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث6374

حدیث67

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

عِندَ نُزُولِ الشَّدائِدِ یُجَرَّبُ حِفاظُ الإخوانِ ؛

نگاه دارندگان برادری و دوستی، هنگام فرود آمدن سختی ها آزمایش می شوند.

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث6205

حدیث68

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

عَلَی التَّواخِی فِی اللّه ِ تَخلُصُ المَحَبَّهُ ؛

با برادری در راه خدا ، محبّت خالص می شود .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث6191

حدیث69

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

عَلَیکَ بِإخوانِ الصَّفاءِ فَإنَّهُم زینَهٌ فِی الرَّخاءِ وَ عَونٌ فِی البَلاءِ ؛

بر تو باد برادران پاکْ نهاد ، که در گشایش زینت اند و در بلا یاور .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث6128

حدیث70

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

عَلَیکَ بِالبَشاشَهِ فَإنَّها حِبالَهُ المَوَدَّهِ ؛

بر تو باد خوش رویی ، که خوش رویی ، کمند دوستی است .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث6101

حدیث71

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

صاحِبُ السَّوءِ قِطعَهٌ مِنَ النّارِ ؛

همنشین بد ، پاره ای از آتش دوزخ است .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث5824

حدیث72

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

شَرُّ الاَصحابِ السَّریِعُ الاِنقِلابِ ؛

بدترینِ یاران ، کسی است که زود دگرگون شود .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث5742

حدیث73

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

شَرُّ اَصدِقائِکَ مَن تَتَکَلَّفُ لَهُ ؛

بدترین دوستت کسی است که برای او به زحمت افتی .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث5706

حدیث74

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

سَلُوا القُلُوبَ عَنِ المَوَدّاتِ فَإنَّها شَواهِدُ لا تَقبَلُ الرُّشا ؛

دوستی و محبّت را از دل ها بپرسید که دل ها گواهانی هستند که رشوه نمی پذیرند .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث5641

حدیث75

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

زِیادَهُ الشُّحِّ تَشینُ الفُتُوَّهَ وَ تُفسِدُ الأُخُوَّهَ ؛

بسیاریِ بخل ، جوان مردی را زشت و برادری را تباه می کند .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث5508

حدیث76

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

رَغبَتُکَ فِی زاهِدٍ فیِکَ ذُلٌّ ؛

میل تو به کسی که از تو دوری می کند ، خواری است .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث5383

حدیث77

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

رُبَّ مُتَوَدِّدٍ مُتَصَنِّعٍ ؛

بسا دوستی که دوست نماست .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث5277

حدیث78

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

خَیرُالإخوانِ مَن لَم یَکُن عَلی إخوانِهِ مُستَقصِیا ؛

بهترینِ برادران، کسی است که نسبت به برادرانش پُر توقّع و سختگیر نباشد .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث4997

حدیث79

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

خَیرُ إخوانِکَ مَن سارَعَ إلَی الخَیرِ وَ جَذَبَکَ إلَیهِ وَ أمَرَکَ بِالبِّرِ وَ أعانَکَ عَلَیهِ ؛

بهترین برادر تو کسی است که به سوی کارهای نیک بشتابد و تو را نیز به سوی آن بکشاند و به نیکوکاری فرمانت دهد و در انجام دادن آن، یاری ات کند .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث5021

حدیث80

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

حُسنُ اللِّقاءِ یَزیِدُ فِی تَأَکُّدِ الإخاءِ ؛

برخورد خوب بر استحکام برادری می افزاید .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث4827

حدیث81

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

ثَلاثٌ یُوجِبنَ المَحَبَّهَ: حُسنُ الخُلقِ وَ حُسنُ الرِّفقِ وَ التَّواضُعُ ؛

سه خصلت موجب دوستی است : خوش خویی ، مهربانی و فروتنی .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث4684

حدیث82

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

ثَمَرَهُ التَّواضُعِ المَحَبَّهُ ؛

دوستی میوه فروتنی است .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث 4613

حدیث83

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

تَمَسَّک بِکُلِّ صَدِیقٍ أفادَتکَهُ الشِّدَّهُ ؛

به دوستی چنگ در زن که سختی روزگار، او را به تو ارزانی داشته است .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث4508

حدیث84

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

بِحُسنِ العِشرَهِ تَدوُمُ المَوَدَّهُ ؛

با نیکوییِ معاشرت، دوستی پایدار می شود .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث4200

حدیث85

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

إیّاکَ أن تَجعَلَ مَرکَبَکَ لِسانَکَ فی غِیبَهِ إخوانِکَ أو تَقُولَ ما یَصیرُ عَلَیکَ حُجَّهً وَ فِی الإساءَهِ إلَیکَ عِلَّهً ؛

بپرهیز از اینکه زبانت را مَرکب غیبت برادرانت کنی ، یا سخنی بگویی که حجّت بر تو و بهانه بدی کردن به تو شود .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث2724

حدیث86

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

اِحذَر مُجالَسَهَ قَرینِ السُّوءِ فَإنَّهُ یُهلِکُ مُقارِنَهُ وَ یُردی مُصاحِبَهُ ؛

از همنشینی با دوست بد، دوری کن که همدمش را تباه و همراهش را خوار می کند .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث2599

حدیث87

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

اُبذُل لِصَدیقِکَ کُلَّ المَوَدَّهِ وَ لا تَبذُل لَهُ کُلَّ الطُّمَأنینَهِ وَأعطِهِ مِن نَفسِکَ کُلَّ المُواساهِ وَ لا تَقُصَّ إلَیهِ بِکُلِّ أسرارِکَ ؛

تمامت دوستی را نثار دوستت کن ، امّا به او یکسره اطمینان مکن ، و با او، به کمال ، یکْ دل باش، امّا همه اسرارت را با او بازگو مکن .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث2463

حدیث88

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

أعِن أخاکَ عَلی هِدایَتِهِ ؛

برادرت را در راه بردن [به نیکی ها] یاری رسان .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث2281

حدیث89

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

اَلطُّمَأنِینَهُ إلی کُلِّ أحَدٍ قَبلَ الاِختِبارِ مِن قُصُورِ العَقلِ ؛

اطمینان به هرکس قبل از آزمودن او نشانه کم خِردی است .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث1980

حدیث90

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

اَلصَّدیقُ الصَّدوُقُ مَن نَصَحَکَ فِی عَیبِکَ وَ حَفِظَکَ فِی غَیبِک وَ آثَرَکَ عَلی نَفسِهِ ؛

دوست راستین، کسی است که تو را در [برطرف کردن] عیب هایت پند دهد ، هنگام غیبتت هوای تو را داشته باشد و تو را بر خود ترجیح دهد .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث1904

حدیث91

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

إخوانُ الصِّدقِ زِینَهٌ فِی السَّرّاءِ وَ عُدَّهٌ فِی الضَّرّاءِ ؛

برادران راستین در شادی ، زینت و در سختی ، ساز و سامان هم اند .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث1805

حدیث92

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

اَلإخوانُ فِی اللّه ِ تَعالی تَدُومُ مَوَدَّتُهُم لِدَوامِ سَبَبِها ؛

کسانی که برای خدا برادری می ورزند ، دوستی شان می پاید؛ زیرا عامل آن دوستیْ پایدار است .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث1795

حدیث93

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

اَلمُعینُ عَلَی الطّاعَهِ خَیرُ الأصحابِ ؛

بهترینِ یاران، کسی است که در راه طاعت خدا یاری کند .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث1142

حدیث94

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

اَلحَلیمُ مَنِ احتَمَلَ إخوانَهُ ؛

بردبار، کسی است که [لغزش های] برادرانش را بر تابد .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث1111

حدیث95

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

أخُوکَ مُواسِیکَ فِی الشِّدَّهِ ؛

برادر تو کسی است که هنگام سختی با جان و مال به تو یاری رساند .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث420

حدیث96

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

اَلهَدِیَّهُ تَجلِبُ المَحَبَّهَ ؛

هدیه دادن ، دوستی می آورد .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث316

حدیث97

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

اَلسَّخاءُ یَزرَعُ المَحَبَّهَ ؛

بخشش ، بذر دوستی می افشاند .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث306

حدیث98

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

اَلإنسانُ عَبدُ الإحسانِ ؛

انسان، بنده احسان است .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث263

حدیث99

قال ابوعبدالله علیه السلام:

لا تدع زیاره الحسین بن علی علیهماالسلام و مُرّ أصحابک بذلک یمدالله فی عمرک و یزید فی رزقک و یحییک الله سعیدا ولا تموت الا شهیدا؛

امام صادق (علیه السلام) فرمودند:

زیارت امام حسین علیه السلام را ترک نکن و به دوستان و یارانت نیز همین را سفارش کن! تا خدا عمرت را دراز و روزی و رزقت را زیاد کند و خدا تو را با سعادت زنده دارد و نمیری مگر با شهادت.

وسائل الشیعه، ج??، ص???

حدیث100

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :

إنّ اللّه َ یُحِبُّ إذا خَرَجَ عَبدُهُ المؤمنُ إلی أخیهِ - أن یَتَهَیَّأ لَهُ وأن یَتَجَمَّلَ؛

خداوند دوست دارد هرگاه بنده مؤمنش نزد برادر خود می رود ، خویشتن را برای رفتن پیش او آماده و آراسته گرداند .

بحار الأنوار : 79 / 307 / 23

حدیث101

امام علی علیه السلام :

لِیَتَزَیَّنْ أحدُکُم لأخیهِ المُسلمِ إذا أتاهُ کما یَتَزَیَّنُ للغَریبِ الذی یُحِبُّ أن یَراهُ فی أحسَنِ الهَیئَهِ؛

هر یک از شما ، همان گونه که خود را برای غریبه ای که دوست دارد وی را در بهترین حالت ببیند ، آراسته و مرتب می کند ، برای رفتن نزد برادر مسلمانش نیز خود را بیاراید .

بحار الأنوار : 79 / 298 / 3

حدیث102

امام علی علیه السلام :

لاتُحَقِّروا ضُعفاءَ إخوانِکُم ؛ فإنّهُ مَنِ احتَقَرَ مُؤمِنا لم یَجمَعِ اللّه ُ عز و جل بینهما فی الجنّهِ إلاّ أن یتوبَ؛

برادران تهیدست خود را تحقیر نکنید؛ زیرا هر کس مؤمنی را حقیر شمارد، خداوند عز و جل میان آن دو در بهشت جمع نکند، مگر این که توبه نماید.

الخصال : 614 / 10

حدیث103

امام علی علیه السلام :

مُواساهُ الأخِ فی اللّه عز و جل تَزِیدُ فی الرِّزقِ؛

کمک مالی به برادر دینی، روزی را زیاد می کند.

بحار الأنوار : 74 / 395 / 22

حدیث104

امام باقر علیه السلام :

علَیکَ بالدعاءِ لإخوانِکَ بظَهْرِ الغَیبِ فإنّهُ یَهِیلُ الرِّزقَ؛

پشت سر برادرانت دعا کن، که این کار روزی را به طرف تو سرازیر می کند .

بحار الأنوار : 76 / 60 / 14

حدیث105

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :

مَن غَشَّ أخاهُ المُسلِمَ نَزَعَ اللّه ُ عَنهُ بَرَکهَ رِزقِهِ ، وأفسَدَ علَیهِ مَعیشَتَهُ ، ووَکَلَهُ إلی نفسِهِ؛

هر که به برادر مسلمان خود دغلکاری روا دارد ، خداوند برکت را از روزی او بگیرد و زندگیش را بر وی تباه گرداند و او را به خودش واگذارد .

بحار الأنوار : 76 / 365 / 30

حدیث106

امام صادق علیه السلام :

ما کَثُرَ مالُ رجُلٍ قَطُّ إلاّ عَظُمَتِ الحُجّهُ للّه ِ تعالی علَیهِ ، فإن قَدَرتُم أن تَدفَعوها عَن أنفُسِکُم فافعَلوا ، فقیلَ : بماذا ؟ قالَ : بقَضاءِ حَوائجِ إخوانِکُم مِن أموالِکُم؛

هیچ گاه ثروت مردی زیاد نشد ، مگر این که حجّت خداوند متعال بر او بزرگ شد . پس ، اگر می توانید این حجّت را از خود دور کنید ، این کار را بکنید . عرض شد : با چه چیز ؟ فرمودند: با برآوردن نیازهای برادران خود از اموالتان .

أمالی الطوسیّ : 302 / 600

حدیث107

پیامبر خدا صلی الله علیه و آله و سلّم :

مَن حَبَسَ عن أخیهِ المسلمِ شیئا مِن حَقٍّ حَرَّمَ اللّه ُ علَیهِ بَرَکهَ الرِّزقِ إلاّ أن یَتوبَ ؛

هرکه حقی از حقوق برادر مسلمان خود را به او نپردازد ، خداوند ، برکت روزی را بر او حرام گرداند ، مگر آن که توبه کند .

أمالی الصدوق : 350 / 1

حدیث108

امام صادق علیه السلام :

التَّواصُلُ بینَ الإخوانِ فی الحَضَرِ التَّزاوُرُ ، والتَّواصُلُ فی السَّفَرِ المُکاتَبهُ ؛

ارتباط میان برادران در حَضَر ، دید و بازدید است و در سفر ، نامه نگاری .

تحف العقول : 358

حدیث109

اوصی رسول الله -صلی الله علیه وآله - علیا - علیه السلام - فقال له :

یا علی ! ثلاث فرحات للمؤ من فی الدنیاء لقاء الاخوان ، و الافطار من الصیام ، و التهجد من آخر اللیل

رسول خدا(صلی الله علیه وآله) به علی (علیه السلام) وصیت نمود: ای علی ! در این دنیا سه چیز برای مؤ من سرور آفرین است :

1 - دیدار برادران دینی ؛

2 - افطار روزه دار در پایان روزه ؛

3 - عبادت در ساعات آخر شب .

(اعلام الدین فی صفات دیلمی ، ص 133، بحارالانوار، ج 74، ص 352).

حدیث110

قال الصادق - علیه السلام -:

من قدم اربعین رجلا من اخوانه فدعا لهم ثم دعا لنفسه استجیب له فیهم و فی نفسه ؛

هرکس برای چهل تن از برادران (دینی ) خود دعاکند و سپس برای خود دعا کند، خدا، دعای او را در حق آنان و او مستجاب کند.

(المواعظ العددیه ، ص 274).

حدیث111

قال الصادق - علیه السلام -:

اختبروا اخوانکم بخصلتین فان کانتا فیهم و الا فاعزب ثم اعزب ثم اعزب المحافظه علی الصلوات فی مواقیتها و البر بالاخوان فی العسر و الیسر؛

برادران خود را در زمینه دو خصلت ، آزمایش کنید، اگر این دو خصلت را دارا بودند (به دوستی و رفاقت باآنان ادامه دهید)، وگرنه از آنان دوری کنید، دوری کنید، دوری کنید، و آن دو خصلت عبارت است از:

1 - مراقبت بر نماز در وقت .

2 - احسان و نیکی به برادران در حالت تنگدستی و گشایش .

(وسائل الشیعه ، ج 8، ص 503)

حدیث112

امام عسکری علیه السلام :

مَن وَعَظَ أخاهُ سِرّا فَقَد زانَهُ ، ومَن وَعَظَهُ عَلانِیَهً فَقَد شانَهُ ؛

هرکه برادر خود را پنهانی اندرز دهد ، او را آراسته است و هر که در برابر دیگران موعظه اش کند ، او را لکّه دار کرده است .

تحف العقول : 489

حدیث113

امام صادق علیه السلام :

امتَحِنوا شِیعَتَنا عِندَ ثَلاثٍ : عِندَ مَواقیتِ الصَّلاهِ کیفَ مُحافَظَتُهُم علَیها ، وعِندَ أسرارِهِم کیفَ حِفظُهُم لَها عِندَ عَدُوِّنا ، وإلی أموالِهِم کیفَ مُواساتُهُم لإخوانِهِم فیها ؛

شیعیان ما را در سه چیز بیازمایید : در اوقات نمازشان ، که چگونه بر آنها مواظبت می کنند ؛ در اسرارشان ، که چگونه آنها را از دشمنان ما حفظ می کنند و در اموالشان ، که چگونه با آن به برادران خود کمک می کنند .

الخصال : 103 / 62 منتخب میزان الحکمه : 506

حدیث114

امام صادق علیه السلام فرمودند:

مَن اَحصی عَلی اَخیهِ المُؤمِنِ عَیبا لِیَعیبَهُ بِهِ یَوما ما کانَ مِن اَهلِ هذِهِ الآیَهِ قالَ اللّه عَزَّوَجَلَّ: اِنَّ الَّذینَ یُحِبّونَ اَن تَشیعَ الفِاحِشَهُ فِی الَّذینَ آمَنوا لَهُم عَذابٌ اَلیمٌ فِی الدُّنیا وَ الآخِرَهِ وَ اللّه یَعلَمُ وَ اَ نتُم لا تَعلَمونَ ؛

هر کس درصدد عیب جویی برادر مؤمنش برآید، تا با آن روزی او را سرزنش کند، مشمول این آیه است: کسانی که دوست دارند، زشتی ها در میان مردم با ایمان شیوع پیدا کند، عذاب دردناکی برای آنان در دنیا و آخرت خواهد بود و خداوند می داند و شما نمی دانید.

مستدرک الوسایل، ج 9، ص 110، ح 10379

حدیث115

پیامبراکرم صلی الله علیه و آله وسلم فرمودند:

أدنی الکُفر أن یَسمَعَ الرَّجُلُ مِن أخیهِ الکَلِمَهَ فَیَحفَظَها عَلَیهِ یُریدُ أن یَفضَحَهُ بِها؛

کمترین کفر این است که انسان از برادرش سخنی بشنود و آن را نگه دارد تا او را با آن سخن رسوا کند.

(وسایل الشیعه، ج17، ص211)

حدیث116

امام محمد باقر (علیه السلام)فرمودند:

رفاقت بیست سال ، خویشاوندی است .

تحف العقول ، ص 302

حدیث117

امام محمد باقر (علیه السلام)فرمودند:

مؤمن برادر مؤمن است ، او را دشنام نمی دهد ، از او دریغ نمی کند ، و به او گمان بد نمی برد .

بحارالانوار ، دار احیاء الترا العربی ، ج 75 ، ص 176

حدیث118

امام محمد باقر (علیه السلام)فرمودند:

دعای انسان پشت سر برادر دینی اش ، نزدیکترین و سریعترین دعا به اجابت است .

کافی ، ج 2 ، ص 507

حدیث119

امام حسن عسکری(علیه السلام) فرمودند:

دو صفت هست که بالاتر از آنها چیزی نیست: 1- ایمان به خدا، 2- سود رسانی به برادران دینی.

(تحف العقول/520)

حدیث120

امام حسن عسکری(علیه السلام) فرمودند:

بهترین دوستانت کسی است که بدی تو را فراموش کرده و خوبی ات را یادآور شود.

(اعلام الدین/313)

حدیث121

امام حسن عسکری(علیه السلام) فرمودند:

بهترین برادر تو کسی است که خطای تو نسبت به خود را فراموش کند.

(بحارالانوار/78/377)

حدیث122

پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

نعم العطیّه کلمه حقّ تسمعها ثمّ تحملها إلی أخ لک مسلم؛

چه نیکو عطائی است سخن حقی که بشنوی و به برادر مؤمن خویش برسانی.

نهج الفصاحه

حدیث123

پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

المرء مع من أحبّ و له ما اکتسب؛

مرد در صف دوستان خویش است و نتیجه اعمالش بدو می رسد.

نهج الفصاحه

حدیث124

پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

المرء علی دین خلیله؛

مرد بر روش دوست خویشتن است.

نهج الفصاحه

حدیث125

پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

من المروّه أن ینصت الأخ لأخیه إذا حدّثه و من حسن المماشاه أن یقف الأخ لأخیه إذا أنقطع شسع نعله؛

از لوازم جوانمردی این است که برادر به گفتار برادر خویش وقتی با او سخن می کند، گوش فرا دارد و از نیک رفتاری این است که برادر با برادر خویش وقتی بند کفش وی بریده (و رفتن نتواند) توقف کند.

نهج الفصاحه

حدیث126

پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

من أراد اللَّه به خیرا رزقه اللَّه خلیلا صالحا؛

هر که خدا خیر او خواهد دوستی شایسته نصیب وی کند.

نهج الفصاحه

حدیث127

پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

من ستر أخاه المسلم فی الدّنیا فلم یفضحه ستره اللَّه یوم القیمه؛

هر که در دنیا راز برادر مسلمان خویش بپوشد و او را رسوا نکند خدا روز قیامت راز وی بپوشاند.

نهج الفصاحه

حدیث128

پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

من رفع حجرا عن الطّریق کتبت له حسنه؛

هر که سنگی از راه بردارد عمل نیکی برای وی ثبت کند.

نهج الفصاحه

حدیث129

پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

من ردّ عن عرض أخیه ردّ اللَّه عن وجهه النّار؛

هر که از آبروی برادر خویش دفاع کند خدا آتش را از چهره وی باز دارد.

نهج الفصاحه

حدیث130

پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

من ذبّ عن عرض أخیه بالغیبه کان حقّا علی اللَّه أن یقیه من النّار؛

هر که در غیاب برادرش از آبروی وی دفاع کند بر خدا واجب است که او را از جهنم مصون دارد.

نهج الفصاحه

حدیث131

پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

من أتاه أخوه متنصّلا فلیقبل ذلک منه محقّا أو مبطلا فإن لم یفعل لم یرد علیّ الحوض؛

هر که برادرش به عذر خواهی پیش وی آید باید عذر وی را درست باشد یا نادرست بپذیرد و اگر نپذیرد بر من به حوض در نیاید.

نهج الفصاحه

حدیث132

پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

من قضی لأخیه المسلم حاجه کان له من الأجر کمن خدم اللَّه عمره؛

هر که حاجت برادر مسلمان خویش را برآرد چنان است که همه عمر خویش را خدمت خدا کرده باشد.

نهج الفصاحه

حدیث133

پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

من قضی لأخیه المسلم حاجه کان له من الأجر کمن حجّ و اعتمر؛

هر که حاجت برادر مسلمان خویش بر آرد چنان است که حج کرده و عمره گذاشته باشد.

نهج الفصاحه

حدیث134

پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

من هجر أخاه سنه فهو کسفک دمه؛

هر که یک سال از برادر خویش قهر کند چنان است که خون وی را ریخته است.

نهج الفصاحه

حدیث135

پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

من کان فی حاجه أخیه کان اللَّه فی حاجته؛

هر که از پی حاجت برادر خویش باشد خدا از پی حاجت وی باشد.

نهج الفصاحه

حدیث136

پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

من نظر إلی أخیه نظر مودّه لم یکن فی قلبه إحنه لم یطرف حتّی یغفر اللَّه ما تقدّم من ذنبه؛

هر که به چشم مهربانی به برادر خویش نظری کند که کینه در دل وی نباشد پیش از آن که دیده برگیرد خداوند همه گناهان گذشته وی را آمرزیده باشد.

نهج الفصاحه

حدیث137

پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

من هجر أخاه فوق ثلاث فمات دخل النّار؛

هر که بیش از سه روز از برادر خویش قهر کند و بمیرد به جهنم رود.

نهج الفصاحه

حدیث138

پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

ما یحلّ لمؤمن أن یشتدّ إلی أخیه بنظره تؤذیه؛

روا نیست که مؤمنی به برادر خویش به تندی نظر کند که مایه آزار او شود.

نهج الفصاحه

حدیث139

پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

ما ضاق مجلس بمتحابّین؛

هیچ نشیمن گاهی برای دو دوست تنگ نیست.

نهج الفصاحه

حدیث140

پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

ما أهدی المرء المسلم لأخیه هدیّه أفضل من کلمه حکمه یزیده اللَّه بها هدی أو یردّه بها عن ردی؛

مرد مسلمان به برادر خویش هدیه ای بهتر از سخن حکمت آمیزی که خدا به وسیله آن هدایت وی افزون کند یا خطری از وی بگرداند نتواند داد.

نهج الفصاحه

حدیث141

پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

لا تظهر الشّماته لأخیک فیعافیه اللَّه و یبتلیک؛

برادر خویش را شماتت مکن که خدا او را معاف دارد و تو را مبتلا کند.

نهج الفصاحه

حدیث142

پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

عون العبد أخاه یوما خیر من اعتکافه شهرا؛

کمک یک روزه که کسی به برادر خود کند بهتر از اعتکاف یک ماهه است.

نهج الفصاحه

حدیث143

پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

خیر إخوانکم من أهدی إلیکم عیوبکم؛

بهترین برادران شما آن است که عیوبتان را به شما آشکارا بگوید.

نهج الفصاحه

حدیث144

پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

خیر الأصحاب عند اللَّه خیرهم لصاحبه و خیر الجیران عند اللَّه خیرهم لجاره؛

بهترین رفیقان پیش خدا کسی است که برای رفیق خود بهتر باشد و بهترین همسایگان کسی است که برای همسایه خود بهتر باشد.

نهج الفصاحه

حدیث145

پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

خیر الأصحاب صاحب إذا ذکرت اللَّه أعانک و إذا نسیت ذکّرک؛

بهترین یاران کسی است که وقتی خدا را یاد کردی تو را کمک کند وقتی یاد خدا را فراموشی کردی او را به یاد تو آورد.

نهج الفصاحه

حدیث146

پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

خیارکم من ذکّرکم باللَّه رؤیته و زاد فی علمکم منطقه و رغّبکم فی الآخره عمله؛

بهترین شما آن کس است که دیدار او خدا را به یاد شما آرد و سخنانش دانش شما را بیفزاید و رفتارش شما را به آخرت راغب سازد.

نهج الفصاحه

حدیث147

پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

خمسه من مصائب الدّنیا فوت الحبیب و ذهاب المال و شماته الأعداء و ترک العلم و امرأه سوء؛

پنج چیز از مصائب دنیاست: مرگ دوست و تلف شدن مال و سرزنش دشمنان و ترک دانش و زن بد.

نهج الفصاحه

حدیث148

پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

حسن الخلق یثبت المودّه؛

نیک خوئی، دوستی را استوار می کند.

نهج الفصاحه

حدیث149

پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

الجار قبل الدّار و الرّفیق قبل الطّریق و الزّاد قبل الرّحیل؛

همسایه را پیش از خانه و رفیق را پیش از راه و توشه را پیش از سفر باید جست.

نهج الفصاحه

حدیث150

پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

ثلاث یصفین لک ودّ أخیک تسلّم علیه إذا لقیته و توسّع له فی المجلس و تدعوه بأحبّ أسمائه إلیه؛

سه چیز محبت دوست را خالص می کند: سلامش کنی وقتی او را دیدی در مجلس جای او را باز کنی و او را به بهترین نامهایش بخوانی.

نهج الفصاحه

حدیث151

پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

إیّاک و قرین السّوء فإنّک به تعرف؛

از یار بد بپرهیز که تو را بدو شناسند.

نهج الفصاحه

حدیث152

پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

إنّ المتحابّین فی اللَّه فی ظلّ العرش؛

آن ها که در راه خدا دوستی می کنند در سایه عرش جای دارند.

نهج الفصاحه

حدیث153

پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

إنّ اللَّه تعالی یحبّ المداومه علی الإخاء القدیم فداوموا؛

خداوند ادامه دوستی دیرینه را دوست دارد، بنا بر این دوستی دیرینه را ادامه دهید.

نهج الفصاحه

حدیث154

پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

إنّ أحدکم مرآه أخیه فإذا رأی به أذی فلیمطّه عنه؛

هر یک از شما آئینه برادر خویش است وقتی عیبی بر او دید، باید بزداید.

نهج الفصاحه

حدیث155

پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

إنّ أبرّ البرّ أن یصل الرّجل أهل ودّ أبیه بعد أن یولّی الأب؛

بهترین نیکی آن است که مرد پس از مرگ پدر خویش با دوستان او دوستی کند.

نهج الفصاحه

حدیث156

پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

اللَّه فی عون العبد ما کان العبد فی عون أخیه؛

تا هنگامی که شخص به یاری برادر خویش می پردازد، خداوند یاور اوست.

نهج الفصاحه

حدیث157

پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

أکثروا من الإخوان فإنّ ربّکم حییّ کریم یستحیی أن یعذّب عبده بین إخوانه یوم القیمه؛

دوست بسیار گیرید زیرا خدای شما با حیا و بخشنده است و شرم دارد که روز رستاخیز بنده خود را میان برادرانش عذاب کند.

نهج الفصاحه

حدیث158

پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

أفضل الأعمال الحبّ فی اللَّه و البغض فی اللَّه؛

بهترین کارها دوستی و دشمنی در راه خداست.

نهج الفصاحه

حدیث159

پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

أفضل الأعمال بعد الإیمان باللَّه التّودّد إلی النّاس؛

بهترین کارها پس از ایمان به خدا دوستی با مردم است.

نهج الفصاحه

حدیث160

پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

أفضل الأعمال أن تدخل علی أخیک المؤمن سرورا أو تقضی عنه دینا؛

بهترین کارها آن است که برادر مؤمن خویش را خوشحال سازی یا قرض او را بپردازی.

نهج الفصاحه

حدیث161

پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

أفضل الأصحاب من إذا ذکرت أعانک و إذا نسیت ذکرک؛

بهترین دوستان کسی است که وقتی یاد کردی تو را یاری کند و و وقتی فراموش کردی تو را بیاد آرد.

نهج الفصاحه

حدیث162

پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

أفشوا السّلام بینکم تحابّوا؛

سلام را آشکار کنید تا رشته دوستی شما استوار شود.

نهج الفصاحه

حدیث163

پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

أسدّ الأعمال ثلاثه ذکر اللَّه علی کلّ حال و الإنصاف من نفسک و مواساه الأخ فی المال؛

استوارترین کارها سه چیز است یاد خداوند در همه حال و رعایت انصاف بر ضرر خویش و تقسیم مال با برادر دینی.

نهج الفصاحه

حدیث164

پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

إذا رأی أحدکم من نفسه أو ماله أو من أخیه ما یعجبه فلیدع له بالبرکه فإنّ العین حقّ؛

وقتی یکی از شما از خود یا مال خود یا برادر خود چیز جالب توجهی دید برای وی بدعا برکت خواهد زیرا چشم حق است.

نهج الفصاحه

حدیث165

پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

إذا رأیت من أخیک ثلاث خصال فارجه: الحیاء و الأمانه و الصّدق و إذا لم ترها فلا ترجه؛

وقتی در برادر خود سه صفت دیدی بدو امیدوار باش، حیا و امانت و راستی و اگر این صفات را ندارد از او امیدی نداشته باش.

نهج الفصاحه

حدیث166

پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

إذا أحببت رجلا فلا تماره و لا تجاره و لا تشارّه و لا تسئل عنه أحدا فعسی أن توافی له عدوّا فیخبرک بما لیس فیه فیفرّق ما بینک و بینه؛

وقتی با کسی دوست شدی با او مجادله و رقابت مکن و بر او برتری مجو و از هیچ کس در باره او چیزی مپرس چون ممکن است به یکی از دشمنان او بر خوری و درباره وی سخن به خطا گوید و میان شما را تفرقه اندازد.

نهج الفصاحه

حدیث167

پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

اختبروا النّاس بأخدانهم فإنّ الرّجل یخادن من یعجبه؛

مردم را از معاشرانشان بشناسید زیرا کند هم جنس با هم جنس پرواز.

نهج الفصاحه

حدیث168

پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

أحبّ الأعمال إلی اللَّه الحبّ فی اللَّه و البغض فی اللَّه؛

بهترین کارها در پیش خدا دوستی و دشمنی در راه خداست.

نهج الفصاحه

حدیث169

پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

أحبب حبیبک هونا ما عسی أن یکون بغیضک یوما ما و أبغض بغیضک هونا ما عسی أن یکون حبیبک یوما ما؛

در دوستی میانه نگهدار که شاید دوست روزی دشمن تو شود و در دشمنی راه افراط مسپار که شاید دشمن روزی دوست گردد.

نهج الفصاحه

حدیث170

پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

اتَّخِذُوا عِندَ الفُقَراءِ أیادِی فَإنَّ لَهُم دَولَهٌ یَومَ القِیامَهِ؛

با فقرا دوستی کنید زیرا در روز رستاخیز دولتی بزرگ دارند.

نهج الفصاحه

حدیث171

پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

أبد المَوَدَّهَ لِمَن وادَّکَ فَإنَّها أثبَتَ؛

آن که با تو در دوستی می زند با وی ره دوستی گیر که این گونه دوستی پایدارتر است.

نهج الفصاحه

حدیث172

امام حسن عسکری(علیه السلام) فرمودند:

بهترین دوستانت کسی است که بدی تو را فراموش کرده و خوبی ات را یادآور شود.

(اعلام الدین/313)

حدیث173

امام حسن عسکری(علیه السلام) فرمودند:

دو صفت هست که بالاتر از آنها چیزی نیست: 1- ایمان به خدا، 2- سود رسانی به برادران دینی

(تحف العقول/520)

حدیث174

امام حسن عسکری(علیه السلام) فرمودند:

بهترین برادر تو کسی است که خطای تو نسبت به خود را فراموش کند.

(بحارالانوار/78/377)

حدیث175

امام حسن عسکری (علیه السلام) می فرمایند:

حب الأبرار للأبرار ثواب للأبرار ، و حب الفجار للأبرار فضیله للأبرار ، و بغض الفجار للأبرار زین للأبرار ، و بغض الأبرار للفجار خزی علی الفجار؛

دوستی نیکان به نیکان ثواب است برای نیکان ، و دوستی بدان به نیکان بزرگواری است برای نیکان ، و دشمنی بدان با نیکان زینتی است برای نیکان ، و دشمنی خوبان با بدان رسوایی است برای بدان .

تحف العقول ، ص 517

حدیث176

امام حسن عسکری (علیه السلام) می فرمایند:

من کان الورع سجیته ، و الکرم طبیعته ، و الحلم خلته ، کثر صدیقه؛

کسی که پارسایی خوی او ، و بخشندگی طبیعت او ، و بردباری خصلت او باشد ، دوستانش بسیار شوند .

مسند الامام العسکری ، ص 289

حدیث177

امام حسن عسکری (علیه السلام) می فرمایند:

من وعظ أخاه سرا فقد زانه ، و من وعظه علانیه فقد شانه؛

هر که نهانی برادر خود را پند دهد او را آراسته و زیور بسته ، و هر که در برابر دیگرانش پند دهد زشتش کرده.

تحف العقول ، ص 520

حدیث178

امام هادی(علیه السلام) می فرمایند:

کسی که خود را سبک می شمارد، از شرّ او در امان نباش.

(تحف العقول/512)

حدیث179

امام هادی(علیه السلام) می فرمایند:

اگر کسی برای تو دوستی و نظرش را به تمامه گذاشت (دوستانه تو را راهنمایی کرد) تو نیز با اطاعت، او را یاری نما.

(بحار الانوار/75/365)

حدیث180

امام هادی(علیه السلام) می فرمایند:

ستیزه جویی و جدال لفظی، دوستی دیرین را تباه می سازد.

(بحارالانوار/78/370)

حدیث181

امام هادی (علیه السلام) می فرمایند:

المراء یفسد الصداقه القدیمه و یحلل العقده الوثیقه ، و أقل ما فیه أن تکون فیه المغالبه ، و المغالبه أس أسباب القطیعه؛

جدال ، دوستی قدیمی را تباه می کند و پیوند محکم را می گسلد و کمترین چیزی که در آن است کوشش برای غلبه بر دیگری است ، که آن هم ریشه علتهای جدایی می باشد .

مسند الامام الهادی ، ص 304

حدیث182

امام محمد باقر (ع) می فرمایند:

دعای انسان پشت سر برادر دینی اش ، نزدیکترین و سریعترین دعا به اجابت است .

کافی ، ج 2 ، ص 507

حدیث183

امام محمد باقر (ع) می فرمایند:

دوستی قلبی برادرت را از اندازه دوستی قلبی خودت نسبت به او بفهم .

تحف العقول ، ص 304

حدیث184

امام محمد باقر (ع) می فرمایند:

ایمان ، دوستی ( با دوستان خدا ) و دشمنی ( با دشمنان خدا ) است .

تحف العقول ، ص 304

حدیث185

امام سجاد(علیه السلام) می فرمایند:

نگاه دوستانه و محبت آمیز مؤمن به چهره ی برادر مؤمنش، عبادت است.

(بحارالانوار/71/280)

حدیث186

قالَ الاْمامُ الْحُسَیْن - علیه السلام - :

لا تَقُولَنَّ فی أخیکَ الْمُؤمِنِ إذا تَواری عَنْکَ إلاّ مِثْلَ ماتُحِبُّ أنْ یَقُولَ فیکَ إذا تَوارَیْتَ عَنْهُ ؛

امام حسین - علیه السلام - فرمودند:

سخنی _ که ناراحت کننده باشد _ پشت سر دوست و برادر خود مگو، مگر آن که دوست داشته باشی که همان سخن پشت سر خودت گفته شود.

بحارالأنوار، ج 75، ص 127، ح 10

حدیث187

قالَ الإمامُ الْحَسَنُ الْمُجتبی - عَلَیْهِ السَّلام - :

لَقَضاءُ حاجَهِ أخ لی فِی اللّهِ أحَبُّ مِنْ إعْتِکافِ شَهْر؛

امام حسن مجتبی - علیه السلام - فرمودند:

هر آینه برآوردن حاجت و رفع مشکل دوست و برادرم، از یک ماه اعتکاف، در مسجد _ و عبادت مستحبّی، نزد من _ بهتر و محبوب تر است.

کلمه الإمام الحسن - علیه السلام -، ص 139

حدیث188

قالَ الإمامُ الْحَسَنُ الْمُجتبی - عَلَیْهِ السَّلام - :

مَنِ اسْتَخَفَّ بِإخوانِهِ فَسَدَتْ مُرُوَّتُهُ؛

امام حسن مجتبی - علیه السلام - فرمودند:

کسی که دوستان و برادرانش را سبک شمارد و نسبت به آن ها بی اعتناء باشد، مروّت و جوانمردیش فاسد گشته است.

کلمه الإمام الحسن - علیه السلام -، ص 209

حدیث189

قالَ الإمامُ الْحَسَنُ الْمُجتبی - عَلَیْهِ السَّلام - :

القَریبُ مَنْ قَرَّبَتْهُ الْمَوَدَّهُ وَإنْ بَعُدَ نَسَبُهُ، وَالْبَعیدُ مَنْ باعَدَتْهُ الْمَوَدَّهُ وَإنْ قَرُبُ نَسَبُهُ؛

امام حسن مجتبی - علیه السلام - فرمودند:

بهترین دوست نزدیک به انسان، آن کسی است که در تمام حالات دلسوز و با محبّت باشد گرچه خویشاوندی نزدیکی هم نداشته باشد. و بیگانه ترین افراد کسی است که از محبّت و دلسوزی بیگانه باشد گرچه از نزدیک ترین خویشاوندان باشد.

بحارالأنوار، ج 75، ص 106، ح 4

حدیث190

قالَ الإمامُ الْحَسَنُ الْمُجتبی - عَلَیْهِ السَّلام - :

إنَّ مَنْ خَوَفَّکَ حَتّی تَبْلُغَ الاْمْنَ، خَیْرٌ مِمَّنْ یُؤْمِنْکَ حَتّی تَلْتَقِی الْخَوْفَ؛

امام حسن مجتبی - علیه السلام - فرمودند:

همانا کسی تو را _ در برابر عیب ها و کم بودها _ هشدار دهد تا آگاه و بیدار شوی، بهتر است از آن کسی که فقط تو را تعریف و تمجید کند تا بر عیب هایت افزوده گردد.

إحقاق الحقّ، ج 11، ص 242

حدیث191

قالَ الإمامُ الْحَسَنُ الْمُجتبی - عَلَیْهِ السَّلام - :

إذا لَقی أحَدُکُمْ أخاهُ فَلْیُقَبِّلْ مَوْضِعَ النُّورِ مِنْ جَبْهَتِهِ؛

امام حسن مجتبی - علیه السلام - فرمودند:

وقتی انسان برادر مؤمن _ و دوست _ خود را ملاقات نمود، باید پیشانی و سجده گاه او را ببوسد.

بحارالأنوار، ج 75، ص 105، ح 4

حدیث192

قالَ الاْمامُ علی - علیه السلام - :

فی وَصیَّتِهِ لِلْحَسَنِ - علیه السلام - : سَلْ عَنِ الرَّفیقِ قَبْلَ الطَّریقِ، وَعَنِ الْجارِ قَبْلَ الدّارِ ؛

امام علی - علیه السلام - ضمن سفارشی به فرزندش امام حسن - علیه السلام - فرمودند:

پیش از آن که بخواهی مسافرت بروی، رفیق مناسب راه را جویا باش، و پیش از آن که منزلی را تهیّه کنی همسایگان را بررسی کن که چگونه هستند.

بحارالأنوار، ج 76، ص 155، ح 36

حدیث193

قال رَسُولُ اللّهِ - صلی الله علیه وآله - :

اَلْمَرْءُ عَلی دینِ خَلیلِهِ، فَلْیَنْظُر أحَدُکُمْ مَنْ یُخالِطُ؛

رسول خدا - صلی الله علیه و آله - فرمودند:

انسان بر روش و اخلاق دوستش پرورش می یابد و شناخته می شود، پس متوجّه باشید با چه کسی دوست و همنشین می باشید.

بحارالأنوار، ج 71، ص 192، ح 12

حدیث194

قال رَسُولُ اللّهِ - صلی الله علیه وآله - :

عَلَیْکُمْ بِمَکارِمِ الاْخْلاقِ، فَإنَّ اللّهَ عَزَّوَجَلَّ بَعَثَنی بِها، وَ إنَّ مِنْ مَکارِمِ الاْخْلاقِ: أنْ یَعْفُوَالرَّجُلُ عَمَّنْ ظَلَمَهُ، وَ یُعْطِیَ مَنْ حَرَمَهُ، وَ یَصِلَ مَنْ قَطَعَهُ، وَ أنْ یَعُودَ مَنْ لایَعُودُهُ؛

رسول خدا - صلی الله علیه و آله - فرمودند:

بر شما باد رعایت مکارم اخلاق، که خداوند مرا بر آن ها مبعوث نمود، و _ بعضی از _ آن ها عبارتند از: کسی که بر تو ظلم کند _ به جهت غرض شخصی _ او را ببخش، کسی که تو را نسبت به چیزی محروم گرداند کمکش نما، با شخصی که با تو قطع دوستی کند رابطه دوستی داشته باش، شخصی که به دیدار تو نیاید به دیدارش برو.

بحارالأنوار، ج 66، ص 375، ح 24.

حدیث195

قال رسول اللّه _ صلّی الله علیه و آله و سلّم _ :

النّظر الی العالم عباده، و النّظر الی الامام المقسط عباده، و النّظر الی الوالدین برأفه و رحمه عباده، و النّظر الی أخ تَوَدُه فی اللّه عزّوجّل عبادهَ؛

نگریستن به دانشمند عبادت است، نگریستن به پیشوای دادگر عبادت است، نگاه دلسوزانه و مهرآمیز به پدر و مادر عبادت است و نگریستن به برادری که برای خدای عزوجل دوستش داری عبادت است.

أمالی الطوسّی: 454 / 1015.

حدیث196

امام جعفر صادق (علیه السلام) :

من زار أخاه فی الله قال الله عز و جل : إیای زرت و ثوابک علی و لست أرضی لک ثوابا دون الجنه ؛

هر کسی که برای خدا از برادرش دیدن کند ، خدای متعال فرماید : مرا دیدن کردی و ثوابت بر من است و به ثوابی جز بهشت برایت خرسند نیستم .

اصول کافی ، ج 3 ، ص 255

حدیث197

امام صادق ( علیه السلام) فرمودند:

تواصلوا و تباروا و تراحموا و کونوا إخوه أبرارا کما أمرکم الله عز و جل؛

همان گونه که خدای عزوجل به شما دستور داده، با هم پیوند داشته باشید، به یکدیگر نیکی کنید، و برادرانی نیکوکار باشید.

وسایل الشیعه، جلد 8، ص 552

حدیث198

پیامبراکرم صلی الله علیه و آله و سلم می فرمایند:

اِخْتَبِرُوا النّاسَ بِاَخْدانِهِمْ فَاِنَّ الرَّجُلَ یُخادِنُ مَنْ یُعْجِبُهُ؛

مردم را از دوستانشان بشناسید، زیرا انسان با کسی رفاقت می کند که او را می پسندد.

نهج الفصاحه، ح 106.

حدیث199

امام علی علیه السلام می فرمایند:

خَیْرُ اِخْوانِکَ مَنْ دَعاکَ اِلی صِدْقِ الْمَقالِ بِصِدْقِ مَقالِهِ وَ نَدَبَکَ اِلی أفْضَلِ الاَْعْمالِ بِحُسْنِ اَعْمالِهِ؛

بهترین برادران (دینی) تو کسی است که با راستگویی اش تو را به راستگویی و باکردار نیکش تو را به بهترین کارها دعوت کند.

غررالحکم، ج 3، ص 434، ح 5022.

حدیث200

امام صادق علیه السلام :

مَنْ غَضِبَ عَلَیْکَ ثَلاثَ مَرّاتٍ وَلَم یَقُل فیکَ سوءا فَاتَّخِذْهُ لِنَفْسکَ خَلیلاً؛

هر کس سه بار بر تو خشم گرفت ولی به تو بد نگفت، او را برای خود به دوستی انتخاب کن.

معدن الجواهر، ص34.

حدیث201

امام علی(علیه السلام) می فرمایند:

برای برادر خود پند را خالص گردان خواه برایش خوش آیند باشد یا ناخوش آیند.

(نهج البلاغه ، ن 31)

حدیث202

امام علی (علیه السلام)می فرمایند:

با انصاف ، دوستان و نزدیکان فراوان دارد.

(شرح غررالحکم ، ج 2، ص 543)

حدیث203

امام علی (علیه السلام)می فرمایند:

انس و همدمی در سه کس باشد: همسر همراه، فرزند صالح، و برادر همراه.

(غررالحکم ، باب انس و الفت)

حدیث204

امام علی (علیه السلام)می فرمایند:

شایسته ترین مردم برای انس و همدمی آن کسی است که بسیار مهربان و انس گیرنده باشد.

(غررالحکم ، باب انس و الفت)

حدیث205

امام علی (علیه السلام) می فرمایند :

خوشرویی به دوستان اُنس بیشتری می دهد.

شرح غررالحکم ، ج 1، ص 191

حدیث206

رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

چه نیکو عطایست سخن حقی که بشنوی و به برادر مومن خویش برسانی.

(نهج الفصاحه ، حدیث 3127)

حدیث207

رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

هر یک از شما آینه برادر خویش است،وقتی عیبی در او دید باید بزداید.

(نهج الفصاحه ، حدیث 580)

حدیث208

رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

مومن آینه مومن است ، مومن برادر مومن است از پشت سر مراقب اوست.

(نهج الفصاحه ، حدیث 3102)

حدیث209

امام علی(علیه السلام ) می فرمایند:

دوست دلسوز تو کسی است که تو را به سرای جاویدان دعوت کرده و درباره عمل برای آنجا تو را کمک کند.

غررالحکم ، باب آخرت

حدیث210

امام علی (علیه السلام) می فرمایند:

سزاوار خواری است کسی که دوستی احمقان را غنیمت داند.

غررالحکم ، باب حماقت

حدیث211

امام علی (علیه السلام) می فرمایند:

دوستی با مردمان احمق از بین می رود همان گونه که سراب از بین می رود و بر طرف شود همان گونه که مه (و ابرهای نازک روی زمین) بر طرف گردد.

غررالحکم ، باب حماقت

حدیث212

امام علی (علیه السلام) می فرمایند:

دوستی کردن با احمق همچون درخت آتشی است که هر قسمتی از آن قسمت دیگر را می خورد.

غررالحکم ، باب حماقت

حدیث213

امام علی (علیه السلام) می فرمایند:

دوست احمق (پیوسته) در رنج است.

غررالحکم ، باب حماقت

حدیث214

امام علی (علیه السلام) می فرمایند:

بپرهیز از دوستی با احمق که به نظر خودش می خواهد به تو سودی برساند ولی زیان می زند و تو را ناراحت می کند و خودش می پندارد که خوشحال و شادمانت کرده است.

غررالحکم ، باب حماقت

حدیث215

امام علی (علیه السلام) می فرمایند:

گشادگی رو و به شکفتگی ، و عطا بخشی و نیکوکاری و بذل هدیه ، همه اینها وسیله ای است برای جلب دوستی و محبت مردمان.

غررالحکم ، باب خوش رویی

حدیث216

امام علی (علیه السلام) می فرمایند:

وسیله محبت و دوستی خوشرویی است.

غررالحکم ، باب خوش رویی

حدیث217

امام علی (علیه السلام) می فرمایند:

دور اندیش کسی است که برای دوستی خود ، انتخاب کند (و بدون تأمّل و دقت کسی را به دوستی نگیرد) زیرا انسان به دوست خود سنجیده شود.

غررالحکم ، باب دور اندیشی

حدیث218

امام علی (علیه السلام) می فرمایند:

دوست صمیمی باوفا از دوستی خود باز نگردد اگر چه (زمان های بسیاری) دور شود.

غررالحکم ، باب حب و دوستی

حدیث219

امام علی (علیه السلام) می فرمایند:

با کافر دوستی نکنید و با نادان مصاحبت و همراهی ننمایید.

غررالحکم ، باب حب و دوستی

حدیث220

امام علی (علیه السلام) می فرمایند:

گوهر دوستی خود را به کسی که وفا ندارد نبخش. (و با او دوستی مکن).

غررالحکم ، باب حب و دوستی

حدیث221

امام علی (علیه السلام) می فرمایند:

دوستی کن با دوست خود تا تو را دوست بدارد ، و به او اکرام کن تا تو را اکرام کند ، و او را بر خویش مقدم دار تا او نیز تو را بر خود و خاندانش مقدّم دارد.

غررالحکم ، باب حب و دوستی

حدیث222

امام علی (علیه السلام) می فرمایند:

کسی که مبنای دوستی اش در راه خدا نباشد از او پرهیز کن که دوستی او پستی است و مصاحبت با او شوم است.

غررالحکم ، باب حب و دوستی

حدیث223

امام علی (علیه السلام) می فرمایند:

کسی که به خاطر کاری با تو دوستی کند ؛ با انجام شدن آن کار ، از تو روی بگرداند.

غررالحکم ، باب حب و دوستی

حدیث224

امام علی (علیه السلام) می فرمایند:

کسی که تو را دوست دارد (از کارهای نا پسند) بازت دارد.

غررالحکم ، باب حب و دوستی

حدیث225

امام علی (علیه السلام) می فرمایند:

هر دوستی و محبتی که پایه اش بر چیزی غیر از ذات مبارک خدای متعال پی ریزی شده باشد گمراهی است و تکیه بر آن محال است.

غررالحکم ، باب حب و دوستی

حدیث226

امام علی (علیه السلام) می فرمایند:

از دست دادن دوستان ، غربت و تنهایی است.

غررالحکم ، باب حب و دوستی

حدیث227

امام علی (علیه السلام) می فرمایند:

در تنگی و سختی ، درستی و نیکویی دوستی آشکار گردد.

غررالحکم ، باب حب و دوستی

حدیث228

امام علی (علیه السلام) می فرمایند:

درستی دوستی از گرامی داشتن عهد و پیمان است (چون دوستی نیز پیمانی است و باید آن را گرامی داشت).

غررالحکم ، باب حب و دوستی

حدیث229

امام علی (علیه السلام) می فرمایند:

اساس عقل و خرد دوستی کردن با مردم است.

غررالحکم ، باب حب و دوستی

حدیث230

امام علی (علیه السلام) می فرمایند:

با دوستی کردن محبت (قلبی) خواهد بود.

غررالحکم ، باب حب و دوستی

حدیث231

امام علی (علیه السلام) می فرمایند:

سه چیز است که محبت و دوستی مردم را در پی دارد : خوش خلقی ، خوش رفاقتی ، فروتنی.

غررالحکم ، باب حب و دوستی

حدیث232

امام علی (علیه السلام) می فرمایند:

وقتی دوستی ثابت و پا بر جا شد تعاون و کمک دادن به یکدیگر لازم شود.

غررالحکم ، باب حب و دوستی

حدیث233

امام علی (علیه السلام) می فرمایند:

با دوستی کردن و احسان رشته های محبت محکم و استوار شود.

غررالحکم ، باب حب و دوستی

حدیث234

امام علی (علیه السلام) می فرمایند:

وقتی کسی (یا چیزی) را دوست داشتی زیاده روی نکن (که هر چیزی را حدّی و اندازه ای است).

غررالحکم ، باب حب و دوستی

حدیث235

امام علی (علیه السلام) می فرمایند:

اگر نسبت به دوست خود قرار و آرامش پیدا کردی (همه اسرار و احوال خود را در اختیار او مگذار) و جنبه احتیاط را در کار او نگه دار ، و از اسرار خود نگه دار آنچه را که ممکن است هنگامی از فاش کردن آن پشیمان شوی.

غررالحکم ، باب حب و دوستی

حدیث236

امام علی (علیه السلام) می فرمایند:

دوستی مردمان بدکار از هر دوستی دیگری زودتر بریده و منقطع گردد.

غررالحکم ، باب حب و دوستی

حدیث237

امام علی (علیه السلام) می فرمایند:

شریف ترین خلق و خوی ، رعایت کردن دوستی است ، و بهترین همّت ها و تصمیم ها انجام وعده است.

غررالحکم ، باب حب و دوستی

حدیث238

امام علی (علیه السلام) می فرمایند:

به راستی که دوستی را زبان اظهار کند ، ولی محبت را چشمان.

غررالحکم ، باب حب و دوستی

حدیث239

امام علی (علیه السلام) می فرمایند:

شایسته ترین کس برای دوست داشتن تو کسی است که تو را دشمن نداشته باشد.

غررالحکم ، باب حب و دوستی

حدیث240

امام علی (علیه السلام) می فرمایند:

سودمندترین گنج ها محبّت و دوستی دلهاست.

غررالحکم ، باب حب و دوستی

حدیث241

امام علی (علیه السلام) می فرمایند:

بپرهیز از این که دشمنان خدا را دوست بداری یا دوستی خود را برای کسانی جز اولیای خدا خالص گردانی ، که به راستی هر کس مردمی را دوست بدارد با آنها محشور گردد.

غررالحکم ، باب حب و دوستی

حدیث242

امام علی (علیه السلام) می فرمایند:

دوستی خود را گرامی دار و پیمان خود را حفظ کن.

غررالحکم ، باب حب و دوستی

حدیث243

امام علی (علیه السلام) می فرمایند:

دوستی و مهرورزی نسبت به یکدیگر در الفت و آرامش روح هاست.

غررالحکم ، باب حب و دوستی

حدیث244

امام علی (علیه السلام) می فرمایند:

دوستی در راه خدا از پیوند خویشاوندی محکم تر است.

غررالحکم ، باب حب و دوستی

حدیث245

امام علی (علیه السلام) می فرمایند:

دوستی میمنت و مبارکی آرد.

غررالحکم ، باب حب و دوستی

حدیث246

امام علی (علیه السلام) می فرمایند:

دوستی با مردم (نوعی رابطه) خویشاوندی است.

غررالحکم ، باب حب و دوستی

حدیث247

امام علی (علیه السلام) می فرمایند:

شخص کینه توز دوستی ندارد.

غررالحکم ، باب کینه

حدیث248

امام علی(علیه السلام) می فرمایند:

أَعْجَزُ النَّاسِ مَنْ عَجَزَ عَنِ اکْتِسَابِ الْإِخْوَانِ وَ أَعْجَزُ مِنْهُ مَنْ ضَیَّعَ مَنْ ظَفِرَ بِهِ مِنْهُمْ؛

ناتوان ترین مردم کسی است که در دوست یابی ناتوان است ، و از او ناتوان تر آن که دوستان خود را از دست بدهد.

نهج البلاغه، حکمت12

حدیث249

امام علی(علیه السلام) می فرمایند:

سینه خردمند صندوق راز اوست و خوشرویی وسیله دوست یابی ، و شکیبایی ، گورستان پوشاننده عیب هاست . و یا فرمود : پرسش کردن وسیله پوشاندن عیب هاست ، و انسان از خود راضی ، دشمنان او فراوانند.

نهج البلاغه، حکمت 6

حدیث250

امام علی(علیه السلام) می فرمایند:

از دشمنان خدا جدایی شوید (و از آنها فاصله گیرید) و با دوستان خدا پیوند کنید.

غررالحکم ، باب معرفت خدا

حدیث251

امام علی(علیه السلام) می فرمایند:

دوست شخص نادان در معرض هلاکت است.

غررالحکم ، باب جهل

حدیث252

امام علی(علیه السلام) می فرمایند:

دوست آدم نادان ، دچار رنج و سرشکستگی است.

غررالحکم ، باب جهل

حدیث253

امام علی(علیه السلام) می فرمایند:

بدترین مصاحبان برای انسان ، افراد نادان هستند.

غررالحکم ، باب جهل

حدیث254

پیامبراکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند :

خَیْرُ الاَْصْحابِ صاحِبٌ اِذا ذَکَرْتَ اللّه َ اَعانَکَ وَ اِذا نَسیتَ ذَکَّرَکَ؛

بهترین دوستان کسی است که هرگاه خدا را یاد نمودی تو را یاری کند و چون خدا را فراموش نمودی به یادت آورد.

نهج الفصاحه، ح 1479.

حدیث255

پیامبراکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند :

مَنْ أرادَ اللّه ُ بِهِ خَیْرا رَزَقَهُ اللّه ُ خَلیلاً صالحِا؛

هر کس که خداوند برای او خیر بخواهد، دوستی شایسته نصیب وی خواهد نمود.

نهج الفصاحه، ح 3064.

حدیث256

رسول اکرم صلی الله علیه و آله وسلم می فرمایند :

یا عَلیُّ... لاتُصادِقْ آکِلَ الرِّبا فَإِنَّهُ یُبارِزُ اللّه َ لأَِنَّ اللّه َ تَعالی قالَ: (فَإِنْ لَمْ تَفْعَلوا فَأْذَنوا بِحَرْبٍ مِنَ اللّه ِ وَرَسولِهِ)؛

ای علی: با رباخوار رفاقت نکن، زیرا او با خداوند به مبارزه برخواسته، چون خداوند متعال می فرماید: اگر دست از رباخواری برنداشتید پس به خدا و رسولش اعلان جنگ دهید.

میراث حدیث شیعه، ج 2، ص 46، ح 189 .

حدیث257

پیامبراکرم صلی الله علیه و آله وسلم :

اِنَّ اللّه َ تعالی یُحِبُّ الْمُداوَمَهَ عَلَی الاِْخاءِ الْقَدیمِ فَداوِمُوا؛

خداوند تداوم دوستی دیرینه را دوست دارد، پس در دوستی مداومت ورزید.

نهج الفصاحه، ح 751.

حدیث258

امام علی علیه السلام می فرمایند:

عَوِّدْ لِسانَکَ لینَ الْکَلامِ وَ بَذْلَ السَّلامِ، یَکْثُرْ مُحِبّوکَ وَ یَقِلَّ مُبْغِضوکَ؛

زبان خود را به نرمگویی و سلام کردن عادت ده، تا دوستانت زیاد و دشمنانت کم شوند.

غررالحکم، ح 6231

حدیث259

امام علی (علیه السلام) فرمودند:

اَلإخوانُ فِی اللَّهِ تَعالی تَدُومُ مَوَدَّتُهُم لِدَوامِ سَبَبِها؛

کسانی که برای خدا برادری می ورزند ، دوستی شان می پاید؛ زیرا عامل آن دوستی پایدار است.

غررالحکم و دررالکلم، ح 1795

حدیث260

امام باقر(علیه السلام) فرمودند:

تَبَسُّمُ الرَّجُلِ فی وَجهِ أخیهِ المُؤمِنِ حَسَنَهٌ؛

لبخند آدمی به روی برادر دینی اش حسنه است.

مشکاه الأنوار ، ص 316

حدیث261

امام علی (علیه السلام) می فرمایند:

اَلطُّمَأنینَهُ قَبلَ الخُبرَهِ خِلافُ الحَزمِ؛

اعتماد کردن پیش از آزمودن ، خلاف دوراندیشی است.

غررالحکم و دررالکلم ، ح 1514

حدیث262

امام صادق (علیه السلام) می فرمایند:

اَلاُنسُ فی ثَلاثٍ : فِی الزَّوجَهِ المُوافِقَهِ وَالوَلَدِ البارِّ وَالصِّدیقِ المُصافی؛

انس (وآرامش) در سه چیز است : در زن سازگار ، فرزند خوش رفتار و دوست باصفای وفادار.

تحف العقول، ص 318

حدیث263

امام علی (علیه السلام) می فرمایند:

اَلمُعینُ عَلَی الطّاعَهِ خَیرُ الأصحابِ ؛

بهترینِ یاران، کسی است که در راه طاعت خدا یاری کند .

غررالحکم و دررالکلم، ح 1142

حدیث264

امام هادی (علیه السلام) می فرمایند:

مَن جَمَعَ لَکَ وُدَّهُ ورَأیَهُ فَاجمَع لَهُ طاعَتَکَ؛

هر که تمامت دوستی خود را برای تو فراهم آورد ، تو نیز تمامت طاعت خود را برایش فرآهم آور.

تحف العقول ، ص 483

حدیث265

امام حسن (علیه السلام) می فرمایند:

اَلإخاءُ الوَفاءُ فِی الشِّدَّهِ وَ الرَّخاءِ؛

نشانه برادری ، وفاداری در سختی و آسایش است.

بحارالأنوار ، ج 75 ، ص 114

حدیث266

حضرت علی (علیه السلام) می فرمایند:

لا تَصفُو الخِلَّهُ مَعَ غَیرِ اَدیبٍ؛

دوستی با شخص بی ادب ، صمیمانه نخواهد شد .

بحار الأنوار، ج 67، ص 400

حدیث267

امام علی (علیه السلام) می فرمایند:

خَیرُ اِخوانِکَ مَن دَعاکَ اِلی صِدقِ المَقالِ بِصِدق مَقالِهِ وَ نَدَبَکَ اِلی اَفضَل الاَعمالِ بِحُسن اَعمالِهِ

بهترین برادرانت (دوستانت)، کسی است که با راستگویی اش تو را به راستگویی دعوت کند و با اعمال نیک خود، تو را به بهترین اعمال برانگیزد.

غررالحکم، ح 5022

حدیث268

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

اِقبَل عُذرَ أخیکَ و إنْ لَم یکُن لَهُ عُذرٌ ، فَالْتَمِس لَهُ عُذراً ؛

عذر برادرت را بپذیر و اگر عذری نداشت ، عذری برایش بتراش.

بحار الأنوار ، ج 74 ، ص 165

حدیث269

امام صادق علیه السلام فرمودند:

شیعیان ما را در سه چیز بیازمایید : در مواظبت بر اوقات نمازها ، در نگهداری اسرارشان از دشمنان ما و در همدردی و کمک مالی به برادرانشان.

میزان الحکمه، باب صفات شّیعه

حدیث270

امام علی (علیه السلام) فرمودند:

خَیرُ اِخوانِک مَن دَعاک اِلی صِدقِ المَقالِ بِصِدقِ مَقالِهِ وَ نَدَبَک اِلی اَفضَلِ الاَعمالِ بِحُسنِ اَعمالِهِ؛

بهترین دوستانت، کسی است که با راستگویی اش تو را به راستگویی دعوت کند و با اعمال نیک خود، تو را به انجام اعمال خوب برانگیزد.

غررالحکم، ح 5022

حدیث271

امام علی (علیه السلام) فرمودند:

إنَّما یُحِبُّکَ مَن لا یَتَمَلََّقُکَ، وَیُثنی عَلَیکَ مَن لا یُسمِعُکَ؛

دوستدار حقیقی تو کسی است که از تو چاپلوسی نمیکند و ستایشگر واقعی تو آنکه تو را از [ستایشهایش دربار? تو] باخبر نمیکند.

غررالحکم و دررالکلم، ح 7119

حدیث272

امام علی (علیه السلام) فرمودند:

لا تَصفُو الخِلَّهُ مَعَ غَیر اَدیب؛

دوستی با شخص بی ادب، صمیمانه نخواهد شد.

(بحار الأنوار، ج 67، ص 400، ح 73)

حدیث273

پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:

مَن کشَفَ عَورَهَ اَخیهِ المُسلِمِ کشَفَ اللّه ُ عَورَتَهُ حَتّی یفضَحَهُ بِها فی بَیتِهِ؛

هر کس عیب و زشتی برادر مسلمان خود را فاش کند، خداوند زشتی او را آشکار سازد، تاجایی که او را در درون خانه اش رسوا سازد.

(الترغیب والترهیب، ج 2، ص 239، ح 9.)

حدیث274

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

اَلنّاسُ اِخوانٌ فَمَن کانَت اُخُوَّتُهُ فی غَیرِ ذاتِ اللّه ِ فَهِیَ عَداوَهٌ؛

مردم برادرند، اما آن که برادری اش برای خدا نباشد، برادری وی، دشمنی است.

(بحارالأنوار، ج 74، ص 165، ح 29 )

حدیث275

امام صادق (علیه السلام) فرمودند:

الله فی عَون المُومِن، مادامَ المُومِن فی عَون اَخیهِ؛

خداوند در پی یاری مومن است، تا وقتی که مومن در پی یاری برادر خویش است.

(بحار الانوار، ج74 ،ص322)

حدیث276

پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:

مَن عَیرَ اَخاهُ بِذَنبٍ لَم یمُت حَتّی یعمَلَهُ؛

هر کس برادر[دینی] خود را به گناهی سرزنش کند، نمیرد، مگر آن که مرتکب آن شود.

(نهج الفصاحه، ح 2920 )

حدیث277

امام علی (علیه السلام) فرمودند:

لا تَصفُو الخِلَّهُ مَعَ غَیرِ اَدیبٍ؛

دوستی با شخص بی ادب ، صمیمانه نخواهد شد.

(بحار الأنوار، ج 75، ص 8 ، ح 63 .)

حدیث278

پیامبر اعظم(صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:

اذا رَأَیتَ مِن أَخیک ثَلاثَ خِصالٍ فَارجُهُ: اَلحَیاءُ وَالأَمانَهُ وَالصِّدقُ؛

هر گاه در برادر (دینی) خود سه صفت دیدی به او امیدوار باش: حیا، امانتداری و راستگویی .

(نهج الفصاحه، ح 205)

حدیث279

امام علی (علیه السلام) فرمودند:

جَمعُ خَیرِ الدُّنیا وَ الآخِرَهِ فی کتمانِ السِّرِّ وَ مُصادَقَهِ الاَخیارِ، وَ جَمعُ الشَّرِّ فِی الاِذاعَهِ وَ مُؤاخاهِ الاَشرار؛

همه خیر دنیا و آخرت در رازداری و هم نشینی با نیکان است و همه شر در افشای اسرار و دوستی با اشرار است.

( بحارالأنوار، ج 74 ، ص 178، ح 17 )

حدیث280

امام صادق (علیه السلام) فرمودند:

مَن اَحسَنَ خُلقَهُ اَحَبَّهُ الاخیارُ وَ جانَبَهُ الفُجّارُ؛

انسان خوش اخلاق، از دوستی مردمان خوب برخوردار است و از تعرّض آدم های نابکار در امان است .

(مستدرک الوسائل، ج 8 ، ص 449)

حدیث281

پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:

اَحِبُّو المَعروفَ وَ اَهلَهُ فَوَالَّذی نَفسی بِیدِهِ اِنَّ البَرَکهَ وَ العافیهَ مَعَهُما

نیکی و نیکوکاران را دوست بدارید. سوگند به آن که جانم به دست اوست، برکت و تندرستی، با نیکی و نیکوکاران است.

(کنز العمّال، ح 15974)

حدیث282

پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:

اِختَبِرُوا النّاسَ بِاَخدانِهِم فَاِنَّ الرَّجُلَ یخادِنُ مَن یعجِبُهُ

مردم را از دوستانشان بشناسید، زیرا انسان با کسی رفاقت می کند که او را می پسندد.

(تحف العقول، ص 214)

حدیث283

امام صادق (علیه السلام) فرمودند:

اِنَّ المُؤمِنَ لَیسکنُ اِلَی المُؤمِنِ کما یسکنُ الظَّمانِ اِلَی الماءِ البارِدِ.

به راستی که مؤمن با برادر مؤمنش آرامش پیدا می کند، چنان که تشنه، با آب خنک آرامش می یابد.

(کافی، ج 2، ص 247)

حدیث284

امام علی (علیه السلام) فرمودند:

جَلیسُ الخَیرِ نِعمَهٌ، جَلیسُ الشَّرِّ نِقمَهٌ

همنشین خوب نعمت و همنشین بد، بلا و مصیبت است.

(غررالحکم، ح4719 و 4720)

حدیث285

أوْشَکُ دَعْوَهً وَ أسْرَعُ إجابَهُ دُعاءُ الْمَرْءِ لاِخیهِ بِظَهْرِ الْغَیبِ.

دعایی که بیشتر امید اجابت آن می رود و زودتر به اجابت می رسد، دعا برای برادر دینی است در پشت سر او.

(اصول کافی،ج1 ،ص52)

حدیث286

حضرت امام کاظم (علیه السلام) می فرمایند:

هر کس به برادران و خانواده ی خود نیکی کند، عمرش دراز شود.

بحارالانوار، ج78، ص 53.

حدیث287

رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

بهترین برادر تو کسی است که در راه اطاعت خدا یاریت رساند و از نافرمانی های او بازت دارد و به خشنودی او فرمانت دهد.

تنبیه الخواطر، ج2، ص 123.

حدیث288

حضرت امام علی(علیه السلام) می فرمایند:

پیش از انتخاب برادران، آنها را بیازمای؛ زیرا آزمایش معیاری است که نیکان را از بدان جدا می کند.

غررالحکم، ح 6801.

حدیث289

حضرت امام علی(علیه السلام) می فرمایند:

از کسی که دوستیش برای خدا نباشد بپرهیز؛ زیرا دوستی او پستی است و همنشینی با او شوم و بی برکت.

غررالحکم، ح 8978.

حدیث290

حضرت امام باقر(علیه السلام) می فرمایند:

هر کس برای جلب رضای خدا، بر پایه ی ایمان به او و وفاداری به برادری، برادری خدایی و دینی به دست آورد پرتوی از نور خدا را به دست آورده است.

تحف العقول، ح 295.

حدیث291

حضرت امام صادق(علیه السلام) می فرمایند:

برادران در میان خود به سه چیز نیازمندند که اگر به کار بندند، دوستی بپاید و گرنه از یکدیگر جدا شوند و دشمن هم گردند، آن سه چیز این هاست: انصاف با یکدیگر، مهربانی با یکدیگر و حسد نبردن نسبت به هم.

تحف العقول، ح 322.

حدیث292

حضرت امام علی (علیه السلام) می فرمایند:

برادری کردن به خاطر خدا، محبت را خالص می گرداند.

غررالحکم، ح 9828.

حدیث293

حضرت امام حسن (علیه السلام) می فرمایند:

با هیچ کس رفت و آمد مکن تا بدانی کجاها رفت و آمد می کند، چون از حالش به خوبی آگاه شدی و معاشرتش را پسندیدی، بر پایه ی گذشت از لغزشها و کمک و همیاری در سختی ها با او برادری کن.

تحف العقول، ح 233.

حدیث294

حضرت امام رضا (علیه السلام) می فرمایند:

هر کس به خاطر خداوند برادری به دست آورد، خانه ای در بهشت به دست آورده است.

ثواب الاعمال، ص 182.

حدیث295

حضرت رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

هر که به دیدن برادر خود در خانه اش رود، خدای عزوجل به او می فرماید: تو مهمان و زائر منی، پذیرایی از تو به عهده ی من است و من به پاداش محبت تو به او، بهشت را بر تو واجب کردم.

بحارالانوار، ج74، ص 345.

حدیث296

امام کاظم (علیه السلام) می فرمایند:

هیچ چیز به اندازه ی دیدار برادران از یکدیگر به خاطر خدا، ابلیس و سپاه او را درهم نمی کوبد.

اصول کافی، ج2، ص 188.

حدیث297

امام صادق(علیه السلام) می فرمایند:

هر که در راه خدا و برای خدا به دیدن برادر خود رود، درروز قیامت میان جامه هایی از نور می خرامد و بر هر چه می گذرد، آن را روشن می کند.

بحارالانوار، ج74، ص 374.

حدیث298

حضرت امام کاظم (علیه السلام) می فرمایند:

هر کس به برادران و خانواده ی خود نیکی کند، عمرش دراز شود.

بحارالانوار، ج78، ص 53.

حدیث299

امام علی (علیه السلام)می فرمایند:

اخلاق نیکو، روزی ها را زیاد می کند و میان دوستان انس و الفت به وجود می آورد.

غررالحکم، ح 4856.

حدیث300

امام کاظم (علیه السلام)می فرمایند:

من قصد الیه رجل من إخوانه مستجیرا به فی بعض أحواله فلم یجره، بعد أن یقدر علیه فقد قطع ولایه الله تبارک و تعالی؛

کسی که برادرش برای رفع گرفتاری یا حاجتی به او پناه ببرد و او بتواند پناهش دهد (مشکل او را حل نماید) اما ندهد، بی گمان پیوند ولایت خدای تبارک و تعالی را بریده است.

بحارالانوار، ج74، ص 314.

حدیث301

امام صادق (علیه السلام)می فرمایند:

احب إخوانی الی من اهدی عیوبی الی؛

دوست داشتنی ترین برادرم کسی است که عیبهایم را به من هدیه کند.

بحارالانوار، ج74، ص 282.

حدیث302

امام باقر (علیه السلام)می فرمایند:

من الستفاد أخا فی الله علی ایمان بالله و وفاأ بإخائه، طلبا لمرضاه الله فقد استفاد شعاعا من نور الله؛

هر کس برای جلب رضای خدا، بر پایه ی ایمان به او و وفاداری به برادری، برادری خدایی و دینی به دست آورد پرتوی از نور خدا را به دست آورده است.

تحف العقول، ح 295.

حدیث303

قال الامام علیٌ (علیه السلام):

من لم تکن مودته فی الله فاحذره، فإن مودته لئیمه و صحبته مشومه؛

از کسی که دوستیش برای خدا نباشد بپرهیز؛ زیرا دوستی او پستی است و همنشینی با او شوم و بی برکت.

غررالحکم، ح 8978.

حدیث304

قال رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلم):

إذا أحب احدکم اخاه فلیعلمه؛

هرگاه یکی از شما، برادر خود را دوست داشته باشد، آن را به او اظهار کند.

میزان الحکم، ج1، ص 72.

حدیث305

حضرت امام سجاد (علیه السلام) می فرمایند:

زبانت را نگهدار تا برادرت را صاحب شوی.

بحارالانوار، ج74، ص 156.

حدیث306

حضرت امام علی(علیه السلام) می فرمایند:

پیش از انتخاب برادران، آنها را بیازمای؛ زیرا آزمایش معیاری است که نیکان را از بدان جدا می کند.

غررالحکم، ح 6801.

حدیث307

رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

بهترین برادر تو کسی است که در راه اطاعت خدا یاریت رساند و از نافرمانی های او بازت دارد و به خشنودی او فرمانت دهد.

تنبیه الخواطر، ج2، ص 123.

حدیث308

رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم)می فرمایند:

وقتی پندی برای برادرتان در ذهن خویش می یابید، به او ارزانی اش کنید.

نهج الفصاحه/ح 245.

حدیث309

رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم)می فرمایند:

الجلیس الصالح خیر من الوحده و الوحده خیر من جلیس السوء؛

همنشین خوب بهتر از تنهایی است و تنهایی بهتر از همنشین بد.

بحارالانوار/ج74/ص84.

حدیث310

رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم)می فرمایند:

من ستر علی اخیه ستره الله فی الدنیا و الاخره.

هر که پرده پوش برادر خویش در دنیا باشد، خدا در دنیا و آخرت پرده پوش او می شود.

نهج الفصاحه/ح 2764.

حدیث311

حضرت علی (علیه السلام) می فرمایند:

مواساه الأخ فی الله عزوجل تزید فی الرزق

کمک مالی به برادر دینی، روزی را زیاد می کند.

بحارالانوار، ج74، ص 359.

حدیث312

رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:

مَن أرادَ اللّه ُ بِهِ خَیرا رَزَقَهُ اللّه ُ خَلیلاً صالحِا

هر کس که خداوند برای او خیر بخواهد، دوستی شایسته نصیب وی خواهد نمود.

(نهج الفصاحه، ح 3064)

حدیث313

امام حسن عسکری (علیه السلام) فرمودند:

من وعظ أخاه سرا فقد زانه ، و من وعظه علانیه فقد شانه؛

هر که نهانی برادر خود را پند دهد او را آراسته و زیور بسته ، و هر که در برابر دیگرانش پند دهد زشتش کرده .

(تحف العقول ، ص 520)

حدیث314

امام علی (علیه السلام) فرمودند:

جَلیسُ الخَیرِ نِعمَهٌ، جَلیسُ الشَّرِّ نِقمَهٌ

همنشین خوب نعمت و همنشین بد، بلا و مصیبت است.

(غررالحکم، ح4719 و 4720)

حدیث315

رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:

مَن أرادَ اللّه ُ بِهِ خَیرا رَزَقَهُ اللّه ُ خَلیلاً صالحِا

هر کس که خداوند برای او خیر بخواهد، دوستی شایسته نصیب وی خواهد نمود.

(نهج الفصاحه، ح 3064)

حدیث316

امام حسن عسکری (علیه السلام) فرمودند:

من وعظ أخاه سرا فقد زانه ، و من وعظه علانیه فقد شانه؛

هر که نهانی برادر خود را پند دهد او را آراسته و زیور بسته، و هر که در برابر دیگرانش پند دهد زشتش کرده .

(تحف العقول ، ص 520)

حدیث317

قال علی – علیه السلام

اَعجَزُ النَّاسِ مَن عَجَزَ عَنِ اکتِسابِ الاِخوَانِ، وَاَعجَزُ مِنهُ مَن ضَّیعَ مَن ظَفِرَ بِهِ مِنهُم

حضرت علی(علیه السلام) می فرمایند:

عاجز ترین مردم کسی است که از بدست آوردن دوست عاجز بماند و از او عاجزتر کسی است که دوستان بدست آورده را از دست بدهد.

(الامالی ص 110)

حدیث318

امام باقر (علیه السلام) فرمودند:

مَا حَسَنَهُ الدُّنیا إلّا صِلَهُ الإخوانِ وَالمَعارِفِ؛

خوبی دنیا جز در پیوند با برادران و آشنایان نیست.

(بحار الأنوار، ج46، ص 291)

حدیث319

پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:

اَسَدُّ الاَعمال ثَلاثَه ذِکرُ الله عَلی کلِّ حال وَ الاِنصاف من نَفسَک و مُواساهّ الاَخ فی المال؛

استوارترین کارها سه چیز است: یاد خداوند در همه حال، و رعایت انصاف به ضرر خویش و تقسیم مال با برادر دینی.

(نهج الفصاحه ، ص 57 ، ح 290)

حدیث320

امام محمد باقر (علیه السلام) فرمودند:

مَا حَسَنَهُ الدُّنیا إلّا صِلَهُ الإخوانِ وَالمَعارِفِ؛

خوبی دنیا جز در پیوند با برادران و آشنایان نیست.

(بحار الأنوار، ج 46، ص291)

حدیث321

امام محمد باقر (علیه السلام) فرمودند:

اَوشَکُ دَعوَهُ و اَسرَعُ اِجابَه دُعاءَ المَرءِ لِاَخیهِ بِظَهرِ الغَیبِ؛

دعای انسان پشت سر برادر دینی اش ، نزدیکترین و سریعترین دعا به اجابت است .

(کافی ، ج 2 ، ص 507)

حدیث322

امام علی (علیه السلام) فرمودند:

لا یکون الصدیق صدیقا حتی یحفظ اخاه فی ثلاث:فی نکبته و غیبته و وفاته.

دوست اگر در سه مورد دوستش را حمایت نکند دوست نیست:در شدت و گرفتاری او ، در غیبت وی و پس از مرگش.

(نهج البلاغه)

حدیث323

امام صادق علیه السلام فرمودند:

ما عذب الله اُمه الا عند اِستهانتهم بحُقوق فُقَرإِ اِخْوانِهِم

خداوند امتی را عذاب نخواهد کرد، مگر در وقتی که نسبت به حقوق برادران نیازمند خود سستی نمایند.

(مستدرک،ج12،ص413)

حدیث324

امام جواد علیه السلام فرمودند:

اِیاک و مصاحبه الشریر ، فاِنه کالسیف المسلول یحسن منظره و یقبح اَثره

از همراهی و رفاقت با آدم شرور بپرهیز ،زیرا که او مانند شمشیر برهنه است که ظاهرش نیکو و اثرش زشت است.

(مسندالامام الجواد،ص243)

حدیث325

امام علی علیه السلام فرمودند:

اَعْجَزُ النَّاسِ مَنْ عَجَزَ عَنِ اکْتِسابِ الاِخْوَانِ، وَاَعْجَزُ مِنهُ مَنْ ضَّیعَ مَنْ ظَفِرَ بِهِ مِنْهُمْ

عاجز ترین مردم کسی است که از بدست آوردن دوست عاجز بماند و از او عاجزتر کسی است که دوستان بدست آورده را از دست بدهد

(الامالی ص 110)

حدیث326

امام علی علیه السلام فرمودند:

إِذَا ختَشَمَ الْمُوْمِن أَخَاهُ فَقَدْ فَارقَهُ

به خشم درآوردن و شرمنده ساختن دوست، مقدمه جدایی از اوست.

(محاضرات ج2 ص28)

حدیث327

پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

افضاء سرأخیک خیانه ما جتنب ذلک؛

فاش کردن راز برادرت خیانت است؛ پس از این کار دوری کن.

بحارالانوار، ج77، ص 91.

حدیث328

پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

من عرض لأخیه المسلم المتکلم فی حدیثه فکانما خدش وجهه؛

هر که در میان سخن برادر مسلمانش بدود، چنان است که چهره ی او را بخراشد.

اصول کافی، ج2، ص 660.

حدیث329

قال الامام علی (علیه السلام):

قلوب الرجال و خشیه فمن تألفها اقبلت علیه؛

دلهای مردم گریزان است، به کسی روی می آورند که خوش رویی کند.

نهج البلاغه حکمت 50.

حدیث330

قال الامام الکاظم (علیه السلام):

لیس شیء أنکی لإبلیس و جنوده من زیاره الإخوان فی الله بعضهم لبعض؛

هیچ چیز به اندازه ی دیدار برادران از یکدیگر به خاطر خدا، ابلیس و سپاه او را درهم نمی کوبد.

اصول کافی، ج2، ص 188.

حدیث331

قال رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلم):

من زار أخاه فی بیته قال الله عزوجل له: انت ضیفی و زائری، علی قراک و قد أوجبت لک الجنه بحبک ایاه؛

هر که به دیدن برادر خود در خانه اش رود، خدای عزوجل به او می فرماید: تو مهمان و زائر منی، پذیرایی از تو به عهده ی من است و من به پاداش محبت تو به او، بهشت را بر تو واجب کردم.

بحارالانوار، ج74، ص 345.

حدیث332

حضرت امام رضا (علیه السلام) می فرمایند:

هر کس به خاطر خداوند برادری به دست آورد، خانه ای در بهشت به دست آورده است.

ثواب الاعمال، ص 182.

حدیث333

حضرت امام حسن (علیه السلام) می فرمایند:

با هیچ کس رفت و آمد مکن تا بدانی کجاها رفت و آمد می کند، چون از حالش به خوبی آگاه شدی و معاشرتش را پسندیدی، بر پایه ی گذشت از لغزشها و کمک و همیاری در سختی ها با او برادری کن.

تحف العقول، ح 233.

حدیث334

حضرت امام علی (علیه السلام) می فرمایند:

برادری کردن به خاطر خدا، محبت را خالص می گرداند.

غررالحکم، ح 9828.

حدیث335

حضرت رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

مؤمن آیینه ی برادر مؤمن خویش است. در غیابش خیرخواهی او می کند و در حضورش، امور ناخوشایند را از او دور می کند.

بحارالانوار، ج74، ص 233.

حدیث336

قال الامام الصادق (علیه السلام):

المؤمن أخوا المؤمن عینه و دلیله و لا یخونه لا یظلمه و لا یغشه، و لا یعده عده فیخلفه؛

مؤمن برادر مؤمن است، چشم او را راهنمای اوست. به او خیانت و ستم نمی کند، فریبش نمی دهد و وعده ای به او نمی دهد که به آن عمل نکند.

اصول کافی، ج2، ص 166.

حدیث337

قال الامام علی (علیه السلام):

ینبغی للمسلم أن یتجنب مواخاه: الماجن الفاجر، والأحق، و الکذاب؛

مسلمان باید از برادری کردن با سه گروه دوری کنند: شوخ بی حیا، احمق و دروغگو.

اصول کافی، ج2، ص 639.

حدیث338

قال رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلم):

النظر إلی الاخ توده فی الله عزوجل عباده؛

نگاه کردن به برادر(دینی) و دوستی کردن با او به خاطر خداوند بزرگ، عبادت است.

بحارالانوار، ج74، ص 279.

حدیث339

قال الامام الصادق (علیه السلام):

تحتاج الإخوه فیما إلی ثلاثه أشیاء فإن استعملوها و إلا تباینو و تباغضوا و هی: التناصف و التراحم و نفی الحسد؛

برادران در میان خود به سه چیز نیازمندند که اگر به کار بندند، دوستی بپاید و گرنه از یکدیگر جدا شوند و دشمن هم گردند، آن سه چیز این هاست: انصاف با یکدیگر، مهربانی با یکدیگر و حسد نبردن نسبت به هم.

تحف العقول، ح 322.

حدیث340

قال الامام الباقر (علیه السلام):

لاتقارن و لاتواخ اربعه: الاحق و البخیل و الجبان واکذاب؛

با چهار کس هم نشینی و برادری مکن: احمق، بخیل، ترسو و دروغگو.

خصال شیخ صدوق ص 244.

حدیث341

قال الامام علی (علیه السلام):

من اتخذ أخا بعد حسن الإختبار دامت صحبته و تأکدت مودته. من اتخذ أخا من غیر اختبار ألجأه الإفطرار الی مرافقه الأسرار؛

هر که بعد از آزمایش درست، برادری انتخاب کند، رفاقتش بپاید و دوستیش استوار گردد و هر که بدون آزمایش برادری را انتخاب کند، به همنشینی با بدان دچار خواهد شد.

غررالحکم، ح 8921.

حدیث342

قال الإمام علی (علیه السلام) :

عود لسانک لین الکلام و بذل السلام، یکثر محبوک و یقل مبغضوک.

امام علی (علیه السلام) فرمودند:

زبانت را به نرم گویی و سلام کردن (به دیگران) عادت ده، تا دوست دارانت زیاد شوند و بدخواهانت اندک.

«غررالحکم، ح 6231»

حدیث1

امام صادق علیه السلام :

ثَلاثَهٌ تُکَدِّرُ العَیشَ : السُّلطانُ الجائرُ ، والجارُ السَّوءُ ، والمَرأهُ البَذِیَّهُ ؛

سه چیز زندگی را تیره می کند : فرمانروای ستمگر ، همسایه بد و زن بدزبان و وقیح .

تحف العقول : 320 منتخب میزان الحکمه : 422

حدیث2

امام علی علیه السلام :

أمَرَنا رسولُ اللّه صلی الله علیه و آله و سلّم أن نَدفِنَ مَوتانا وَسطَ قَومٍ صالِحینَ ؛ فإنّ المَوتی یَتأذّونَ بجارِ السَّوءِ کما یَتأذّی بهِ الأحیاءُ ؛

رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلّم به ما دستور داد مردگانمان را در میان مردمانی صالح به خاک بسپاریم ؛ زیرا مردگان نیز همچون زندگان از همسایه بد رنج می برند .

کنزالعمّال : 42916 منتخب میزان الحکمه : 522

حدیث3

رسول اکرم (صلی الله علیه و آله وسلم) فرمودند:

لایَدخُلُ الجَنَّهَ عَبدٌ لا یَأَمَنُ جارُهُ بَوائِقَهُ؛

کسی که همسایه از شرش در امان نباشد به بهشت نمی رود.

(نهج الفصاحه، ح 2532)

حدیث4

امام علی (علیه السلام) فرمودند:

مِن حُسنِ الجِوارِ تَفَقُّدُ الجارِ ؛

از نشانه های حُسن همسایگی جویا شدن از احوال همسایه است .

تحف العقول : 85 و منتخب میزان الحکمه : 124

حدیث5

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

مَن تَطَلَّعَ عَلی أسرارِ جارِهِ انهَتَکَت أستارُهُ ؛

هر که در پی آگاهی از اسرار همسایه اش باشد ، پرده اش دریده می شود .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث8798

حدیث6

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

مَن أحسَنَ إلی جِیرانِهِ کَثُرَ خَدَمُهُ ؛

هر کس به همسایگانش نیکی کند ، خادمانش زیاد شوند .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث7967

حدیث7

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

سَل عَنِ الجارِ قَبلَ الدّارِ ؛

پیش از [خرید] خانه ، درباره همسایه پرس و جو کن .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث5598

حدیث8

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

جاوِر مَن تَأمَنُ شَرَّهُ ، وَ لا یَعدُوکَ خَیرُهُ ؛

با کسی که از بدی اش ایمن باشی و خیرش از تو نگذرد ، همسایگی کن .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث4737

حدیث9

امام علی(علیه السلام) فرمودند:

ما عَزَّ مَن ذَلَّ جیرانَهُ ؛

عزّت نیافت آن که همسایه اش را خوار کرد .

غرر الحکم و درر الکلم، حدیث9486

حدیث10

امام صادق علیه السلام فرمودند:

مَن طَلَبَ الدُّنیا اِستِعْفافاً عَنِ النّاسِ وَ سَعْیاً عَلی اَهْلِهِ وَ تَعَطٌّفاً عَلی جارِهِ لَقَی اللهَ عَزَّوَجَلَّ یَوْمَ الْقِیامَ_هِ وَ وَجْهُهُ مِثلُ القَمَرِ لَیْلَ_هَ الْبَدْرِ؛

هرکس دنیا را طلب کند به قصد این که آبروی خود را از مردم حفظ، رفاه خانواده اش را تأمین و به همسایه اش کمک کند، وقتی با خدا دیدار کند، چهره اش همانند ماه شب بدر می درخشد.

وسائل الشیعه، ج17، ص21

حدیث11

پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

من کان یؤمن باللَّه و الیوم الآخر فلیحسن إلی جاره و من کان یؤمن باللَّه و الیوم الآخر فلیکرم ضیفه و من کان یؤمن باللَّه و الیوم الآخر فلیقل خیرا أو لیسکت؛

هر که به خدا و روز جزا ایمان دارد با همسایه خویش نکوئی کند هر که به خدا و روز جزا ایمان دارد مهمان خویش را گرامی دارد هر که به خدا و روز جزا ایمان دارد سخن به خیر گوید یا خاموش ماند.

نهج الفصاحه

حدیث12

پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

ما آمن بی من بات شبعان و جاره جائع إلی جنبه و هو یعلم به؛

هر که سیر بخوابد و همسایه او پهلویش گرسنه باشد و او بداند به من ایمان ندارد.

نهج الفصاحه

حدیث13

پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

لیس المؤمن الّذی یشبع و جاره جائع إلی جنبه؛

هر که سیر باشد و همسایه اش پهلوی وی گرسنه باشد، مؤمن نیست.

نهج الفصاحه

حدیث14

پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

لأن یزنی الرّجل بعشره نسوه خیر له من أن یزنی بامرأه جاره، و لأن یسرق الرّجل من عشره أبیات أیسر له من أن یسرق من بیت جاره؛

این که مرد باده زن زنا کند گناه آن کمتر است تا با زن همسایه خویش زنا کند و این که مرد از ده خانه دزدی کند برای وی آسان است تا از خانه همسایه خویش بدزدد.

نهج الفصاحه

حدیث15

صلوا قراباتکم و لا تجاوروهم فإنّ الجوار یورث بینکم الضّغائن؛

با خویشان دوستی کنید و همسایه ایشان مشوید که همسایگی میان شما کینه ها پدید آرد.

نهج الفصاحه

حدیث16

پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

صله الرّحم و حسن الخلق و حسن الجوار یعمران الدّیار و یزدن فی الأعمار؛

پیوند خویشان و نیک خویی و خوش همسایگی شهرها را آباد کند و عمرها را فزونی دهد.

نهج الفصاحه

حدیث17

پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

الزّانی بحلیله جاره لا ینظر اللَّه إلیه یوم القیامه و لا یزکّیه و یقول له: ادخل النّار مع الدّاخلین؛

آن که با زن همسایه خود زنا کند روز قیامت خدا به او ننگرد و او را پاک نکند و بدو گوید با جهنمیان بجهنم برو.

نهج الفصاحه

حدیث18

پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

خیر الأصحاب عند اللَّه خیرهم لصاحبه و خیر الجیران عند اللَّه خیرهم لجاره؛

بهترین رفیقان پیش خدا کسی است که برای رفیق خود بهتر باشد و بهترین همسایگان کسی است که برای همسایه خود بهتر باشد.

نهج الفصاحه

حدیث19

پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

حقّ الجار إن مرض عدته و إن مات شیعته و إن استقرضک أقرضته و إن أصابه خیر هنّأته و إن أصابته مصیبه عزّیته و لا ترفع بناءک فوق بنائه فتسدّ علیه الرّیح؛

حق همسایه آن است که اگر مریض شد، عیادتش کنی و اگر مرد همراه جنازه اش بروی و اگر از تو قرض خواست بدهی و اگر حادثه خوشی بر او رخ داد بدو تهنیت گویی و اگر مصیبتی رخ داد تعزیتش گویی و بنای خود را از بنای او فراتر نبری و جریان باد را بر او نبندی.

نهج الفصاحه

حدیث20

پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

حرمه الجار علی الجار کحرمه دمه؛

حرمت همسایه بر همسایه چون حرمت خون او است.

نهج الفصاحه

حدیث21

پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

الجار قبل الدّار و الرّفیق قبل الطّریق و الزّاد قبل الرّحیل؛

همسایه را پیش از خانه و رفیق را پیش از راه و توشه را پیش از سفر باید جست.

نهج الفصاحه

حدیث22

پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

الجار أحقّ بشفعه جاره ینتظر بها و إن کان غائبا إذا کان طریقهما واحدا؛

در معامله سهم همسایه مقدم است اگر راه آنها یکی است باید منتظر او بماند اگر چه غایب باشد.

نهج الفصاحه

حدیث23

پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

جار الدّار أحقّ بدار الجار؛

همسایه خانه در خرید خانه همسایه مقدم است.

نهج الفصاحه

حدیث24

پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

تعوّذوا باللَّه من ثلاث فواقر: جار سوء إن رأی خیرا کتمه و إن رأی شرّا أذاعه و زوجه سوء إن دخلت علیها لسنتک و إن غبت عنها خانتک و إمام سوء إن أحسنت لم یقبل و إن أسأت لم یغفر؛

از سه چیز به خدا پناه ببرید که کمر شکن است: همسایه بد که اگر خیری ببیند مستور دارد و اگر بدی ببیند منتشر سازد و همسر بدی که اگر پیش وی باشی بد زبانی کند و اگر پیش وی نباشی به تو خیانت کند و پیشوای بدی که اگر نیکی کنی نپذیرد و اگر بدی کنی نبخشد.

نهج الفصاحه

حدیث25

پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

أوصیکم بالجار؛

شما را در باره همسایه سفارش می کنم.

نهج الفصاحه

حدیث26

پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

إنّ اللَّه تعالی لیدفع بالمسلم الصّالح عن مائه أهل بیت من جیرانه البلاء.

خداوند به خاطر مسلمان پارسا بلا را از صد خانه همسایه او دفع می کند.

نهج الفصاحه

حدیث27

پیامبراکرم(صلّی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

إن أحببتم أن یحبّکم اللَّه و رسوله فادّوا إذا ائتمنتم و اصدقوا إذا حدّثتم و أحسنوا جوار من جاورکم؛

اگر می خواهید که خدا و پیغمبر شما را دوست بدارند وقتی امانتی به شما سپردند رد کنید و همین که سخن می گوئید راست گوئید و با همسایگان خود به نیکی رفتار کنید.

نهج الفصاحه

حدیث28

پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

إذا أراد أحدکم أن یبیع عقاره فلیعرضه علی جاره؛

وقتی کسی بخواهد خانه یا ملک خویش را بفروشد باید نخست به همسایه خویش پیشنهاد کند.

نهج الفصاحه

حدیث29

پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

إذا أثنی علیک جیرانک أنّک محسن فأنت محسن و إذا أثنی علیک جیرانک أنّک مسی ء فأنت مسی ء؛

اگر همسایگانت تو را نیکوکار دانستند، نیکوکاری و اگر همسایه گانت تو را بدکار شمردند، بد کاری.

نهج الفصاحه

حدیث30

پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) می فرمایند:

اثنان لا ینظر اللَّه إلیهم یوم القیامه قاطع الرّحم و جار السوء؛

دو کس را خداوند روز قیامت به نظر رحمت نمی نگرد، آنکه با خویشان ببرد و آنکه با همسایه بدی کند.

نهج الفصاحه

حدیث31

امام حسن عسکری (علیه السلام) می فرمایند:

من الفواقر التی تقصم الظهر جار إن رأی حسنه أطفأها و إن رأی سیئه أفشاها؛

از بلاهای کمرشکن ، همسایه ای است که اگر کردار خوبی را بیند نهانش سازد ، و اگر بد کرداری بیند آن را فاش کند .

تحف العقول ، ص 517

حدیث32

قالَ الاْمامُ علی - علیه السلام - :

فی وَصیَّتِهِ لِلْحَسَنِ - علیه السلام - : سَلْ عَنِ الرَّفیقِ قَبْلَ الطَّریقِ، وَعَنِ الْجارِ قَبْلَ الدّارِ ؛

امام علی - علیه السلام - ضمن سفارشی به فرزندش امام حسن - علیه السلام - فرمودند:

پیش از آن که بخواهی مسافرت بروی، رفیق مناسب راه را جویا باش، و پیش از آن که منزلی را تهیّه کنی همسایگان را بررسی کن که چگونه هستند.

بحارالأنوار، ج 76، ص 155، ح 36

حدیث33

قال رَسُولُ اللّهِ - صلی الله علیه وآله - :

حَسِّنُوا أخْلاقَکُمْ، وَ ألْطِفُوا جیرانَکُمْ، وَ أکْرِمُوا نِسائَکُمْ، تَدْخُلُوا الْجَنّهَ بِغَیْرِ حِساب؛

رسول خدا - صلی الله علیه و آله - فرمودند:

رفتار و اخلاق خود را نیکو سازید، نسبت به همسایگان با ملاطفت و محبّت برخورد نمائید، زنان و همسران خود را گرامی دارید تا بدون حساب وارد بهشت گردید.

اعیان الشّیعه، ج 1، ص 301

حدیث34

پیامبراکرم صلی الله علیه وآله وسلم می فرمایند:

اَرْبَعٌ تَزیدُ الرِّزْقَ: حُسْنُ الْخُلْقِ وَ حُسْنُ الْجِوارِ وَ کَفُّ الاَْذی وَ قِلَّهُ الضَّجْرِ؛

چهار چیز روزی را زیاد می کند: خوش اخلاقی، خوش رفتاری با همسایه، اذیت نکردن و کم کردن بی تابی.

معدن الجواهر، ص 39.

حدیث35

امام علی علیه السلام می فرمایند :

زَکوهُ الْیَسارِ بِرُّ الْجیرانِ وَ صِلَهُ الاَْرحامِ؛

زکاتِ رفاه، نیکی با همسایگان و صله رحم است.

غررالحکم، ح 5453 .

حدیث36

امام علی(علیه السلام) می فرمایند:

عزیز و بزرگ نخواهد شد کسی که همسایگان خود را خوار گرداند.

غرر الحکم ، باب همسایگی

حدیث37

امام علی(علیه السلام) می فرمایند:

بد همسایگی از نشانه های پستی است.

غرر الحکم ، باب همسایگی

حدیث38

امام علی(علیه السلام) می فرمایند:

رسیدگی به همسایگان (و سر و سامان دادن به حال و وضع آنان) از جوانمردی است.

غرر الحکم ، باب همسایگی

حدیث39

امام علی(علیه السلام) می فرمایند:

کسی که نیکی و احسان کند به همسایگان خود خدمتکارانش بسیار شوند.

غرر الحکم ، باب همسایگی

حدیث40

امام علی(علیه السلام) می فرمایند:

بد همسایگی و بد کرداری نسبت به نیکان از بزرگترین پستی هاست.

غرر الحکم ، باب همسایگی

حدیث41

امام علی(علیه السلام) می فرمایند:

نخست از همسایه پرسش کن سپس از خانه.

غرر الحکم ، باب همسایگی

حدیث42

امام علی(علیه السلام) می فرمایند:

مجاورت و همسایگی کن با کسی که از شرّش در امان باشی و خیر او از تو نگذرد.

غرر الحکم ، باب همسایگی

حدیث43

امام علی(علیه السلام) می فرمایند:

همسایه بد ، بزرگترین، سختی و سخت ترین گرفتاری است.

غرر الحکم ، باب همسایگی

حدیث44

امام علی(علیه السلام) می فرمایند:

بد همسایه ای است همسایه بد.

غرر الحکم ، باب همسایگی

حدیث45

إِنْ أَحْبَبْتُمْ أَنْ یُحِبَّکُمُ اللّه ُ وَرَسولُهُ فَأَدّوا إِذَا ائْتُمِنْتُمْ وَاصْدُقوا إِذا حَدَّثْتُمْ وَأَحْسِنوا جِوارَ مَنْ جاوَرَکُمْ؛

اگر می خواهید که خدا و پیغمبر شما را دوست بدارند وقتی امانتی به شما سپردند به سلامت برگردانید و چون سخن گویید راست گویید و با همسایگان خود به نیکی رفتار نمایید.

نهج الفصاحه، ح 554.

حدیث46

پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:

اِلتَمِسُوا الجارَ قَبلَ شِراءِ الدّارِ وَ الرَّفیقَ قَبلَ الطَّریقِ؛

پیش از خرید خانه، از همسایه ، و پیش از راهی شدن، از همراه پرس و جو کنید

مستدرک الوسائل ، ج 8 ، ص 431

حدیث47

پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) فرمودند:

لا یدخُلُ الجَنَّهَ عَبدٌ لا یأمَنُ جارُهُ بَوائِقَهُ؛

بنده ای که همسایه اش از شرّ او در امان نباشد، وارد بهشت نمی شود.

(مستدرک الوسائل، ج 8، ص 425)

حدیث48

امام کاظم (علیه السلام) می فرمایند:

حسن همسایگی، این نیست که آزار نرسانی، بلکه حسن همسایگی این است که در برابر آزار و اذیت همسایه، شکیبا باشی.

تحف العقول، ح 409.

حدیث49

امام علی (علیه السلام) می فرمایند:

از نشانه های حسن همسایگی، جویا شدن از احوال همسایه است.

تحف العقول، ح 85.

حدیث50

رسول اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم)می فرمایند:

احترام همسایه بر انسان، همانند احترام مادرش می باشد.

مکارم الخلاق، ج1، ص 274.

حدیث51

حضرت امام رضا(علیه السلام) می فرمایند:

لیس منا لم یأمن جاره توائقه.

از ما نیست کسی که همسایه اش از شر او در امان نباشد.

عیون الاخیار الرضا، ج2، ص 24.

حدیث52

. قالَ الْاِمامُ الْعَسْکرِیُّ - علیهِ السَّلام - : قالَ رَجُلٌ لِرَسُولُ اللهِ - صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَ آلِه - : فُلانٌ یَنْظُرُ إلی حَرَمِ جارِهِ وَ إنْ أمْکنَهُ مُواقَعَهِ حَرامٍ لمْ یَضِقْ عَنْهُ فَغَضِبَ رَسُولُ اللهِ - صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَ آلِه - وَ ... .

امام حسن عسگری - علیه السلام - فرمودند: مردی به پیامبر اکرم - صلی الله علیه و آله - گفت: فلان کس به حرم (همسر) همسایه خود چشم می دوزد و اگر امکان عمل نامشروع دست دهد، کوتاهی نمی کند، پیامبر اکرم - صلی الله علیه و آله - غضبناک شد و فرمودند: او را حاضر کنید، مردی که در کنار پیامبر بود گفت: یا رسول الله او از پیروان شما است و به علی - علیه السلام - عشق می ورزد و از دشمنان ما بیزاری می جوید. پیامبر - صلی الله علیه و آله - فرمودند: نگو که چنین کسی از شیعیان ما است، او دروغگو است زیرا شیعیان ما آن هایی هستند که همگام با ما و پیرو ما در اعمال باشند.

«لئالی الاخبار، ج 5، ص 157»

حدیث1

قال الامام علی - علیه السلام - للاشتر نخعی: وَلیَکُن نَظَرُک فی عِمارَهِ الأرضِ أبلَغَ مِن نَظَرِکَ فی استِجلابِ الخَراجِ لأِنَّ ذلِکَ لایُدرَکُ إلّا بِالعِمارَهِ.

امام علی - علیه السلام - به مالک اشتر فرمودند: باید توجّه تو به آباد کردن زمین بیش از توجّه به گرفتن خراج باشد؛ زیرا آن (خراج) جز در نتیجه آبادانی فراهم نمی آید.

«نهج البلاغه، نامه 53»

حدیث2

قال الامام علی - علیه السلام - : لا تُؤوُوا التُّرابَ خَلفَ البابِ فَإنَّهُ مَأوَی الشَّیاطینِ.

امام علی - علیه السلام - فرمودند: خاکروبه را پشت در منزل نریزید؛ زیرا جایگاه شیاطین است.

«علل الشرائع، ج 2، ص 583»

حدیث3

قال الامام الصادق - علیه السلام - : اِزرَعُوا و اغرِسُوا وَاللَّهِ ما عَمِلَ النّاسُ عَمَلاً اَجَلَّ و لا أطیَبَ مِنهُ.

امام صادق - علیه السلام - فرمودند: زراعت کنید و درخت بکارید؛ به خدا قسم آدمیان کاری برتر و پاک تر از این نکرده اند.

«بحار الأنوار، ج 103، ص 68»

حدیث4

قال الامام الصادق - علیه السلام - : لا تَطیبُ السُکنی إلّا بِثَلاثٍ: الهَواءِ الطَّیِّبِ وَ الماءِ الغَزیرِ العَذبِ و الأرضِ الخَوّارَهِ.

امام صادق - علیه السلام - فرمودند: زندگی جز با سه چیز خوش نمی شود: هوای پاک، آب فراوان گوارا و زمین نرم و سست (آماده زراعت).

«تحف العقول، ص 320»

حدیث5

قال الامام علی - علیه السلام - : النَّظَرُ إلَی الخُضرَهِ نُشرَهٌ.

امام علی - علیه السلام - فرمودند: نگاه کردن به سبزه، موجب شادابی است.

«نهج البلاغه، حکمت 400»

حدیث6

قال الامام الصادق - علیه السلام - : النَّشوَهُ فی عَشَرَهِ أشیاءَ: المَشی و الرُّکُوبِ و الاِرتمِاسِ فِی الماءِ و النَّظَرِ إلَی الخُضرَهِ ... .

امام صادق - علیه السلام - فرمودند: شادابی در ده چیز است: پیاده روی، (اسب) سواری، آب تنی (شنا) و نگاه کردن به سبزه ... .

«الخصال، ص 443»

حدیث7

قال الامام الصادق - علیه السلام - : لاتُفسِدْ عَلَی القَومِ ماءَهُم.

امام صادق - علیه السلام - فرمودند: آب مورد نیاز مردم را آلوده نکن.

«الکافی، ج 3، ص 65»

حدیث8

قال الامام الصادق - علیه السلام - : لَقَد کانَ عَلیُّ بنُ الحُسَینِ - علیه السلام - یَمُرُّ عَلَی المَدَرَهِ فی وَسَطِ الطَّریِقِ فَیَنزِلُ عَن دابَّتِهِ حَتّی یُنَحِّیَها بِیَدِهِ عَنِ الطَّریقِ.

امام صادق - علیه السلام - فرمودند: امام سجّاد - علیه السلام - هرگاه در میان راه به کلوخی بر می خورد، از مرکب پیاده می شد و با دستش آن را از راه دور می کرد.

«بحار الأنوار، ج 75، ص 50»

حدیث9

قال الامام الصادق - علیه السلام - : لاتَقطَعُوا الثِّمارَ فَیَبعَثَ اللَّهُ عَلَیکُم العَذابَ صَبًّا.

امام صادق - علیه السلام - فرمودند: درختان میوه را قطع نکنید که خداوند بر شما عذاب فرو می ریزد.

«الکافی، ج 5، ص 294»

حدیث10

قال الامام الصادق - علیه السلام - : الکِیمیاءُ الأکبَرُ الزِّراعَهُ.

امام صادق - علیه السلام - فرمودند: بزرگ ترین کیمیا، کشاورزی است.

«الکافی، ج 5، ص 261»

حدیث11

قال الامام الصادق - علیه السلام - : ما فِی الأعمالِ شَی ءٌ أحَبُّ إلَی اللَّهِ تَعالی مِنَ الزِّراعَهِ.

امام صادق - علیه السلام - فرمودند: در میان کارها، کاری محبوب تر از کشاورزی، در نزد خدای متعال نیست.

«مستدرک الوسائل، ج 13، ص 461»

حدیث12

قال الامام الصادق - علیه السلام - : الزّارِعُونَ کُنوزُ الأنامِ.

امام صادق - علیه السلام - فرمودند: کشاورزان گنج های مردمان اند.

«الکافی، ج 5، ص 261»

حدیث13

قال رسول الله - صلی الله علیه و آله - : اُطلُبوا الرِّزقَ فی خَبایا الأرضِ.

رسول خدا - صلی الله علیه و آله - فرمودند: روزی را از آنچه در زمین پنهان است، بجویید.

«کنزالعمّال، ح 9302»

حدیث14

قال رسول الله - صلی الله علیه و آله - : ما مِن رَجُلٍ یَغرِسُ غَرساً إلاّ کَتَبَ اللَّهُ لَهُ مِنَ الأجرِ قَدرَ ما یَخرُجُ مِن ثَمَرِ ذلِکَ الغَرسِ.

رسول خدا - صلی الله علیه و آله - فرمودند: هر که نهالی بکارد، خداوند به مقدار میوه ای که از آن درخت به دست می آید، در نامه اعمال او پاداش می نویسد.

«کنزالعمّال، ح 9057»

حدیث15

قال رسول الله - صلی الله علیه و آله - : إن قامَتِ السَّاعَهُ و فِی یَدِ أحَدِکُم فَسیلَهٌ، فإنِ استَطاعَ أنْ لا یَقومَ حَتّی یَغرِسَها، فَلیَغرِسْها.

رسول خدا - صلی الله علیه و آله - فرمودند: اگر قیامت فرا رسد و در دست یکی از شما نهالی باشد، چنانچه بتواند قبل از بر خواستن آن را بکارد، باید آن را بکارد.

«کنزالعمّال، ح 9056»

حدیث16

قال رسول الله - صلی الله علیه و آله - : ما مِن مُسلِمٍ یَغرِسُ غَرسَاً أو یزَرَعُ زَرعَاً، فَیأکُلُ مِنهُ إنسانٌ أوطَیرٌ أو بَهیمَهٌ إلاّ کانَت لَهُ بِهِ صَدَقَهٌ.

رسول خدا - صلی الله علیه و آله - فرمودند: هر مسلمانی درختی بنشاند یا کِشته ای بکارد و انسان یا پرنده یا چارپایی از آن بخورد، برای او صدقه محسوب می شود.

«مستدرک الوسائل، ج 13، ص 460»

حدیث17

قال رسول الله - صلی الله علیه و آله - : مَن نَصَبَ شَجَرَهً و صَبَرَ عَلی حِفظِها والِقیامِ عَلَیها حَتّی تُثمِرَ کانَ لَهُ فی کُلِّ شَی ءٍ یُصابُ مِن ثَمَرِها صَدَقَهٌ عِندَ اللَّهِ.

رسول خدا - صلی الله علیه و آله - فرمودند: هر کس درختی بکارد و در نگهداری آن بکوشد تا میوه دهد، در برابر هرچه از آن میوه به دست آید، پاداشی نزد خدا خواهد داشت.

«میزان الحکمه، ح 9143»

حدیث18

قال رسول الله - صلی الله علیه و آله - : مَن أماطَ عَن طَریقِ المُسلِمینَ ما یُؤذِیهِم، کَتَبَ اللَّهُ لَهُ أجرَ قِراءَهَ أربَع مِائهِ آیهٍ کُلُّ حَرفٍ مِنها بِعَشرِ حَسَناتٍ.

رسول خدا - صلی الله علیه و آله - فرمودند: هر کس چیز آزار دهنده ای را از راه مسلمانان بردارد، خداوند پاداش قرائت چهارصد آیه را که برای هر آیه ده حسنه است، در نامه اعمال او می نویسد.

«بحار الأنوار، ج 75، ص 50»

حدیث19

قال رسول الله - صلی الله علیه و آله - : لا تُحرِقُوا النَّخلَ و لا تُغرِقوهُ بِالماءِ و لا تَقطَعُوا شَجَرَهً مُثمِرَهً و لا تُحرِقُوا زَرعاً لأِنَّکُم لا تَدرونَ لَعَلَّکُم تَحتاجُونَ إلَیهِ.

رسول خدا - صلی الله علیه و آله - فرمودند: نخل را نسوزانید و آن را در آب غرق نکنید. درخت بارور را قطع نکنید و زراعت را به آتش نکشید؛ زیرا شما نمی دانید، شاید در آینده به آن نیازمند شوید.

«الکافی، ج 5، ص 29»

حدیث20

قال رسول الله - صلی الله علیه و آله - : النَّظَرُ فی ثَلاثَهِ أشیاءٍ عِبادَهٌ: النَّظَرُ فِی وَجهِ الوالِدَینِ و فِی المُصحَفِ و فِی البَحرِ.

رسول خدا - صلی الله علیه و آله - فرمودند: نگاه کردن به سه چیز عبادت است: به صورت پدر و مادر، به قرآن و به دریا.

«بحار الأنوار، ج 10، ص 368»

حدیث21

امام علی علیه السلام :

اِتَّقُوا اللَّهَ فی عِبادِهِ وَ بِلادِهِ فَاِنَّکُمْ مَسْؤولونَ حَتّی عَن البِقاعِ وَ الْبَهائِمِ؛

تقوای الهی را درباره بندگان خدا و شهرهای او رعایت کنید؛ زیرا حتی از اماکن و حیوانات از شما سؤال خواهد شد.

نهج البلاغه، از خطبه 166 .

حدیث22

امام صادق(علیه السلام) می فرمایند:

گنج های الهی در زمین نهفته است و هیچ کاری نزد خداوند، محبوب تر از زراعت و کشاورزی نیست. تمام پیامبران خدا کشاورز بودند، جز ادریس که کارش دوزندگی بود.

الحدیث،ص 6.

حدیث23

قال الامام الباقر - علیه السلام - : خَیرُ الأعمالِ الحَرثُ.

امام باقر - علیه السلام - فرمودند: بهترین کارها کشاورزی است.

«میزان الحکمه، ح 7545»

حدیث1

قالَ الامام الرِّضا _ علیه السّلام _ :

إذا خَرَجْتَ مِنْ مَنْزلِکَ فی سَفَرٍ اَوْ حَضَرٍ، فَقُلْ: بِسْمِ اللهِ، آمَنْتُ بِاللهِ، تَوَکَّلْتُ عَلَی اللهِ، ما شاءَ اللهُ، لا حَوْلَ وَ لا قُوَّهَ اِلا بِاللهِ.

امام رضا _ علیه السّلام _ فرمودند:

هر گاه برای سفر یا غیر آن از منزل خارج شدی، بگو: به نام خدا، ایمان آوردم به خدا، توکّل کردم به او، هر چه خدا بخواهد، همان می شود، و هیچ قدرت و نیرویی غیر از خدا نیست.

«اصول کافی، ج 2، ص 543».

حدیث2

کانَ أبُوجَعْفَرٍ _ علیه السّلام _ إذا أراد سَفَراً جَمَعَ عَیالَهُ فی بَیْتٍ ثُمَّ قالَ: اَللّهُمَّ إنّی اَسْتَوْدِعُکَ دینی وَ نَفْسی وَ مالی وَ أهْلی وَ وَلَدی وَ جیرانی.

امام باقر _ علیه السّلام _ زمانی که می خواستند مسافرت کنند، عیال و فرزندانشان را در خانه ای جمع کرده، دعا می نمودند و می فرمودند: خدایا دین، نفس، مال، اهل، فرزندان و همسایگان خودم را به تو می سپارم.

«وسائل الشیعه، ج 5، ص 276».

حدیث3

قالَ الامام الباقر _ علیه السّلام _ :

اِذا اَرَدْتَ سَفَراً فَاشْتَرْ سَلامَتَکَ مِنْ رَبِّکَ بِما طابَتْ بِهِ نَفْسُکَ.

امام باقر _ علیه السّلام _ فرمودند:

هر گاه عزم سفر کردی، سلامت خود را با دادن صدقه ای که دلت به آن خشنود است از خداوند بخواه.

«مکارم الاخلاق، ص 257».

حدیث4

لَمّا شَیَّعَ أمیرالمؤمنین أباذَرٍ، شَیَّعَهُ الْحَسَنُ وَ الْحُسَیْنُ وَ عَقیلُ بْنُ أبی طالِبٍ وَ عَبْدُالله بْنُ جَعْفَرٍ وَ عَمّارُ بْنُ یاسِرٍ، قال امیرالمؤمنین: وَدِّعُوا أخاکُمْ فَإنَّهُ لابُدَّ لِلشّاخِصِ أنْ یُمْضِیَ وَ لِلْمُشَیِّعِ أنْ یَرْجِعَ.

زمانی که حضرت علی _ علیه السّلام _ ابوذر را (در ماجرای تبعید او به ربذه) بدرقه می کردند، امام حسن _ علیه السلام _ و امام حسین _ علیه السّلام _ و عقیل و عبدالله بن جعفر و عمار بن یاسر نیز او را بدرقه کردند، حضرت علی _ علیه السّلام _ فرمودند: برادرتان را وداع کنید که مسافر، باید برود و بدرقه کننده برگردد.

«من لایحضره الفقیه، ج 2، ص 275».

حدیث5

قالَ الامام الصادق _ علیه السّلام _ :

إذا قَدِمَ الرَّجُلُ مِنَ السَّفَرِ وَ دَخَلَ مَنْزِلَهُ یَنْبَغی أنْ لایَشْتَغِلَ بِشَیْءٍ حَتّی یَصُبَّ عَلی نَفْسِهِ الْماءَ وَ یُصَلّی رَکْعَتَیْنِ وَ یَسْجُدَ وَ یَشْکُرَ اللهَ مِائَهَ مَرَّهٍ.

امام صادق _ علیه السّلام _ فرمودند:

وقتی کسی از مسافرت برگشت و داخل خانه اش شد، سزاوار است قبل از هر چیز حمام کرده و دو رکعت نماز (مستحبی) گزارد و سجده کند و صد مرتبه خدا را شکر نماید.

«مکارم اخلاق، ص 276».

حدیث6

قالَ الامام الصادق _ علیه السّلام _ :

کانَ أصْحابُ رَسُولِ اللهِ یُصافِحُ بَعْضَهُمْ بَعْضاً، فَإذا قَدِمَ الْواحِدُ مِنْهُمْ فی سَفَرِهِ فَلَقِیَ أخاهُ عانَقَهُ.

امام صادق _ علیه السّلام _ فرمودند:

اصحاب پیامبر _ صلّی الله علیه و آله _ (موقع بازگشت از حبشه) با هم مصافحه کردند (دست دادند) و هر گاه یکی از آنها از سفر باز می گشت و برادرش را ملاقات می کرد با او معانقه (دست در گردن انداختن و دیده بوسی) می کرد.

«مکارم اخلاق، ص 276».

حدیث7

قالَ الامام الصادق _ علیه السّلام _ :

اَلتَّواصُلُ بَیْنَ الإخْوانِ فِی الْحَضَرِ التَّزاوُرُ وَ فِی السَّفَرِ التَّکاتُبُ.

امام صادق _ علیه السّلام _ فرمودند:

ارتباط با برادران در حضر (وطن) به وسیله دید و بازدید انجام می گیرد و در مسافرت با نامه.

«وسائل الشیعه، ج 8،ص 494».

حدیث8

قالَ الامام الصادق _ علیه السّلام _ :

إنَّ أبی کانَ یَقُولُ: مِنْ قُوَّهِ الْمُسافِرِ حِفْظُ نَفَقَتِهِ.

امام صادق _ علیه السّلام _ فرمودند:

پدرم (امام باقر (علیه السلام)) می فرمودند: نگهداری و حفظ آذوقه (در طول سفر) موجب قدرت و توانایی مسافر می شود.

«فروع کافی، ج 4، ص 363».

حدیث9

قالَ الامام الصادق _ علیه السّلام _ :

یَکْرَهُ السَّفَرُ وَ السَّعْیُ فِی الْحَوائِجِ یَوْمَ الْجُمُعَهِ بُکْرَهً مِنْ أجْلِ الصَّلاهِ فأمّا بَعْدَ الصَّلاهِ فَجائِزٌ یُتَبَرَّکُ بِهِ.

امام صادق _ علیه السّلام _ فرمودند:

سفر و تلاش برای برآوردن حاجات خود در صبح جمعه، به خاطر نماز جمعه مکروه است، امّا بعد از نماز جمعه جائز و پر برکت می باشد.

«بحارالانوار، ج 76، ص 224».

حدیث10

کانَ اَبُوعَبْدِاللهِ _ علیه السّلام _ اِذا اَرادَ سَفَراً، قالَ: اَللّهُمَّ خَلَّ سَبیلَنا، وَ اَحْسَنْ تَسْییرَنا، وَ اَعْظِمْ عافِیَتَنا.

امام صادق _ علیه السّلام _ وقتی اراده سفر می کردند، می فرمودند: خدایا راه را بر ما بگشا، و سفر ما را نیکو قرار بده، و سلامت و عافیت ما را زیاد گردان.

«من لا یحضره الفقیه، ج 2، ص 271».

حدیث11

قالَ الامام الصادق _ علیه السّلام _ :

إفْتَتِحْ سَفَرَکَ بِالصَّدَقَهِ، وَ اقْرَأ آیَهَ الْکُرْسی اِذا بَدا لَکَ.

امام صادق _ علیه السّلام _ فرمودند:

سفرت را با صدقه آغاز کن و هر گاه برایت مشکلی پیش آمد، آیهالکرسی را بخوان.

«فروع کافی، ج 4، ص 283».

حدیث12

قالَ رسول الله _ صلّی الله علیه و آله _ :

حَقٌّ عَلَی الْمُسْلِمِ إذا أراد سَفَراً أنْ یُعْلِمَ إخْوانَهُ وَ حَقٌّ عَلی إخْوانِهِ إذا قَدِم أنْ یَأتُوه.

پیامبر خدا _ صلّی الله علیه و آله _ فرمودند:

شایسته است مسلمان، هنگام مسافرت برادرانش را مطلع گرداند و برادرانش نیز هنگام بازگشت، به استقبال او بروند.

«وسائل الشیعه، ج 5، ص 329».

حدیث13

قالَ رَسُولُ اللهِ _ صلّی الله علیه و آله _ :

مِنَ السُّنَّهِ إذا خَرَجَ الْقَوْمُ فی سَفَرٍ أنْ یُخْرِجُوا نَفَقَتَهُمْ، فَإنَّ ذلِکَ اَطْیَبُ لاَنْفُسِهِمْ، وَ اَحْسَنُ لأخْلاقِهِمْ.

رسول اکرم _ صلّی الله علیه و آله _ فرمودند:

از کارهای نیک این است که وقتی گروهی به مسافرت می روند، خرج سفرشان را با خود بردارند که این کار موجب آرامش خاطر و خوش اخلاقی آنان خواهد بود.

«من لایحضره الفقیه، ج 2، ص 287».

حدیث14

کان رسول الله _ صلّی الله علیه و آله _ یُسافِرُ یَوْمَ الْخَمیسِ وَ قالَ: یَوْمُ الْخَمیسِ یَوْمٌ یُحِبُّهُ اللهُ وَ رَسُولُهُ وَ مَلائِکَتُهُ.

پیامبر _ صلّی الله علیه و آله _ در روز پنج شنبه مسافرت می کردند و می فرمودند: پنجشنبه روزی است که خدا و رسولش و ملائکه آن را دوست دارند.

«بحارالانوار، ج 76، ص 226».

حدیث15

قالَ رَسُولُ اللهِ _ صلّی الله علیه و آله _ :

عَلَیْکُمْ بِالسَّیْرِ فِی اللَّیْلِ فَإنَّ الأرْضَ تُطْوسُ باللَّیْلِ.

پیامبر خدا _ صلّی الله علیه و آله _ فرمودند:

شبانه سفر کنید که زمین به وسیله شب پوشیده می شود.

«روضه کافی، ج 8، ص 314».

حدیث16

کان رسول الله _ صلّی الله علیه و آله _ إذا وَدَّعَ الْمُؤْمِنَ، قالَ: رَحِمَکُمُ اللهُ وَ زَوَّدَکُمُ التَّقْوی وَ وَجَّهَکُمْ إلی کُلِّ خَیْرٍ.

پیامبر _ صلّی الله علیه و آله _ وقتی مؤمنی را وداع می کردند، می فرمودند: خدا تو را رحمت کند و به تقوایت بیافزاید و تو را به هر خیری برساند.

«من لایحضره الفقیه، ج 2، ص 276».

حدیث17

فی وصیه رسول الله _ صلّی الله علیه و آله _ لعلی _ علیه السّلام _ : یا عَلیُّ لا تَخْرُجْ فی سَفَرٍ وحْدَکَ.

در وصیت حضرت پیامبر _ صلّی الله علیه و آله _ به علی _ علیه السّلام _ آمده است: یا علی تنها مسافرت نکن.

«روضه کافی، ج 8، ص 303».

حدیث18

قالَ رَسُولُ اللهِ _ صلّی الله علیه و آله _ :

إذا کانَ ثَلاثهٌ فی سَفَرٍ فَلْیُؤمِّرُوا اَحَدَهُمْ.

رسول اکرم _ صلّی الله علیه و آله _ فرمودند:

هرگاه سه نفر همسفر باشند، باید یکی را از میانشان سرپرست خود نمایند.

«میزان الحکمه، ج 4، ص 471».

حدیث19

قالَ رَسُولُ اللهِ _ صلّی الله علیه و آله _ :

سَیِّدُ الْقَوْمِ خادِمُهُمْ فِی السَّفَرِ.

رسول خدا _ صلّی الله علیه و آله _ فرمودند:

بزرگ قوم، خادم آنها در سفر است.

«مکارم اخلاق، ص 265».

حدیث20

قالَ رَسُولُ اللهِ _ صلّی الله علیه و آله _ :

مَنْ أعانَ مُؤْمِناً مُسافِراً، نَفَّسَ اللهُ عَنْهُ ثَلاثاً وَ سَبْعینَ کُرْبَهً.

رسول اکرم _ صلّی الله علیه و آله _ فرمودند:

هر کس مسافر مؤمنی را کمک کند، خداوند از او هفتاد و سه گرفتاری رادفع می کند.

«من لایحضره الفقیه، ج 2، ص 293».

حدیث21

قالَ رَسُولُ اللهِ _ صلّی الله علیه و آله _ :

... إذا قَضی اَحَدُکُمْ سَفَرَهُ فَلْیَسْرَع الإیابَ إلی أهْلِهِ.

رسول اکرم _ صلّی الله علیه و آله _ فرمودند:

... زمانی که یکی از شما سفرش را تمام کرد زود به نزد اهلش برگردد.

«من لا یحضره الفقیه، ج 2، ص 300».

حدیث22

قالَ رَسُولُ اللهِ _ صلّی الله علیه و آله _ :

إذا خَرَجَ اَحَدُکُمْ إلی سَفَرٍ ثُمَّ قَدِمَ عَلی أهْلِهِ فَلْیُهْدِهِمْ.

رسول اکرم _ صلّی الله علیه و آله _ فرمودند:

هرگاه کسی از شما به سفر برود و سپس به خانه اش باز گردد، برای اهل خانه هدیه ای بیاورد.

«بحارالانوار، ج 76، ص 283».

حدیث23

قالَ رَسُولُ اللهِ _ صلّی الله علیه و آله _ :

إذا خَرَجَ اَحَدُکُمْ إلی سَفَرٍ فَلْیُوَدِّعْ إخْوانَهُ فَإنَّ الله جاعِلٌ لَهُ فی دُعائِهِمْ اَلْبَرَکَهَ.

رسول اکرم _ صلّی الله علیه و آله _ فرمودند:

هر گاه کسی به سفری می رود، با برادرانش وداع کند که خداوند در دعای آنها برای او برکت قرار می دهد.

«کنز العمال، ح 17473».

حدیث24

قال رسول الله _ صلّی الله علیه و آله _ :

إذا کانَ ثَلاثَهُ نَفَرٍ فی سَفَرٍ فَلْیَوُمَّهُمْ أقْرَؤَهُمْ و إنْ کانَ أصْغَرَهُمْ سِنّاً فَإذا أمَّهُمْ فَهُوَ أمیرُهُمْ.

پیامبر اسلام _ صلّی الله علیه و آله _ فرمودند:

هر گاه در سفر سه نفر شد، باید آنکه آگاه تر است، سرپرست باشد، اگر چه از نظر سن کوچکتر از دیگران باشد و آنکه سرپرستی دیگران را پذیرفت او رهبر و امیر آنهاست.

«کنز العمال، ح 17548».

حدیث25

قال الامام علی _ علیه السّلام _ :

لایَخْرُجْ فی سَفَرٍ یُخافَ فیهِ عَلی دینِهِ وَ صَلاتِهِ.

علی _ علیه السّلام _ فرمودند:

به سفری که در آن بیم خطر بر دین و نماز هست، نروید.

«بحارالانوار، ج 10، ص 108».

حدیث26

قال الامام علی _ علیه السّلام _ :

أمّا مُروهُ السَّفَرِ، فَبَذْلُ الزّادِ وَ قِلَّهُ الخِلافِ عَلی مَنْ صَحِبَکَ وَ کِثْرَهُ ذِکْرِ اللهِ _ عَزَّوَجَلَّ _ فی کُلِّ مَصْعَدٍ وَ مَهْبَطٍ وَ قیامٍ وَ قُعُودٍ.

حضرت علی _ علیه السّلام _ فرمودند:

امّا مردانگی در سفر، عبارت است از: بخشش مال، کمی اختلاف (سازگاری) با همسفران، و زیادی ذکر خدای عزّوجلّ در هر پستی و بلندی و نشست و برخاستی (در هر یک از منازل سفر).

«بحارالانوار، ج 76، ص 266».

حدیث27

قال الامام الصادق - علیه السلام - : اَلمُرُوَّهُ فی السَّفَرِ کثرَهُ الزَّادِ وَطِیبُهُ وبَذلُهُ لِمَن کانَ مَعَک، وَکتمَانُک عَلَی القَومِ أَمرَهُم بَعدَ مُفَارِقَتَک إِیَّاهُم، وَکثرَهُ المَزَاحِ فی غَیرِ مَا یُسخِطُ اللهَ عَزَوَجَلَ.

امام صادق - علیه السلام - فرمودند: جوانمردی در مسافرت برگرفتن توشه زیاد است و باکمال رغبت بخشیدن آن به همراهانت است و اینکه هر وقت از آنها جدا شدی امر آنها را پنهان داری و بسیار شوخی کنی در آنچه کهخدا را به خشم نمی آورد.

«مکارم الأخلاق، ج 1، ص 541»

حدیث1

قال الإمام علی - علیه السلام - : من آتاه الله مالاً فلیَصل به القَرابه و لیُحسن منه الضیافه.

امام علی - علیه السلام - فرمودند: هر که خداوند به او ثروتی دهد، باید با آن به خویشانش رسیدگی کرده و مهمانداری نماید.

«نهج البلاغه، خطبه 141»

حدیث2

قال الإمام علی - علیه السلام - (لعلاء بن زیاد، لما رأی سعه داره): ما کنت تصنع بسعه هذه الدار فی الدنیا و أنت إلیها فی الآخره کنت أحوج؟ و بلی إن شئت ... .

امام علی - علیه السلام - (وقتی خانه وسیع علاء بن زیاد را دید به او) فرمودند: این خانه وسیع در دنیا به چه کار تو می آید، وقتی در آخرت به آن محتاج تری؟ آری، اگر بخواهی می توانی به وسیله چنین خانه ای به آخرت دست یابی به شرط آن که در این خانه از میهمان پذیرایی کنی، به خویشاوندانت رسیدگی کنی و حقوق آن را بگذاری، در این صورت به وسیله این خانه به آخرت دست یافته ای.

«نهج البلاغه، خطبه 209»

حدیث3

قال الإمام علی - علیه السلام - (لما رئی حزینا فسئل عن علته): لسبع أتت لم یضف إلینا ضیف.

روزی امام علی - علیه السلام - را غمگین یافتند، از سبب ناراحتی ایشان پرسیدند، حضرت فرمودند: هفت روز است که مهمانی بر ما وارد نشده است.

«بحار الانوار، ج 41، ص 28»

حدیث4

قال الإمام علی - علیه السلام - (مما کتب إلی ابن حنیف عامله علی البصره): یابن حنیف! فقد بلغنی أن رجلا من فتیه أهل البصره دعاک إلی مأدبه، ... .

امام علی - علیه السلام - در نامه ای به ابن حنیف، کارگزار خود در بصره، چنین نوشت: ای پسر حنیف! به من خبر رسیده که مردی از جوانان بصره تو را به میهمانی دعوت کرده و تو با شتاب به آن مجلس رفته ای و خوراک های رنگارنگ و کاسه های بزرگ نوشیدنی در برابرت نهاده اند. گمان نمی کردم تو به میهمانی جماعتی روی که نیازمندان آن ها رانده شده اند و توانگرانشان دعوت شده.

«نهج البلاغه، نامه 45»

حدیث5

قال الإمام الصادق - علیه السلام - : من الحقوق الواجبات للمؤمن علی المؤمن أن یجیب دعوته.

امام صادق - علیه السلام - فرمودند: یکی از حقوق واجب مؤمن بر مؤمن، این است که دعوت او را بپذیرد.

«المحاسن، ج 2، ص 180»

حدیث6

قال الإمام علی - علیه السلام - : لذه الکرام فی الإطعام، و لذه اللئام فی الطعام.

امام علی - علیه السلام - فرمودند: لذت کریمان، در خوراندن است و لذت لئیمان (انسان های پست)، در خوردن.

«غرر الحکم، ح 7638»

حدیث7

قال الإمام الصادق - علیه السلام - : هلک لامرئ احتقر لأخیه ما حضره، هلک لامرئ احتقر من أخیه ما قدم إلیه.

امام صادق - علیه السلام - فرمودند: هلاک باد مردی که آن چه را پیش برادرش می گذارد، ناچیز شمارد و هلاک باد مردی که آن چه را برادرش جلو او می گذارد، ناچیز شمارد.

«المحاسن، ج 2، ص 186»

حدیث8

قال الإمام الرضا - علیه السلام - : دعا رجل أمیر المؤمنین - علیه السلام - فقال له: قد أجبتک علی أن تضمن لی ثلاث خصال، قال: وما هی یا أمیر المؤمنین؟ ... .

امام رضا - علیه السلام - فرمودند: مردی امیرالمؤمنین - علیه السلام - را به میهمانی دعوت کرد. حضرت علی - علیه السلام - فرمودند: می پذیرم به شرط این که سه قول به من بدهی. آن شخص پرسید آن هاچیستند؟ حضرت فرمودند: از بیرون چیزی برای من تهیه نکنی، حاضری خانه ات را از من دریغ نکنی و به زن و فرزندانت اجحاف ننمایی. مرد گفت هر چه شما بفرمایید. پس علی بن ابی طالب - علیه السلام - دعوت او را پذیرفت.

«عیون أخبار الرضا - علیه السلام -، ج 2، ص 42، ح 138»

حدیث9

إن الحارث الأعور أتی أمیر المؤمنین - علیه السلام - فقال: یا أمیر المؤمنین جعلنی الله فداک! احب أن تکرمنی بأن تأکل عندی ... .

حارث اعور خدمت امیرالمؤمنین - علیه السلام - آمد و عرض کرد: ای امیر المؤمنین خداوند مرا فدای تو کند! دوست دارم به من افتخار دهی و نزد من غذا بخوری. حضرت فرمودند: به شرط این که خودت را به زحمت نیندازی و آن گاه وارد خانه او شد.

«المحاسن، ج 2، ص 187»

حدیث10

قال الإمام علی - علیه السلام - : قوت الأجساد الطعام و قوت الأرواح الإطعام.

امام علی - علیه السلام - فرمودند: خوراک بدنها، غذاست و خوراک جانها، اطعام کردن.

«مشکاه الأنوار، ح 325»

حدیث11

قال الإمام الصادق - علیه السلام - : إذا أتاک أخوک فأته بما عندک وإذا دعوته فتکلف له.

امام صادق - علیه السلام - فرمودند: هرگاه برادر (دینی ات) ناخوانده بر تو وارد شد، همان غذایی که در خانه داری برایش بیاور و هرگاه او را دعوت کردی در پذیرایی از او زحمت بکش.

«المحاسن، ج 2، ص 179»

حدیث12

قال الإمام الصادق - علیه السلام - : إذا دخل علیک أخوک فأعرض علیه الطعام، فإن لم یأکل فأعرض علیه الماء، فإن لم یشرب فأعرض علیه الوضوء.

امام صادق - علیه السلام - فرمودند: هرگاه برادرت به خانه تو وارد شد به او غذا تعارف کن، اگر نخورد به او آب تعارف کن، اگر آب ننوشید به او وضو گرفتن پیشنهاد کن.

«المحاسن، ج 2، ص 190»

حدیث13

قال ابن أبی یعفور: رأیت عند أبی عبد الله - علیه السلام - ضیفا، فقام یوما فی بعض الحوائج، فنهاه عن ذلک، و قام بنفسه إلی تلک الحاجه، و قال: نهی رسول الله - صلی الله علیه و آله - عن أن یستخدم الضیف.

ابن ابی یعفور می گوید: در خانه امام صادق - علیه السلام - میهمانی دیدم. روزی آن شخص مشغول انجام بعضی از کارها شد. در این هنگام حضرت او را از انجام آن ها نهی کرد و خود به انجام آن ها مشغول شد و فرمودند: رسول خدا - صلی الله علیه و آله - از به کار گرفتن میهمان، نهی فرموده است.

«الکافی، ج 6، ص 283»

حدیث14

قال الإمام الباقر - علیه السلام - : إذا دخل أحدکم علی أخیه فی رحله فلیقعد حیث یأمر صاحب الرحل، فإن صاحب الرحل أعرف بعوره بیته من الداخل علیه.

امام باقر - علیه السلام - فرمودند: هرگاه یکی از شما به خانه برادرش وارد شد، هر جا صاحب خانه گفت همان جا بنشیند، زیرا صاحب خانه به وضع اتاق خود از میهمان آشنا تر است.

«بحار الانوار، ج 75، ص 451»

حدیث15

قال رسول الله - صلی الله علیه و آله - : لا یتکلفن أحد لضیفه ما لا یقدر.

رسول خدا - صلی الله علیه و آله - فرمودند: هیچ کس نباید بیش از توانش، خود را برای میهمان به زحمت اندازد.

«کنز العمال، ح 25876»

حدیث16

قال رسول الله - صلی الله علیه و آله - (فی وصیته لعلی): یا علی! لا ولیمه إلا فی خمس: فی عرس، أو خرس، أو عذار، أو وکار، أو رکاز: فالعرس التزویج، و الخرس النفاس بالولد، و العذار الختان، و الوکار فی بناء الدار و شرائها، و الرکاز الرجل یقدم من مکه.

رسول خدا - صلی الله علیه و آله - (در سفارشی به علی - علیه السلام -) فرمودند: ای علی! ولیمه جز در پنج مورد نباشد: برای ازدواج، برای تولد فرزند، برای ختنه کردن، برای ساختن یا خرید خانه و برای بازگشت از مکه.

«من لا یحضره الفقیه، ج 4، ص 356، ح 5762»

حدیث17

قال رسول الله - صلی الله علیه و آله - : الولیمه أول یوم حق، والثانی معروف، وما زاد ریاء وسمعه.

رسول خدا - صلی الله علیه و آله - فرمودند: ولیمه دادن روز اول حق است و روز دوم احسان، از دو روز که گذشت خودنمایی و شهرت طلبی است.

«الکافی، ج 6، ص 283»

حدیث18

قال رسول الله - صلی الله علیه و آله - : الضیافه أول یوم و الثانی و الثالث، و ما بعد ذلک فإنها صدقه تصدق بها علیه.

رسول خدا - صلی الله علیه و آله - فرمودند: میهمانی یک روز و دو روز و سه روز است. بعد از آن، آن چه به او داده می شود، صدقه است.

«الکافی، ج 6، ص 283»

حدیث19

قال رسول الله - صلی الله علیه و آله - : الضیف یلطف لیلتین، فإذا کانت اللیله الثالثه فهو من أهل البیت یأکل ما أدرک.

رسول خدا - صلی الله علیه و آله - فرمودند: میهمان تا دو شب پذیرایی شود و از شب سوم جزو اهل خانه به شمار می آید و هر چه رسید بخورد.

«الکافی، ج 6، ص 283»

حدیث20

قال رسول الله - صلی الله علیه و آله - : إذا دعی أحدکم إلی طعام فلا یستتبعن ولده، فإنه إن فعل ذلک کان حراما و دخل عاصیا.

رسول خدا - صلی الله علیه و آله - فرمودند: هرگاه یکی از شما (بدون فرزند) به میهمانی دعوت شد، فرزندش را هم به دنبال خود راه نیندازد که اگر چنین کند، کار حرامی کرده و با نافرمانی وارد خانه میزبان شده است.

«المحاسن، ج 2، ص 181»

حدیث21

قال رسول الله - صلی الله علیه و آله - : من أکل طعامه مع ضیفه فلیس له حجاب دون الرب.

رسول خدا - صلی الله علیه و آله - فرمودند: هر کس غذای خود را با میهمانش بخورد، میان او و پروردگار هیچ حجابی نباشد.

«تنبیه الخواطر، ج 2، ص 116»

حدیث22

قال رسول الله - صلی الله علیه و آله - : من أحب أن یحبه الله و رسوله فلیأکل مع ضیفه.

رسول خدا - صلی الله علیه و آله - فرمودند: هر کس دوست دارد که خدا و رسولش او را دوست داشته باشند، با میهمانان خود غذا بخورد.

«تنبیه الخواطر، ج 2، ص 116»

حدیث23

قال رسول الله - صلی الله علیه و آله - : کفی بالمرء إثما أن یستقل ما یقرب الی إخوانه، و کفی بالقوم إثما أن یستقلوا ما یقربه إلیهم أخوهم.

رسول خدا - صلی الله علیه و آله - فرمودند: مرد (میزبان) را همین گناه بس که غذایی را که پیش برادران خود می گذارد، کم شمارد و میهمانان را همین گناه بس که آن چه را برادرشان در برابرشان می گذارد، کم شمارند.

«المحاسن، ج 2، ص 186»

حدیث24

قال رسول الله - صلی الله علیه و آله - : أبی الله لی زاد المشرکین و المنافقین و طعامهم.

رسول خدا - صلی الله علیه و آله - فرمودند: خداوند ابا دارد که من از توشه و غذای مشرکان و منافقان، استفاده کنم.

«المحاسن، ج 2، ص 180»

حدیث25

قال رسول الله - صلی الله علیه و آله - : لو أن مؤمنا دعانی إلی طعام ذراع شاه لأجبته، و کان ذلک من الدین.

رسول خدا - صلی الله علیه و آله - فرمودند: اگر مؤمنی مرا به خوردن (حتی) پاچه گوسفندی دعوت کند، می پذیرم، که این کار جزو دین است.

«المحاسن، ج 2، ص 180»

حدیث26

قال رسول الله - صلی الله علیه و آله - : من الجفاء ... أن یدعی الرجل إلی طعام فلا یجیب أو یجیب فلا یأکل.

رسول خدا - صلی الله علیه و آله - فرمودند: از ادب به دور است که مردی به مهمانی دعوت شود و نپذیرد یا بپذیرد و از غذای آن نخورد.

«قرب الإسناد، ص 160، ح 583»

حدیث27

قال رسول الله - صلی الله علیه و آله - : اوصی الشاهد من امتی و الغائب أن یجیب دعوه المسلم و لو علی خمسه أمیال، فإن ذلک من الدین.

رسول خدا - صلی الله علیه و آله - فرمودند: به حاضران و غایبان امت خود سفارش می کنم که دعوت مسلمان را، گر چه از فاصله پنج میل باشد بپذیرند، (هر میل حدود سه فرسخ می باشد) زیرا این کار جزو دین است.

«المحاسن، ج 2، ص 180»

حدیث28

قال رسول الله - صلی الله علیه و آله - (لأبی ذر و هو یعظه): لا تصاحب إلا مؤمنا، و لا یأکل طعامک إلا تقی.

رسول خدا - صلی الله علیه و آله - (در اندرزی به ابوذر) فرمودند: با کسی جز مؤمن، همنشینی مکن و کسی جز انسان پرهیزگار، غذای تو را نخورد.

«بحار الانوار، ج 77، ص 85»

حدیث29

قال رسول الله - صلی الله علیه و آله - (لأبی ذر و هو یعظه): أطعم طعامک من تحبه فی الله، و کل طعام من یحبک فی الله عزوجل.

رسول خدا - صلی الله علیه و آله - (در اندرزی به ابوذر) فرمودند: کسی را که به خاطر خدا دوستش داری از غذای خود بخوران و از غذای کسی که تو را به خاطر خدای عزوجل دوست دارد، بخور.

«بحار الانوار، ج 77، ص 85»

حدیث30

قال رسول الله - صلی الله علیه و آله - : یکره إجابه من یشهد ولیمته الأغنیاء دون الفقراء.

رسول خدا - صلی الله علیه و آله - فرمودند: پذیرفتن دعوت کسی که ثروتمندان در دعوت او هستند و فقیران حضور ندارند ناپسند است.

«الدعوات، ص 141، ح 358»

حدیث31

قال رسول الله - صلی الله علیه و آله - : کل بیت لا یدخل فیه الضیف لا تدخله الملائکه.

رسول خدا - صلی الله علیه و آله - فرمودند: هر خانه ای که مهمان به آن وارد نشود، فرشتگان واردش نمی شوند.

«جامع الأخبار، ص 378، ح 1058»

حدیث32

قال رسول الله - صلی الله علیه و آله - : البیت الذی یمتار منه الخیر و البرکه أسرع إلیه من الشفره فی سنام البعیر.

رسول خدا - صلی الله علیه و آله - فرمودند: خیر و برکت به خانه ای که در آن اطعام می شود، سریعتر از سرعت فرو رفتن تیغ در کوهان شتر می رسد.

«المحاسن، ج 2، ص 147»

حدیث33

قال رسول الله - صلی الله علیه و آله - : الرزق أسرع إلی من یطعم الطعام من السکین فی السنام.

رسول خدا - صلی الله علیه و آله - فرمودند: کسی که اطعام می کند، روزی به او سریعتر از سرعت فرو رفتن کارد در کوهان شتر، می رسد.

«المحاسن، ج 2، ص 147»

حدیث34

قال رسول الله - صلی الله علیه و آله - : الضیف ینزل برزقه، و یرتحل بذنوب أهل البیت.

رسول خدا - صلی الله علیه و آله - فرمودند: مهمان، روزی خود را می آورد و گناهان اهل خانه را می برد.

«بحار الانوار، ج 75، ص 461»

حدیث35

قال رسول الله - صلی الله علیه و آله - : من کان یؤمن بالله والیوم الآخر فلیکرم ضیفه.

رسول خدا - صلی الله علیه و آله - فرمودند: هر که به خدا و روز واپسین ایمان دارد، باید میهمانش را گرامی بدارد.

«جامع الأخبار، ص 377، ح 1053»

حدیث36

قال الإمام الصادق - علیه السلام - : المکارم عشره، فإن استطعت أن تکون فیک فلتکن: ... إقراء الضیف.

امام صادق - علیه السلام - فرمودند: مکارم (اخلاق) ده تاست، اگر توانی آن ها را داشته باشی، چنان باش: (یکی از آنها) مهمان نوازی است.

«الخصال، ص 431، ح 11»

حدیث1

قال امیرالمؤمنین - علیه السلام - : فاِنْ اتاکُم اللهُ بِعافِیّهٍ فاقْبَلوا، و اِنْ اُبْتِلْتُمْ فاصْبروا.

امیرمؤمنان - علیه السلام - فرمودند: اگر خداوند به شما عافیت و سلامتی داد قدرشناس باشید و اگر به بلاء و گرفتاری مبتلا کرد صبور باشید.

«نهج البلاغه، خطبه 98»

حدیث2

قال امیرالمؤمنین - علیه السلام - : اِدفَعوا امواجُ الْبَلاءَ بالدُّعا.

امیرمؤمنان - علیه السلام - فرمودند: موجهای بلا را با دعا از خود دور کنید.

«نهج البلاغه، خطبه 146»

حدیث3

قال امیرالمؤمنین - علیه السلام - : عِنْد تَناهِیَ الْبلاءُ یکونُ الفَرَج.

امیرمؤمنان - علیه السلام - فرمودند: پایان هر بلا، گشایش است.

«بحار الانوار، ج 78، ص 12»

حدیث4

قال الامام علی - علیه السلام - : فی تقلّبِ الْاَحوال، عُلِمَ جواهِر الرّجال.

امام علی - علیه السلام - فرمودند: چهره واقعی انسانها در تحوّلات و گرفتاریها مشخّص می گردد.

«بحار الانوار، ج 77، ص 286»

حدیث5

قال الامام الباقر - علیه السلام - : المؤمنُ یَبتَلی بکلّ بلیّه و یَمُوتُ بکلّ میتهٍ اِلّا انّه لا یَقتُل نَفسُهُ.

امام باقر - علیه السلام - فرمودند: مؤمن به هر گرفتاری و بلا مبتلا می گردد به بهر نوع مرگ می میرد، اما دست به خودکشی نمی زند.

«بحار الانوار، ج 81، ص 196»

حدیث6

قال امیرالمؤمنین - علیه السلام - : مَا المُبْتلی الّذی قد اِشْتَدَّ بِه البلاء بِأَحْوَجَ إِلَی الدُّعَاءِ الَّذِی لَا یَأْمَنُ الْبَلَاءَ.

امیرمؤمنان - علیه السلام - فرمودند: کسی که سخت گرفتار بلا شده است، از کسی که از بلا در امان نیست (هنوز بلا به او نرسیده)، نیازش به دعا بیشتر نمی باشد.

«نهج البلاغه، حکمت 302»

حدیث7

قال رسول الله - صلی الله علیه و آله - : یقُول اللهُ عزّوجل: یا دنیا تحرّرُ علی عبدالمؤمنِ باَنواع البَلاء... .

رسول اکرم - صلی الله علیه و آله - فرمودند: خداوند می فرماید: ای دنیا، با انواع بلا و گرفتاری بر بنده مؤمن گردش کن، و از نظر معیشت بر او سخت گیر، تا اینکه بار اقامت به سوی ما بسته و قصد ماندن در دنیا را نکند.

«بحار الانوار، ج 72، ص 52»

حدیث8

قال رسول الله - صلی الله علیه و آله - : اِذا غَضَبَ الله عُلی اُمّهٍ وَلم یَنْزلْ بِها العذابَ... .

رسول اکرم - صلی الله علیه و آله - فرمودند: هرگاه خدا بر امتی غضب کند و عذاب بر آنها نفرستد، آنها را به چند بلا مبتلا می کند: ارزانی را از آنها گرفته و عمرهایشان را کوتاه و بازارگانانشان را بی سود، درختهایشان را بیثمر، نهرها را بی آب، بارانها را بی موقع و انسانی بداخلاق را بر آنها حاکم می کند.

«خصال صدوق، ج 2، ص 415»

حدیث9

قال رسول الله - صلی الله علیه و آله - : اِذا عَمِلَتْ امَّتی خمسَ عَشرهَ خِصْلَهٌ حَلَّ بها الْبَلاءَ... .

رسول اکرم - صلی الله علیه و آله - فرمودند: هرگاه امّت من پانزده کار را مرتکب شوند گرفتار بلا میگردند: امانت را غنیمت بدانند و زکات دادن را زیان شمارند، به خاطر رضایت همسر از مادر نافرمانی کنند، با دوست خوش رفتار و با پدر بد رفتار باشند. پست ترین افراد بر آنها ریاست کنند در حالی که مردم از ترس احترامشان کنند، آوازهای نامشروع در مساجد بلند شود ... .

«خصال صدوق،ج 2، ص 594»

حدیث10

قال رسول الله - صلی الله علیه و آله - : ما زلتُ اَنا و مِنَ النّبیّین مِنْ قَبلی و المؤمنین، مَبْتَلینَ بِمَنْ یؤُذینا... .

رسول اکرم - صلی الله علیه و آله - فرمودند: زمانی بر من و انبیاء پیشین و همچنین مؤمنان نگذشت، مگر اینکه ما را آزار رسانده اند و مؤمن اگر در قله کوه هم باشد آزار می بیند، برای اینکه مستحق پاداش خداوند شود.

«بحار الانوار، ج 64، ص 228»

حدیث11

قال رسول الله - صلی الله علیه و آله - : قال اللهُ تعالی: یا داوُود قل لعبادی، یا عبادیِ... .

رسول اکرم - صلی الله علیه و آله - فرمودند: خداوند به جضرت داود - علیه السلام - خطاب کرد: ای داود! به بندگانم بگو، ای بندگان من اگر راضی به قضا و شاکر بر نعمتها و صابر در برابر بلاهایم نیستید، بدنبال پروردگاری غیر از من بروید.

«بحار الانوار، ج 64، ص 236»

حدیث12

قال رسول الله - صلی الله علیه و آله - : فاِذا اَحَبَّ اللهُ عبداً، اِبْتلاءَ بِعظیمِ البلاء.

رسول خدا - صلی الله علیه و آله - فرمودند: هرگاه خداوند بنده ای را دوست داشته باشد او را به بلایی بزرگ گرفتار می کند.

«اصول کافی، ج 3، ص 377»

حدیث13

قال الامام الصادق - علیه السلام - : ما بَلی اللهُ العِبادَ بِشیءٍ اَشَدَّ عَلیِهم مِن اِخراجِ الدّراهِمٌ.

امام صادق - علیه السلام - فرمودند: خداوند هیچ بلایی (امتحانی) را برای بندگانش، همانند گرفتاری (و امتحان) ثروتمند شدن قرار نداده است.

«بحار الانوار، ج 73، ص 139»

حدیث14

قال الامام علی بن الحسین - علیه السلام - : اِنّی لاکرهُ اِنَّ یُعافی الرّجل فی الدُّنیا، ولا یُصِیْبَهُ شیءٌ من المصائب.

امام زین العابدین - علیه السلام - فرمودند: کراهت دارم از مردی که در دنیا به عافیت بسر برد و هیچ مصیبتی از مصائب دنیا به او نرسد.

«بحار الانوار، ج 81، ص 176»

حدیث15

قال الامام الصادق - علیه السلام - : لَنْ تکونوا مُؤمِنینَ حَتّی تعدُّوا البلاءَ نِعمَهٌ والرّخاء مُصیبهٌ.

امام صادق - علیه السلام - فرمودند: تا بلا را نعمت و آسایش را مصیبت ندانید، مؤمن نیستید.

«تحف العقول، ص 441»

حدیث16

قال الامام الصادق - علیه السلام - : یَنْبَغی لِمؤمنِ اَنْ یکونَ فیه خصالٌ:... .

امام صادق - علیه السلام - فرمودند: سزاوار است که مؤمن دارای خصلتهایی باشد: در بحرانها و حوادث ثابت قدم و در بلاها صابر و در گشایش شاکر و به رزق خود قانع باشد.

«تحف العقول، ص 419»

حدیث17

قال الامام الصادق - علیه السلام - : اِذا اَضِیفَ الْبَلاءُ اِلی الْبَلاءِ، کانَ مِنَ البلاءُ عافیهٌ.

امام صادق - علیه السلام - فرمودند: وقتی بلا بر بلا افزوده شد، (گرفتاری مؤمن زیاد گردید)، پس از آن دوران عافیت و نجات (از بلا) فرا می رسد.

«تحف العقول، ص 414»

حدیث18

قال الامام الصادق - علیه السلام - : اِنَّ اَیوب - علیه السلام - مَعَ جَمیعِ ما یُبتلی بِه لَمْ یَستُنْ لَهُ رائحه... .

امام صادق - علیه السلام - فرمودند: ایوب - علیه السلام - با آن همه گرفتاری که داشت، بوی بدی از او پیدا نشد. و زشت رو نگردید. و کسی که به نزدش آمد و شد داشت از او وحشت نکرد، اما کناره گیری مردم از او به خاطر تنگدستی بود.

«خصال صدوق، ج 2، ص 262»

حدیث19

قال الامام الصادق - علیه السلام - : اِبْتلی ایُوبَ - علیه السلام - سَبْعَ سَنین بِلا ذَنْب.

امام صادق - علیه السلام - فرمودند: حضرت ایوب - علیه السلام - هفت سال به بلا مبتلا بود و حال آنکه گناهی نداشت.

«خصال صدوق، ج 2، ص 46»

حدیث20

قال الامام الصادق - علیه السلام - : انّ فیما ناجَی الله بِه موسی بن عمران اِنَّ: یا موسی - علیه السلام - ... .

امام صادق - علیه السلام - فرمودند: در نجوایی که خداوند با حضرت موسی - علیه السلام - داشت، فرمودند: ای موسی! مخلوقی را خلق نکردم که از بنده ای مؤمن نزد من محبوب تر باشد. هرگاه مبتلا به گرفتاری شده، آنگاه بر بلایم صابر و در برابر نعمتهایم سپاس گذار و به قضایم راضی بوده است. این بنده از جمله صدّیقین در نزد من است.

«بحار الانوار، ج 64، ص 235»

حدیث21

قال الامام الصادق - علیه السلام - : اِنَّ اهل الْحق لم یَزالوا مُنذُ کانوا فی شِدّهٍ، امّا انّ ذالک اِلی مدّه قلیلهٍ و عافیهٍ طویلهٍ.

امام صادق - علیه السلام - فرمودند: زمانی بر اهل حق نمی گذرد، مگر اینکه مدتی را در شدت و سختی باشند. اما این مدت کوتاه عافیت طولانی را بدنبال دارد.

«بحار الانوار، ج 67، ص 214»

حدیث22

قال الامام الصادق - علیه السلام - : اِنَّما المؤمنُ بِمنْزلهِ کفّهِ المیزان، کلّما زیدَ فی ایمانِهِ زیدَ فی بلائِهِ.

امام صادق - علیه السلام - فرمودند: مؤمن به منزله کفه ی ترازو است، هر چه بر ایمانش افزوده گردد، بر بلایش نیز افزوده می شود.

«بحار الانوار، ج 67، ص 210»

حدیث23

قال الامام الصادق - علیه السلام - : اِنَّ اللهَ عزّوجّل یُبْتلی المؤمِنَ بِکلّ بَلیّهٍ، یُمیتُهُ بکلّ مَیْتَهٍ، ولا یُبْتله بِذِهابِ عقلهِ.

امام صادق - علیه السلام - فرمودند: خداوند مؤمن را بهر بلائی گرفتار می کند و بهر مرگی می میراند امّا هرگز به بی خردی (و دیوانگی) گرفتار نمی کند.

«اصول کافی، ج 5، ص 91»

حدیث24

قال الامام الصادق - علیه السلام - : آَلْمؤمِنُ لا یَمضی علیه اَرْبعونَ لَیلهً، اِلّا عَرَضَ لَهُ امرٌ یَحزُنُه، یُذکِرّ بِهِ.

امام صادق - علیه السلام - فرمودند: بر هیچ مؤمنی چهل شب نگذرد، مگر اینکه امری بر او عارض شده و او را اندوهگین کند و با این عمل متوجه خدا شود.

«اصول کافی، ج 5، ص 84»

حدیث25

قال الامام الصادق - علیه السلام - : اِنَّ اللهَ اِذا اَحَبَّ عَبْداً، غَتَّهُ بِالبلاءِ غَتّاً.

امام صادق - علیه السلام - فرمودند: هرگاه خداوند بنده ای را دوست بدارد، او را در گرداب بلا فرو می برد.

«اصول کافی، ج 5، ص 82»

حدیث26

قال الامام الصادق - علیه السلام - : اِنَّ لِلّهَ عزّوجل عِباداً فی الاَرضِ مِنْ خالِص عِبادِهِ... .

امام صادق - علیه السلام - فرمودند: برای خداوند در زمین بنده هایی است که بنده های خالص اویند، اما هیچ نعمتی از آسمان فرود نمی آید مگر اینکه آنها را از آن منصرف نموده و بدست دیگران اندازد و هیچ بلائی فرود نیاید، مگر این که آنان از آن بهره مند شوند.

«اصول کافی، ج 5، ص 82»

حدیث27

قال الامام الصادق - علیه السلام - : اِنّ الله عزّوجّل، جَعَلَ ولیَّهُ فِی الدُّنیا غَرَضاً لِعَدُوِّه.

امام صادق - علیه السلام - فرمودند: خداوند در دنیا، دوستان خود را هدف دشمن قرار می دهد.

«اصول کافی، ج 5، ص 74»

حدیث28

قال الامام الصادق - علیه السلام - : اِنَّ عظیمُ الاَجرلَمَعَ عظیمُ البلاء.

امام صادق - علیه السلام - فرمودند: اجر و ثواب بزرگ همراه با بلای بزرگ است.

«اصول کافی، ج 3، ص 376»

حدیث29

قال الامام الصادق - علیه السلام - : اِنّ اَشَدَّ النّاسُ بلاءً اَلاَنْبیاء، ثُمَّ الذّینَ یَلوُنَهُم.

امام صادق - علیه السلام - فرمودند: گرفتارترین مردم پیامبران و سپس آنهایی هستند که از حیث فضیلت بعد از آنان قرار دارند.

«بحار الانوار، ج 15، ص 53»

حدیث30

قال الامام الصادق - علیه السلام - : لَمْ یؤمِنْ اللهُ مؤمنٌ مِنْ هزاهِزِ الدُّنیا، وَلکنِّهُ آمَنَهُ مِنْ العُمی فیها وَالشّقاءٍ فِی الآخرهِ.

امام صادق - علیه السلام - فرمودند: خداوند مؤمن را از فتنه ها و حوادث دنیا در امان قرار نداد، ولی از گمراهی در دنیا و بدبختی در آخرت نجات بخشید.

«اصول کافی، ج 5، ص 89»

حدیث31

قال امیرالمؤمنین - علیه السلام - : اِنّ البلاءَ لِظالم اَدبٌ، و للمؤمن امتحانٌ، و لانبیاء درجهٌ، وَ لاولیاءِ کِرامهٌ.

امیرمؤمنان - علیه السلام - فرمودند: بلا برای ظالم ادب، برای مؤمن آزمایش، برای پیامبران مقام و برای اولیاء کرامت و بزرگواری است.

«بحار الانوار، ج 64، ص 235»

حدیث1

قال الإمام الباقر - علیه السلام - : اتبع من یبکیک وهو لک ناصح، ولا تتبع من یضحکک وهو لک غاش.

امام باقر - علیه السّلام - فرمودند: از کسی که تو را می گریاند، اما خیرخواه توست پیروی کن و از کسی که تو را می خنداند، اما با تو یکرنگ نیست، پیروی مکن.

«محاسن، ج 2، ص 440»

حدیث2

قال الإمام الصادق - علیه السلام - : لا تشاور أحمق، و لا تستعن بکذاب، و لا تثق بموده ملول، فإن الکذاب یقرب لک البعید ویبعد لک القریب و الأحمق یجهد لک نفسه ولا یبلغ ما ترید و الملول أوثق ما کنت به خذلک ... .

امام صادق - علیه السلام - فرمودند: با احمق مشورت مکن و از دروغگو کمک مگیر و به دوستی آدم دل مرده تکیه مکن، زیرا دروغگو دور را نزدیک و نزدیک را دور در نظرت جلوه می دهد و احمق خودش را برای تو خسته می کند اما به آنچه می خواهی نمی رساندت و آدم دل مرده در زمانی که کاملا به او اعتماد داری، تنهایت می گذارد و در اوج ارتباطت با او، از تو می برد.

«تحف العقول، ص 316»

حدیث3

قال الإمام الصادق - علیه السلام - : لا تکونن أول مشیر و إیاک والرأی الفطیر و تجنب ارتجال الکلام و لا تشر علی مستبد برأیه و لا علی وغد و لا علی متلون و لا علی لجوج و خف الله فی موافقه هوی المستشیر ... .

امام صادق - علیه السلام - فرمودند: در مشورت نخستین کسی مباش که نظر می دهد و از اظهار رأی خام و ناپخته بپرهیز و از ناسنجیده گویی دوری کن و طرف مشورت آدم خود رأی و سست اندیش و دمدمی مزاج و لجوج قرار مگیر و از خدا بترس و سعی نکن در مشورت مطابق میل و هوس مشورت کننده نظر دهی، زیرا که سعی در جلب رضایت او پستی است.

«بحار الأنوار, ج 72, ص 104»

حدیث4

قال الإمام الصادق - علیه السلام - : إذا أردت أمرا فلا تشاور فیه أحدا حتی تشاور ربک، قال: قلت له: وکیف اشاور ربی؟ قال: تقول: أستخیر الله مائه مره، ثم تشاور الناس، فإن الله یجری لک الخیره علی لسان من أحب.

امام صادق - علیه السّلام - فرمودند: هر گاه اراده کاری کردی، پیش از مشورت با پروردگارت با هیچ کس مشورت مکن. راوی می گوید: عرض کردم: چگونه با پروردگارم مشورت کنم؟ فرمودند: صد مرتبه می گویی: از خدا خیر (و راه درست) را می طلبم سپس با مردم مشورت می کنی در این صورت خداوند خیر و صلاح تو را بر زبان هر که دوست داشته باشد، جاری می سازد.

«مکارم الأخلاق، ج 2، ص 98»

حدیث5

قال الإمام الرضا - علیه السلام - (لما ذکر عنده أبوه): کان عقله لا توازی به العقول و ربما شاور الاسود من سودانه، فقیل له: تشاور مثل هذا؟! فقال: إن الله تبارک وتعالی ربما فتح علی لسانه.

امام رضا - علیه السلام – (هنگامی که در حضور پدر بزرگوارش سخن به میان آمد)، فرمودند: هیچ خردی با خرد آن حضرت برابری نمی کرد با این حال گاه با یکی از غلامان سیاه خود مشورت می کرد به ایشان عرض شد: با چنین کسی مشورت می کنی؟ فرمودند: چه بسا که خدا تبارک و تعالی (نظر درست را) بر زبان او جاری کند.

«مکارم الأخلاق، ج 2، ص 99»

حدیث6

قال الإمام الحسن - علیه السلام - : ما تشاور قوم إلا هدوا إلی رشدهم.

امام حسن - علیه السّلام - فرمودند: هیچ مردمی با هم مشورت نکردند مگر آن که راه درست (حل مشکلات) خود را پیدا کردند.

«تحف العقول، ص 233»

حدیث7

قال الإمام الصادق - علیه السلام - : إن المشوره لا تکون إلا بحدودها الأربعه ... فأولها أن یکون الذی تشاوره عاقلا، والثانیه أن یکون حرا متدینا، والثالثه أن یکون صدیقا مواخیا ... .

امام صادق - علیه السلام - فرمودند: مشورت جز با حدود چهارگانه آن تحقق نپذیرد, نخستین حد آن این است که کسی که با او مشورت می کنی خردمند باشد، دوم این که آزاده و متدین باشد، سوم این که دوست و برادروار باشد و چهارم اینکه راز خود را به او بگویی و او به اندازه خودت از آن راز آگاه باشد، اما آن را بپوشاند و به کسی نگوید.

«مکارم الأخلاق، ج 2، ص 98»

حدیث8

قال رسول الله - صلی الله علیه و آله - : لن یهلک امرؤ عن مشوره.

رسول خدا - صلّی الله علیه و آله - فرمودند: هیچ انسانی از مشورت کردن نابود نمی شود.

«محاسن، ج 2، ص 436»

حدیث9

قال رسول الله - صلی الله علیه و آله - : الحزم أن تستشیر ذا الرأی و تطیع أمره.

رسول خدا - صلّی الله علیه و آله - فرمودند: دوراندیشی آن است که با صاحب نظر مشورت کنی و به نظر او عمل نمایی.

«بحار الأنوار، ج 75، ص 105»

حدیث10

قال رسول الله - صلی الله علیه و آله - : لا مظاهره أوثق من المشاوره.

رسول خدا - صلّی الله علیه و آله - فرمودند: هیچ پشتیبانی قابل اعتمادتر از مشورت نیست.

«محاسن، ج 2، ص 435»

حدیث11

قال رسول الله - صلی الله علیه و آله - : من استشاره أخوه المؤمن فلم یمحضه النصیحه سلبه الله لبه.

رسول خدا - صلّی الله علیه و آله - فرمودند: هر که برادر مؤمنش با وی مشورت کند و او صادقانه راهنماییش نکند، خداوند عقلش را از او بگیرد.

«بحار الأنوار، ج 75، ص 104»

حدیث12

قال رسول الله - صلی الله علیه و آله - : مشاوره العاقل الناصح رشد ویمن وتوفیق من الله، فإذا أشار علیک الناصح العاقل فإیاک والخلاف، فإن فی ذلک العطب.

رسول خدا - صلّی الله علیه و آله - فرمودند: مشورت کردن با خردمند خیرخواه، مایه هدایت و میمنت است و توفیقی است از جانب خداوند، پس هر گاه خیرخواه خردمند تو را راهنمایی کرد، مبادا مخالفت کنی که موجب نابودی می شود.

«محاسن، ج 2، ص 438»

حدیث13

قال رسول الله - صلی الله علیه و آله - : تصدقوا علی أخیکم بعلم یرشده ورأی یسدده.

رسول خدا - صلّی الله علیه و آله - فرمودند: با دانشی که برادر شما را راهنمایی می کند و با نظری که راه درست را به او نشان می دهد، به وی صدقه بدهید.

«بحار الأنوار، ج 75، ص 105»

حدیث14

قال رسول الله - صلی الله علیه و آله - : من غش المسلمین فی مشوره فقد برئت منه.

رسول خدا - صلّی الله علیه و آله - فرمودند: هر که به مسلمانان در مشورتی خیانت کند، من از او بیزارم.

«عیون أخبار الرضا - علیه السلام -، ج 2، ص 66»

حدیث15

قال الإمام علی - علیه السلام - : استشر عدوک العاقل، واحذر رأی صدیقک الجاهل.

امام علی - علیه السّلام - فرمودند: با دشمن دانای خود مشورت کن و از نظر دوست نادان خود بپرهیز.

«غرر الحکم، ح 2471»

حدیث16

قال الإمام علی - علیه السلام - : لا تستشر الکذاب، فإنه کالسراب یقرب علیک البعید ویبعد علیک القریب.

امام علی - علیه السّلام - فرمودند: با دروغگو مشورت مکن، چون دروغگو، مانند سراب، دور را در نظرت نزدیک نشان می دهد و نزدیک را دور.

«غرر الحکم، ح 10351»

حدیث17

قال الإمام علی - علیه السلام - : لا تشرکن فی رأیک جبانا، یضعفک عن الأمر و یعظم علیک ما لیس بعظیم.

امام علی - علیه السّلام - فرمودند: هرگز در اندیشه خود ترسو را شریک مگردان، که اراده تو را در انجام کارها به ضعف می کشاند و آنچه را که بزرگ نیست در نظرت بزرگ می نمایاند.

«غرر الحکم، ح 10349»

حدیث18

قال الإمام علی - علیه السلام - : لا تدخلن فی مشورتک بخیلا، فیعدل بک عن القصد و یعدک الفقر.

امام علی - علیه السّلام - فرمودند: در مشورت خود بخیل را داخل مگردان که تو را از حق و میانه روی باز می دارد و از فقر می ترساند.

«غرر الحکم، ح 10348»

حدیث19

قال الإمام علی - علیه السلام - : خیانه المستسلم والمستشیر من أفظع الامور، وأعظم الشرور، و موجب عذاب السعیر.

امام علی - علیه السّلام - فرمودند: خیانت کردن به فرد تسلیم شده و مشورت کننده، از شنیع ترین کارها و بزرگترین بدیها است و موجب عذاب آتش افروخته می شود.

«غرر الحکم، ح 5075»

حدیث20

قال الإمام علی - علیه السلام - : لا یستغنی العاقل عن المشاوره.

امام علی - علیه السّلام - فرمودند: خردمند، از مشورت کردن بی نیاز نیست.

«غرر الحکم، ح 10693»

حدیث21

قال الإمام علی - علیه السلام - : إذا أنکرت من عقلک شیئا فاقتد برأی عاقل یزیل ما أنکرته.

امام علی - علیه السّلام - فرمودند: هر گاه با فکر خود به جایی نرسیدی، از اندیشه خردمندی که مشکل تو را حل می کند پیروی کن.

«غرر الحکم، ح 4156»

حدیث22

قال الإمام علی - علیه السلام - : ظلم المستشیر ظلم و خیانه.

امام علی - علیه السّلام - فرمودند: ستم کردن به مشورت کننده، هم ظلم است و هم خیانت.

«غرر الحکم، ح 6037»

حدیث23

قال الإمام علی - علیه السلام - : الاستشاره عین الهدایه، وقد خاطر من استغنی برأیه.

امام علی - علیه السّلام - فرمودند: مشورت کردن، دیده راهیابی است و کسی که به رأی و نظر خویش اکتفا کند، خود را به خطر افکنده است.

«نهج البلاغه، حکمت 211»

حدیث24

قال الإمام علی - علیه السلام - : المشاوره راحه لک وتعب لغیرک.

امام علی - علیه السّلام - فرمودند: مشورت کردن، مایه راحتی تو و زحمت دیگری است.

«غرر الحکم، ح 1857»

حدیث25

قال الإمام علی - علیه السلام - : المستشیر علی طرف النجاح.

امام علی - علیه السّلام - فرمودند: مشورت کننده، بر لبه پیروزی است.

«غرر الحکم، ح 1217»

حدیث26

قال الإمام علی - علیه السلام - : المستشیر متحصن من السقط.

امام علی - علیه السّلام - فرمودند: کسی که مشورت کند، از لغزیدن در خطاها مصون می ماند.

«غرر الحکم، ح 1207»

حدیث27

قال الإمام علی - علیه السلام - : المشوره تجلب لک صواب غیرک.

امام علی - علیه السّلام - فرمودند: مشورت کردن، اندیشه های درست دیگران را برای تو کسب می کند.

«غرر الحکم، ح 1509»

حدیث28

قال الإمام علی - علیه السلام - : بعثنی رسول الله - صلی الله علیه و آله - علی الیمن، فقال و هو یوصینی: یا علی ما حار من استخار و لا ندم من استشار.

امام علی - علیه السّلام - فرمودند: رسول خدا - صلّی الله علیه و آله - مرا به (امارت) یمن فرستاد و به من سفارش کرد: ای علی! کسی که از خدا طلب خیر کرد, سرگردان نشد و کسی که مشورت نمود, پشیمان نگشت.

«أمالی شیخ طوسی، ص 136»

حدیث29

قال الإمام علی - علیه السلام - : شاور فی امورک الذین یخشون الله ترشد.

امام علی - علیه السّلام - فرمودند: در کارهای خود با افراد خدا ترس مشورت کن، تا راه درست را بیابی.

«غرر الحکم، ح 5756»

حدیث30

قال الإمام علی - علیه السلام - : شاور ذوی العقول، تأمن الزلل والندم.

امام علی - علیه السّلام - فرمودند: با خردمندان مشورت کن، تا از لغزش و پشیمانی در امان مانی.

«غرر الحکم، ح 5755»

حدیث31

قال الإمام زین العابدین - علیه السلام - : حق المستشیر إن علمت أن له رأیا أشرت علیه، وإن لم تعلم أرشدته إلی من یعلم.

امام سجاد - علیه السّلام - فرمودند: حقّ مشورت کننده این است، که اگر برای راهنمایی او نظری داری، راهنماییش کنی و اگر اطلاعی نداشته باشی او را به کسی که (در آن زمینه) آگاهی دارد، راهنمایی کنی.

«الخصال، ص 570»